Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

barríta 1 , nf Definitzione min. de barra 1: genia de ferru chi si faet iscúrrere aintru de lórigas o guidas po serrare un'apertura o parte de un'apertura Sinònimos e contràrios barcioni, passadore 1, passante 1 Tradutziones Frantzesu petite barre, câble Ingresu little bar Ispagnolu barrita Italianu spranghétta Tedescu kleiner Riegel.

istànca , nf: istanga, stanga Definitzione orrugu de linna grussu de pònnere apalas de sa genna po dha poderare serrada bene segura, o po trebballare in sa prentza in su molinu de s'olia, po fàere fortza ponendhodha apuntedhada a ccn. cosa Sinònimos e contràrios barra 1, leva 1 Maneras de nàrrere csn: un'i. de ómini = ómine russu e artu, fatu in forte; corp'e istanga!… = male, mih! (si narat addaghi dispiaghet carchi cosa chi est piàghida a s'àteru chi si l'at tenta a fura o chentza la triballare) Frases sa pira de sos isportinos cheriat azustada a istanca, supressendhe ◊ cumandhadu at zente cun istancas e a fine de ora cun tribàgliu tiradu ndhe l'ant fora (P.Pisurzi)◊ aferresit s'istanga po li corpare ◊ sa gianna fit serrada cun s'istanca de ferru ◊ ant agatau un'ou aici mannu… chi dhu fúrriant a istanga! 2. corp'e istanga: praxit a tui puru sa cosa bona! Ètimu itl. stanga Tradutziones Frantzesu barre, bâcle Ingresu bar Ispagnolu tranca Italianu sbarra, spranga Tedescu Stange.

istancàre , vrb: istangai, istangare, stangai Definitzione apuntedhare cun istanga (pruschetotu is gennas) Sinònimos e contràrios istangonare Frases cherias istanga forte pro t'istangare sa zanna Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mettre la barre, bâcler Ingresu to bar Ispagnolu trancar Italianu stangare Tedescu verrammeln.

istangonàre , vrb: stangonai Definitzione serrare, assigurare a istangone Sinònimos e contràrios istancare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu barrer Ingresu to bar Ispagnolu atrancar Italianu sprangare Tedescu verriegeln.

sabonèta, sabonète, sabonètu , nf, nm Definitzione genia de sabone a crantu, longhitu e atundhau, no tanti forte, cundhiu cun fragu praghillosu, po samunare in manos e in cara Sinònimos e contràrios cdh. saunetu Frases candho ambulante in bidha che seraias ti leaias bonos sabonetes Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu savonnette Ingresu bar of soap Ispagnolu jabón de olortocador Italianu saponétta Tedescu Seife.

serrài , vrb: serrare Definitzione fàere su serru a unu logu, pònnere ccn. cosa (es. muru, cresura, arretza) a inghíriu, in làcana, a manera de no pòdere passare totus deasi a brétiu o chentza dificurtade; pònnere o acostire is aperturas (gennas, fentanas) o fintzes àteru (es. grifone, ogu, manu) a manera de tupare e no lassare passare cosa; nau de persona, foedhare pagu cun àtera gente, abbarrare citios, no arrespòndhere; nau de ccn. cosa (es. ainas), acostire is partes prus atesu Sinònimos e contràrios abbucare, cugnare, tancai | ctr. abbèrrere Maneras de nàrrere csn: serrai a muru, a cresura, a crae, a rècia; serrai is ogus = abassiare sas pibiristas de no bídere, mòrrere, o fintzas no chèrrere abbaidare pro no bídere carchi cosa; serrai ogu = drommire; serrai sa buca a unu = fàgherelu callare, rispòndhere de mala manera o cun frimmesa de lu fàghere istare mudu; serrai a ínturu = ifriscare, pònnere intro e serrare totu de no ndh'essire; serrare a ccn. fora = serrai sa porta a manera chi abarrit foras, chi no potzat intrai; serrai sa chistioni, sa gara, una poesia = agabbare, agabbare de ndhe faedhare, leare una detzisione; serrare s'abba = serrai su grifoni, serrai is tubbus chi portant s'àcua; serrare s'iscola = no fàghere iscola, frimmare sas lessiones; serrare/-ai sa domo/-u = serrare sas abberturas e mescamente sas zannas a crae; serrare sa zanna in murros a unu = fàgherelu istare fora sendhe chi cheret intrare; serrare su líbberu, su cuadernu = pònnerelu, lassàrelu de no fàghere a lèzere o a iscríere sas pàzines; serrare sa lughe, sa televisione, s'aràdio = istudai Frases candho essis de domo, serra totu! ◊ est arribbada a mi serrai s’enna in faci, cussa schiva! ◊ amus serradu sas iscras pro las bardare de su bestiàmine ◊ sa cóciula, chi ndi dha piscas, si serrat ◊ sa linna de un'abbertura in zerru si serrat ca si ufrat cun s'umidore 2. órdine de su síndhigu: si avertet sa populatzione chi a sas duas si serrat s'abba ◊ candho serro sos ogros faghide comente cherides, ma fintzas chi campo so mere deo! ◊ est un'iscola chi abberit una die pertzisa e serrat sa tale àtera e no sa die apustis ◊ is fogus funt malus a istudai, ca is autoridadis serrant is ogus a pitzus de is intzimias Tradutziones Frantzesu fermer Ingresu to close (en), to bar Ispagnolu cerrar Italianu chiùdere Tedescu schließen.

tzilléri , nm: cilleri, itzilleri Definitzione genia de butega inue bendhent cosas de bufare; chie atendhet in su tzilleri Sinònimos e contràrios botighinu / tzilleràgiu Frases essiat a si acioncare sos concales de su binu in su tzilleri ◊ bi ndhe aiat chi che lis barigaiat sa note in su tzilleri ◊ a su tzilleri intrant a bufare ◊ ciaschendhe totugantos e bufendhe pariant in tzilleri! ◊ est faendhe su pastore, portat unu bellu capitale, ma candho est in bidha est semper peri sos tzilleris! Ètimu ctl., spn. celler, cillero Tradutziones Frantzesu gargote Ingresu bar, tavern Ispagnolu bar, taberna Italianu bar, béttola Tedescu Kneipe.

«« Torra a chircare