achighinàre , vrb Definizione
fàere totu a unu chíghine, a chinisu, abbruxare totu
Sinonimi e contrari
abbrugiai,
afocazare,
inchijinare,
infogai
Frasi
za ndhe faghent de benefíssiu cussos fogos, achighinendhe totu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
réduire en cendres
Inglese
to reduce to ashes
Spagnolo
incinerar
Italiano
incenerire
Tedesco
einäschern.
afinài , vrb: afinare Definizione
fàere fine, prus fine (po èssere prus acutzu, prus adatu, prus bellu); ifidigare, nau siat de grussària de sa cosa e de sa carena (illangiare), ma fintzes de s'aguantu de sa persona a sa suferéntzia, a is dispraxeres / afinai s'ànima de disígiu = cossumíresi de sa gana, de su disizu
Sinonimi e contrari
afinicare,
assilingare,
assutighilare,
conciumire,
infinigae,
insutiligai,
isgumentare,
trumentai
/
irromasire,
slangiri
| ctr.
ingrussai
Frasi
cresche, lizu delicadu, in mesu duras ispinas: piús ti altzas e ti afinas, piús ses apretziadu (P.Casu)◊ s'incapat li afinat su pessamentu candho depet fàghere una cosa de remédiu! ◊ candho istúdias afina su pessamentu! ◊ afina su pessamentu e ti as a ammentare chi issa puru fit audente
2.
su pistichinzu chi li afinabat s'ànima l'aiat pessandhe a su chi depiat fàchere: su cojúbiu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
réduire
Inglese
to thin
Spagnolo
adelgazar,
afilar
Italiano
assottigliare,
strùggersi
Tedesco
feiner machen,
vergehen
amenguài , vrb: ammenguai,
amminguare,
menguai* Definizione
fàere prus pagu, fàere torrare sa cantidade o sa mannària de una cosa, minimare sa fortza de calecuna cosa, bènnere mancu, fàere prus brandhu
Sinonimi e contrari
abasciai,
allatzicare,
arreduire,
emenguare,
ilminorigare,
immeltzare,
menguanare,
miminare,
minorai,
scimai,
torrae
/
abblandai
| ctr.
ammanniae,
annúnghere,
crèschere
Frasi
seus amenguendu su passu de sa vida ◊ sestadore sestat e cosidore ammínguat ◊ su frius est ammenguendi ◊ at própiu cincu minutus, pustis at ammenguau ◊ su matedu aménguat sa basca in s'istadi ◊ si fiat acatau ca su binu fiat ammenguendidhi
2.
dhi tocat de ammenguai su passu ca no nci dha fait
Traduzioni
Francese
réduire
Inglese
to diminish
Spagnolo
menguar
Italiano
ridurre,
diminuire
Tedesco
kürzen,
vermindern.
ammesài 1, ammesàre , vrb Definizione
fàere a mesu, imbuidare un’istrégiu fintzes a sa metade, bogandhondhe sa metade de sa cosa
Sinonimi e contrari
immesare,
ismesujare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
partager en deux,
réduire de moitié
Inglese
to halve
Spagnolo
dividir en dos
Italiano
dimezzare
Tedesco
halbieren.
arreduíre , vrb: reduire Definizione
torrare una cosa a prus pagu de calecunu tanti, in sa mannària o in àteru
Sinonimi e contrari
abasciai,
amenguai,
arredusi,
ilminorigare,
immeltzare,
immenguare,
miminare,
minorai,
torrae
| ctr.
crèschere
Frasi
s'arreduit in nudha s'amore de largos annos
Etimo
ctl.
redu(h)ir
Traduzioni
Francese
réduire
Inglese
to reduce
Spagnolo
reducir
Italiano
ridurre
Tedesco
verkleinern.
assutighilàre, assutiligàe, assutiligài , vrb: assutiligare,
sutiligai Definizione
menguare sa grussària, essire o fàere fine, istrígile, làngiu
Sinonimi e contrari
afinai,
afinicare,
assilingare,
conciumire,
infinigare,
insutiligai,
isgumentare,
irromasire
| ctr.
ingrussai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
réduire
Inglese
to thin
Spagnolo
adelgazar,
afilar
Italiano
assottigliare
Tedesco
dünner machen.
chimentàre , vrb: cimentai Definizione
fàere a orrugos; fàere chimentu, rumore coment'e de cosa segandho; malatratare / cimentai tropu un'animali = istracàrelu a tropu
Sinonimi e contrari
acacigai,
arrogai,
fraganare,
filchinare,
malatratai,
segai
Frasi
chimenta linna a su fogu! ◊ sos carabbineris l'ant trabentau focu e li ant chimentau su bratzu ◊ si no ti ndhe andhas t'iscràbigo su bàculu a costas e ti chimento onzi mermu! ◊ su porcu cheret totu chimentadu pro lu cufetare e collire
2.
chimentat in s'iscontza cabertura s'abba chi est proindhe a tragonaza ◊ totu custos corpos, ite sunt chimentendhe cue supra?!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
réduire qqch. en morceaux
Inglese
to shatter
Spagnolo
romper,
desmenuzar
Italiano
frantumare,
smozzicare
Tedesco
zertrümmern,
zerschneiden.
ifiniàre, ifinigàre , vrb: irfiniare,
irfinicare,
irfinigare,
isfinigai,
isfinigare,
issinigare,
sfinigai Definizione
fàere fine, prus fine, menguare sa grussària; essire débbile, èssere pigau de sa debbilesa, bènnere mancu
Sinonimi e contrari
afinai,
afinicare,
assilingare,
assutighilare,
infinigae,
insutiligai,
irrussare,
isgumentare
/
dilmagiare
| ctr.
ingrussai
Frasi
cun sa resolza Antiogu est ifinighendhe unu cantu de ozastru ◊ custa màniga cheret sighida a irfinigare pro intrare in sa forramenta ◊ sa fune si est irfinigada fintzas chi si est segada ◊ deo seo po m’issinigare! ◊ su cannone nostru est pro isfinigare su pane!
2.
ifinigados che filu de seda, chentza prus alientu, andhant campandho de erbàgios e landhe (I.Patta)◊ ci mi pogno a ne dhos ghiare a sa giauna a domo issoro s'ant a issinigare in camminu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
réduire,
diminuer
Inglese
to thin
Spagnolo
adelgazar
Italiano
assottigliare
Tedesco
dünner machen.
inchijinàre , vrb: inchisinare,
incinisae,
incinisai,
incinixai Definizione
betare chinisu, imbrutare de chinisu; abbruxare totu, fàere a chinisu
Sinonimi e contrari
abbrugiai,
afocazare,
achighinare,
infogai
| ctr.
ischinisare
Frasi
cóntigas sunt chirchendhe a semenare lua e fogu e inchisinare onzi fera, onzi pianta, onzi pessone (G.A.Salis)◊ sunt allumendhe e inchisinendhe su logu ◊ innòi est su logu aundi arróliat e bacanat su crou e su fogu incinixat!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
réduire en cendres
Inglese
to reduce to ashes
Spagnolo
encenizar
Italiano
incenerare,
incenerire
Tedesco
mit Asche bedecken,
einäschern.
infinigàe, infinigài, infinigàre , vrb Definizione
fàere prus fine, torrare o menguare sa grussària de sa cosa, ma fintzes is capacidades de sa carena, de sa persona
Sinonimi e contrari
afinai,
afinicare,
assilingare,
assutighilare,
conciumire,
fragiare,
ifiniare,
insutiligai,
irrussare,
isgumentare
| ctr.
ingrussai
2.
at a bivi turmentau de su surrúngiu fintzas chi at a mòrriri infinigau ◊ portu is manus infinigadas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
réduire,
user
Inglese
to thin,
to wear out
Spagnolo
adelgazar
Italiano
assottigliare,
logorare
Tedesco
feiner machen,
verbrauchen.
insutiligài, insutiligàre , vrb: issutilicare Definizione
fàere prus fine, prus sútile, prus lébiu; menguare su papare o fintzes minimare su grassu in su papare
Sinonimi e contrari
afinai,
afinicare,
assilingare,
assutighilare,
infinigae,
isgumentare
| ctr.
ingrussai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
réduire,
amincir
Inglese
to thin
Spagnolo
adelgazar
Italiano
assottigliare
Tedesco
feiner machen.
irfarinàre , vrb: isfarinai,
isfarinare,
sfarinai Definizione
fàere a farinos, fàere a farra, a sales, a orrughedhos piticos; dhue at logu chi dhu narant po irranare su moriscu
Sinonimi e contrari
irfarfaruzare,
sciarinai
/
afarratzai,
infarraciai,
pipionire
Frasi
s’arrebbussu ndi est calau de is murus e si est isfarinau a terra
Traduzioni
Francese
réduire en farine
Inglese
to pulverize
Spagnolo
pulverizar
Italiano
sfarinare
Tedesco
zermahlen.
irminèscere , vrb Definizione
impiticare, torrare a prus pagu
Sinonimi e contrari
ilminorigare,
immeltzare,
immenguare,
menguai,
miminare
Frasi
in s'ierru irminescent is dies ◊ a issu dhi ant irminésciu s'istipéndhiu ◊ no crescet e no irminescet
Traduzioni
Francese
réduire,
diminuer
Inglese
to diminish
Spagnolo
menguar,
disminuir
Italiano
decurtare
Tedesco
kürzen.
ischirriolài, ischirriolàre , vrb: iscorriolare,
schirriolai Definizione
bogare unu trastu a corriolos, a tiras
Sinonimi e contrari
imbroconare,
irbinarjare,
iscorriare,
iscorriaxai,
isteressare,
istratziolare,
minutzare,
schirrionai,
spetzimingiae
Frasi
su rú li at iscorrioladu sa bestimenta ◊ sos canes ti ant a ischirriolare sas carres!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
réduire en lambeaux
Inglese
to tear to shreds (in)
Spagnolo
despedazar,
destrozar
Italiano
sbrandellare,
stracciare
Tedesco
zerfetzen,
zerreißen.
ispetolàre , vrb: ispetulare Definizione
segare a petolos, fàere a orrugos, nau de sa petza
Sinonimi e contrari
ischirriolai,
ispetatzare,
ispitulliare,
minutzare
Frasi
animales malos ant ispetoladu unu pitzocu ◊ unu leone li at ispetoladu su bratzu ◊ mih no colet in mesus vostru unu leone e bos ispetolet a cantzos!
2.
issindhe in sa zanna, a Mallena li aiat dau un'ocrada disisperada e li aiat bortau sas palas chin su coro ispetolau de su malumore nighedhu (S.Spiggia)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
réduire en lambeaux
Inglese
to tear to shreds (in)
Spagnolo
despedazar carne
Italiano
sbrandellare
Tedesco
zerfetzen.
istizàre , vrb Definizione
bogare, segare o fàere calecuna cosa a tirighedhas fines, istacare is silibbas de sa conca de s'àgiu; fintzes arrasigare, istidhigare
Sinonimi e contrari
afitai
2.
fit istizendhe su fundhu brujadu de su labiolu cun d-una moneda
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
réduire en tranches minces
Inglese
to cut in slight slices
Spagnolo
cortar en tajadas finas
Italiano
ridurre in fétte sottili
Tedesco
in Scheiben schneiden.
istratziolàre, istratzolàre , vrb: istratzulare,
straciulai Definizione
iscorriare s'orrobba, segare su bestimentu a iscórriu, a tiradura; fintzes pigare tirandho a cropu, de mala manera
Sinonimi e contrari
ischirriolai,
isterriolare,
iscorriai,
minutzare
Frasi
s'at istratzoladu sas vestes de su dispiachere
2.
tristu e niedhu disisperu bos istràtzulat su coro
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
réduire en lambeaux
Inglese
to tearto shreds (in)
Spagnolo
desgarrar
Italiano
sbrandellare
Tedesco
zerfetzen.
miminàre , vrb: minimare Definizione
bènnere mancu, torrare a prus pagu, arresurtare prus pagu, prus piticu, torrare agoa de mannària o de cantidade, fàere is míminas
Sinonimi e contrari
abasciai,
amenguai,
ilminorigare,
immeltzare,
immenguare,
impagonzare,
irminguie,
mindigai,
minorai,
torrae
| ctr.
ammanniae,
crèschere
Frasi
cantant in sas chentinas miminendhe carradas e mesinas! ◊ imbetzendhe sos annos creschent, ma vertude e briu solint miminare ◊ custa Banca no creschet e antzis la cherent fàghere miminare ◊ creschet su lussu e míminat s'afetu ◊ cun custas sicagnas, sas funtanas sunt miminendhe ◊ sas dies bellas sunis minimendhe (A.Marceddu)
Etimo
ltn.
minimare
Traduzioni
Francese
décroître,
rétrécir,
réduire
Inglese
to decrease,
to reduce,
to restrict
Spagnolo
disminuir,
menguar,
mermar
Italiano
decréscere,
restrìngere,
ridurre
Tedesco
vermindern,
senken,
kürzen,
verkleinern.