acrassàre , vrb: grassare* Definizione
fàere fura cun sa fortza de is armas, a gherra, furare totu
Sinonimi e contrari
irrobare,
sdorrobbai
Frasi
un'ómine fit falendhe a Géricu e benzeit acrassadu
Traduzioni
Francese
voler
Inglese
to robe
Spagnolo
atracar,
asaltar
Italiano
rapinare
Tedesco
rauben.
arrapagnàre , vrb: arrapignai,
arrapinai,
arrepignai,
rapignai Definizione
pigare sa cosa a s'àteru cun sa fortza, a fura
Sinonimi e contrari
afufai,
arpiai,
arrabbinare,
aungrare,
craspuare,
furai,
inghitai,
irrobbare,
runtzinare,
sdorrobbai
Frasi
is sordaus boliant arrepignai totu s'arrichesa de sa crésia ◊ in sas binzas anzenas arrapagnaiat s'àghina chi cheriat
Etimo
spn.
rapiñar
Traduzioni
Francese
voler,
dévaliser
Inglese
to robber
Spagnolo
atracar,
asaltar
Italiano
rapinare
Tedesco
rauben.
bobài , vrb: bolai,
bolare,
borai,
volare Definizione
andhare a bólidu, movendhosi in is aeras; andhare lestros meda, coment'e cosa bolandho; imbolare, betare a una bandha a fuliadura (nau fintzes in su sensu de perdimentare sa cosa), pigare a bólidu; si narat de su crèschere a meda in pagu tempus de unas cantu erbas bogandho sa chima po fàere su frore e su sèmene, de is erbas chi perdent su frore e faent su sèmene
Sinonimi e contrari
foliai,
isperditziai
/
chimire,
folai,
indobiri
Modi di dire
csn:
pesare a bolare = fàghere bolare, fàghere artziare bolendhe; pesare a bolare su dinari, sa cosa = ispèndhere impresse, a meda, finire, cossumare sa cosa in pagu tempus; andai o portai bola bola = in boleos, in lestresa meda de pàrrere bolendhe
Frasi
sa caldeglina si che fit bolada ◊ is pillonis fiant bolaus ispartzinendusí atesu ◊ s'ómine est nadu pro tribagliare comente sa puzone pro bolare ◊ si fiat pesada a bobai asuba de is crabeturas ◊ donat una puntara de pei e dh'at fatu borai ◊ bola bola si acoilant a pitzus de una mata
2.
za at boladu: est andhadu e torradu in d-unu sinnu! ◊ su dinari bois no l'ispendhides: lu pesades a bolare!
3.
cussa est àliga, bolancedha! ◊ dh'iat donau unu corpu e nci dh'iat bolau atesu ◊ comente at iscopiadu, sa mina che at boladu sa preda atesu ◊ sa paza che l'at bolada su bentu ◊ a durudduru tzia Mariola, che li at boladu su culu su bentu…◊ cussu nci borat su dinai coment'e s'àcua!
4.
in beranu, sa cosa prantada si tenet abba bolat ◊ sa latuca si ch'est bolada ◊ sa beda si ch'est bolada e at fatu su sèmene
5.
su bentu forte pesat a bolare fintzas àrbures e caberturas
Etimo
ltn.
volare
Traduzioni
Francese
voler
Inglese
to fly
Spagnolo
volar
Italiano
volare
Tedesco
fliegen,
auffliegen.
ciapài , vrb: aciapai*,
ciapare Definizione
agatare (ccn. cosa) deasi comente podet capitare o cricandho; leare o cassare calecuna cosa cun is manos o àteru, nau fintzes in su sensu de furare / ciapai sa brutesa prughendi su trigu = tènnere e bogare sa malesa purghendhe
Sinonimi e contrari
acatare,
aciocai,
apaciapai,
cassai,
furai,
segudare,
tènnere
/
abbrancai,
acafai,
afarrancae aferrai,
aggafai,
aggarrai,
agguantai,
collire
| ctr.
lassai
Frasi
andhadu est e ciapat su preíderu a colore a fogu lezindhe
2.
ciapeint unu cadhitu chi si lasseit carrigare ma apustis si deit a iscumbarare
3.
apo ciapadu unu lèpere a latzu ◊ sa dí chi t'imparu s'arti de ciapai (L.Matta)
Traduzioni
Francese
attraper,
saisir,
voler
Inglese
to catch,
to steal
Spagnolo
coger,
atrapar,
robar
Italiano
acchiappare,
rubare
Tedesco
fassen,
stehlen.
furài , vrb: furare Definizione
pigare a trassa o a prepoténtzia sa cosa angena po si ndhe fàere meres; su essire mancante de una cosa in sa mannària o in su pesu
Sinonimi e contrari
aciapai,
afarrancae,
afufai,
arpiai,
arrapare 2,
arrelantzai,
aungrare,
craspuare,
frunciare,
inghitai,
irrobbare,
runtzinare,
sdorrobbai
Modi di dire
csn:
fàghere a su fura fura (furavura) = furàresi sa cosa s'unu cun s'àteru; betàresi a furare = atrivíresi a furare, donaisí a sa fura; furare a ogros bidentes = furai ananti de totus, a faci manna
Frasi
pro furare, sete làcanas! ◊ est in mancamentu ca che li ant furadu su bestiàmine ◊ tue puru ti ses betadu a furare?!◊ sa piús arte mala est su furare!◊ chi ti bolint induiri a furai, no indullast!
2.
medi zustu ca sinono in mesu a meda furat! ◊ pesendhe sa cosa posta in isterzu, o fintzas imboligada in pabilu, a su pesu li furat
Cognomi e Proverbi
prb:
chie furat ou furat pudha ◊ furat chie venit dae su mare
Etimo
ltn.
furare
Traduzioni
Francese
voler,
dérober
Inglese
to steal
Spagnolo
robar
Italiano
rubare
Tedesco
stehlen,
rauben.
irrobbàre , vrb Definizione
furare, leare a s'àteru s'orrobba chi tenet o portat (prus che àteru in domo, in pitzu), nau mescamente candho si faet cun sa fortza, a poderiu, cun is armas, a gherra
Sinonimi e contrari
acrassare,
afufai,
arpiai,
arrapagnare,
arrapare 2,
aungrare,
craspuare,
furai,
inghitai,
iscabeciare,
isorrobbare,
sdorrobbai
Frasi
sos bandhidos ant irrobbadu sa zente de unu purma ◊ lis ant irrobbadu sa domo unu note chi sos meres sunt mancados
2.
irrobbada mi sento e traita dae custu mudare de sas cosas
Traduzioni
Francese
voler,
cambrioler
Inglese
to rob
Spagnolo
robar,
depredar
Italiano
derubare,
depredare,
rapinare
Tedesco
bestehlen,
berauben.
isorrobbàre , vrb: issorrobbare Definizione
leare, furare s'orrobba, sa cosa, a s'àteru a poderiu, cun sa fortza, a gherra: si narat fintzes in su sensu de imbuidare, fàere buidu
Sinonimi e contrari
acrassare,
afufai,
arrapagnare,
aungrare,
furai,
inghitai,
irrobbare,
sdorrobbai
Frasi
si lu cheriant isorrobbare, totugantos ischiant a s'ora chi arribbaiat ◊ andhant a issorrobbare una dommo e cadaunu teniat sa posta de mantènnere
2.
fit note manna candho mi che corchei cun sos ossos pistaos e sa conca isorrobbada de onzi alenu (B.Mazzone)
Traduzioni
Francese
voler,
dérober
Inglese
to rob
Spagnolo
robar,
hurtar
Italiano
derubare
Tedesco
berauben.
ispinzàre , vrb Definizione
fàere s'ispinzu, furare unu o is pinzos a ccn., calecuna cosa po dha tènnere coment'e pinzos; arretirare su pinzos giau po asseguramentu; pitzigare de ogu
Sinonimi e contrari
ispinzorare
/
pindaciai
Frasi
s'ómine no si depet mai ispinzare ◊ a su mortu dh'ispinzant: che dhi segant unu pagu de pilos, sas ungas, dh'imbóligant in paperi e dhu chistint
3.
sa pitzinna l'apo impinnada a sa nobena de su Cossolu dae candho, ca mi l'aiant ispinzada, ch'est ruta a sa padedha budhindhe ◊ benint a ischire chi a Luguniu li aiant ispinzau sa fémina
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
voler,
jeter un sort sur qqn
Inglese
to rob,
to cast evil-eye on s.o
Spagnolo
robar,
aojar
Italiano
rubare,
iettare
Tedesco
stehlen,
den bösen Blick werfen auf.
sbertài , vrb Definizione
furare a unu su chi portat in busciaca, in pitzu, comente faent is manilestros in passada, mescamente a fura prana chi mancu si ndhe sapint
Traduzioni
Francese
voler (le sac a main)
Inglese
to pick someone's pocket
Spagnolo
robar
Italiano
borseggiare
Tedesco
stehlen.
sdorrobbài , vrb: idorrobbai* Definizione
pigare sa cosa angena, s'orrobba, a fortza, a furadura
Sinonimi e contrari
acrassare,
afufai,
arrapagnare,
arrapare 2,
aungrare,
furai,
inghitai,
irrobbare,
runtzinare,
torrobbai
Frasi
no tengu nudha, dèu, ni òru ni marengus, no tenint prus nudha mancu is santus: innòi sa crésia est istétia giai sdorrobbada ◊ cun ogus de disígiu sdorrobbamus imbirdieras
Traduzioni
Francese
voler,
dérober
Inglese
to rob
Spagnolo
robar
Italiano
derubare
Tedesco
ausraubern.