barríta 1 , nf Definizione
min. de barra 1: genia de ferru chi si faet iscúrrere aintru de lórigas o guidas po serrare un'apertura o parte de un'apertura
Sinonimi e contrari
barcioni,
passadore 1,
passante 1
Traduzioni
Francese
petite barre,
câble
Inglese
little bar
Spagnolo
barrita
Italiano
spranghétta
Tedesco
kleiner Riegel.
istànca , nf: istanga,
stanga Definizione
orrugu de linna grussu de pònnere apalas de sa genna po dha poderare serrada bene segura, o po trebballare in sa prentza in su molinu de s'olia, po fàere fortza ponendhodha apuntedhada a ccn. cosa
Sinonimi e contrari
barra 1,
leva 1
Modi di dire
csn:
un'i. de ómini = ómine russu e artu, fatu in forte; corp'e istanga!… = male, mih! (si narat addaghi dispiaghet carchi cosa chi est piàghida a s'àteru chi si l'at tenta a fura o chentza la triballare)
Frasi
sa pira de sos isportinos cheriat azustada a istanca, supressendhe ◊ cumandhadu at zente cun istancas e a fine de ora cun tribàgliu tiradu ndhe l'ant fora (P.Pisurzi)◊ aferresit s'istanga po li corpare ◊ sa gianna fit serrada cun s'istanca de ferru ◊ ant agatau un'ou aici mannu… chi dhu fúrriant a istanga!
2.
corp'e istanga: praxit a tui puru sa cosa bona!
Etimo
itl.
stanga
Traduzioni
Francese
barre,
bâcle
Inglese
bar
Spagnolo
tranca
Italiano
sbarra,
spranga
Tedesco
Stange.
istancàre , vrb: istangai,
istangare,
stangai Definizione
apuntedhare cun istanga (pruschetotu is gennas)
Sinonimi e contrari
istangonare
Frasi
cherias istanga forte pro t'istangare sa zanna
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mettre la barre,
bâcler
Inglese
to bar
Spagnolo
trancar
Italiano
stangare
Tedesco
verrammeln.
istangonàre , vrb: stangonai Definizione
serrare, assigurare a istangone
Sinonimi e contrari
istancare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
barrer
Inglese
to bar
Spagnolo
atrancar
Italiano
sprangare
Tedesco
verriegeln.
sabonèta, sabonète, sabonètu , nf, nm Definizione
genia de sabone a crantu, longhitu e atundhau, no tanti forte, cundhiu cun fragu praghillosu, po samunare in manos e in cara
Sinonimi e contrari
cdh. saunetu
Frasi
candho ambulante in bidha che seraias ti leaias bonos sabonetes
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
savonnette
Inglese
bar of soap
Spagnolo
jabón de olortocador
Italiano
saponétta
Tedesco
Seife.
serrài , vrb: serrare Definizione
fàere su serru a unu logu, pònnere ccn. cosa (es. muru, cresura, arretza) a inghíriu, in làcana, a manera de no pòdere passare totus deasi a brétiu o chentza dificurtade; pònnere o acostire is aperturas (gennas, fentanas) o fintzes àteru (es. grifone, ogu, manu) a manera de tupare e no lassare passare cosa; nau de persona, foedhare pagu cun àtera gente, abbarrare citios, no arrespòndhere; nau de ccn. cosa (es. ainas), acostire is partes prus atesu
Sinonimi e contrari
abbucare,
cugnare,
tancai
| ctr.
abbèrrere
Modi di dire
csn:
serrai a muru, a cresura, a crae, a rècia; serrai is ogus = abassiare sas pibiristas de no bídere, mòrrere, o fintzas no chèrrere abbaidare pro no bídere carchi cosa; serrai ogu = drommire; serrai sa buca a unu = fàgherelu callare, rispòndhere de mala manera o cun frimmesa de lu fàghere istare mudu; serrai a ínturu = ifriscare, pònnere intro e serrare totu de no ndh'essire; serrare a ccn. fora = serrai sa porta a manera chi abarrit foras, chi no potzat intrai; serrai sa chistioni, sa gara, una poesia = agabbare, agabbare de ndhe faedhare, leare una detzisione; serrare s'abba = serrai su grifoni, serrai is tubbus chi portant s'àcua; serrare s'iscola = no fàghere iscola, frimmare sas lessiones; serrare/-ai sa domo/-u = serrare sas abberturas e mescamente sas zannas a crae; serrare sa zanna in murros a unu = fàgherelu istare fora sendhe chi cheret intrare; serrare su líbberu, su cuadernu = pònnerelu, lassàrelu de no fàghere a lèzere o a iscríere sas pàzines; serrare sa lughe, sa televisione, s'aràdio = istudai
Frasi
candho essis de domo, serra totu! ◊ est arribbada a mi serrai s’enna in faci, cussa schiva! ◊ amus serradu sas iscras pro las bardare de su bestiàmine ◊ sa cóciula, chi ndi dha piscas, si serrat ◊ sa linna de un'abbertura in zerru si serrat ca si ufrat cun s'umidore
2.
órdine de su síndhigu: si avertet sa populatzione chi a sas duas si serrat s'abba ◊ candho serro sos ogros faghide comente cherides, ma fintzas chi campo so mere deo! ◊ est un'iscola chi abberit una die pertzisa e serrat sa tale àtera e no sa die apustis ◊ is fogus funt malus a istudai, ca is autoridadis serrant is ogus a pitzus de is intzimias
Traduzioni
Francese
fermer
Inglese
to close (en),
to bar
Spagnolo
cerrar
Italiano
chiùdere
Tedesco
schließen.
tzilléri , nm: cilleri,
itzilleri Definizione
genia de butega inue bendhent cosas de bufare; chie atendhet in su tzilleri
Sinonimi e contrari
botighinu
/
tzilleràgiu
Frasi
essiat a si acioncare sos concales de su binu in su tzilleri ◊ bi ndhe aiat chi che lis barigaiat sa note in su tzilleri ◊ a su tzilleri intrant a bufare ◊ ciaschendhe totugantos e bufendhe pariant in tzilleri! ◊ est faendhe su pastore, portat unu bellu capitale, ma candho est in bidha est semper peri sos tzilleris!
Etimo
ctl., spn.
celler, cillero
Traduzioni
Francese
gargote
Inglese
bar,
tavern
Spagnolo
bar,
taberna
Italiano
bar,
béttola
Tedesco
Kneipe.