batíre, batíri , vrb: betiri, bitiri, vatire Definizione carrare, acortzire una cosa, fàere bènnere a unu, ma si narat fintzes in su sensu de causare un'efetu; nau de is matas e fintzes de sa terra, giare, bogare frutu; rfl., bogare s'erriu Sinonimi e contrari batúchere*, bature, poltare | ctr. istesare, leai Modi di dire csn: batire (a unu) a su meu = cumbínciri, fàghere adduire s'àteru a su chi naro deo; batire a su sou = fai arrexonai, portai a unu a fuedhai, a nàrriri su ch'iscít, sa beridadi, cumbínciri a unu Frasi ndhe cheret batidu totu a inoghe su chi bi tenimus in cudha domo ◊ sa cosa dae campu ndhe cheret batida a bidha ◊ totu cussos dannos nos ant batidu a malu batu ◊ bai e bati una màriga de àcua! ◊ ita at bitiu? ◊ si est intesu male, fintzas chi ndhe li ant batidu su dutore! ◊ prite un'azudu nessi no batides pro cariare su chivarzu? 2. is antigos dhu naiant chi cussu sonu a denote batiat avolotu ◊ custu fritu batit nie! ◊ su bentu bosanu batit abba 3. terra bona, cussa: su pore chi ocannu est batindhe l'ant a zúchere a montovu! ◊ sas arburedhas sunt mannitas e comintzendhe a batire 4. o mala solte, a cantu mi as batidu!…◊ como l'apo batidu a su meu e mi ponet mente (G.Ruju)◊ cun sas bonas peràulas l'apo batidu a su meu 5. candu si est betiu su frúmini, is àcuas fuant imbàtias finas a sa domu 6. no cheret faedhare, ma sa giustíssia già lu batit a su sou! ◊ l'isúzigo bene, lu bato a su sou e, mih, chi narat chie bi aiat in s'irrobbamentu! ◊ no che at pessone chi lu batat a su sou, a isse! (G.Ruju) Traduzioni Francese porter, fructifier Inglese to bring, to bear fruit Spagnolo traer Italiano portare, condurre, fruttificare Tedesco bringen, Früchte bringen.

frutài , vrb: frutare, frutuai, frutuare Definizione batire, bogare o giare frutu, nau de matas ma fintzes de àteras cosas chi cumènciant a giare una resa (es. animales) Sinonimi e contrari produire Frasi sa mata sentza de arréxinis non podit frutuai (A.Melis)◊ tenemu centu brebeis frutuendi 2. sos dinaris postos in banca frútuant pagu a chie bi los ponet Etimo srd. Traduzioni Francese fructifier, rapporter Inglese to bear fruit Spagnolo fructificar, producir Italiano fruttare, fruttificare Tedesco Früchte bringen, fruktifizieren, eintragen.

ifogíre , vrb: infogire, infolliri, infozire Definizione bogare fògia, fàere sa fògia, nau de su matedu Sinonimi e contrari fozire, infollai, infollitai | ctr. irfozire Frasi sa mata si est torrada a infolliri Etimo srd. Traduzioni Francese feuiller Inglese to bear leaves Spagnolo poblar, verdear Italiano frondeggiare, fogliare Tedesco sich belauben.

pompiài, pompiàre, pompiàri , vrb: apompiai*, pumpiai Definizione tènnere sa capacidade de agguantare, de fàere un'isfortzu; castiare, furriare is ogos a ccn. parte o cosa po dha bíere / pompiare a unu a malu cabadhu = coment'e pigandhodhu a disprétziu Sinonimi e contrari abbabiai, agguantai, apoderae, rèzere / abbadiai, allutzare, annotare, cadebai, castiai, mirai Frasi su tzàpulu pigau a su bestiri nou no púmpiat cun su béciu 2. no si l'aiat mai pompiatu in cara ◊ pómpia chie b'at! ◊ su mere cada tantu andhabat a pompiare su fàchere de sos teracos ◊ sas féminas ant piachere de si lu pompiare ca est unu bell'ómine ◊ est andandu a pompiari ite bobbois dhue at in su cambu de cudha mata Traduzioni Francese soutenir Inglese to bear Spagnolo resistir, aguantar Italiano règgere, sostenére Tedesco halten, tragen.

rèndhere , vrb: rèndiri, rènnere Definizione giare frutu, portare badàngiu, prodúere prus de su chi s'ispendhet / pps. réndhidu, resu Sinonimi e contrari frutai, produire Frasi si bi ponzo tantu e mi rendhet tantu, cantu bi lucuramus? ◊ istudiendhe no fit a bídere comente e proite sas olias podiant rèndhere de prus, o nessi su tantu de campare ◊ ocannu su bestiàmini at réndiu meda ◊ si no est bèni trabballada, sa terra rendit tropu pagu Traduzioni Francese produire, rapporter Inglese to bear Spagnolo rendir, producir Italiano rèndere, produrre Tedesco einbringen, leisten.

subèschere , vrb: subíschere Definizione pigare cun passiéntzia, padire, agguantare un'ifadu, unu male, un'ofesa o àteras cosas chi no praghent o chi faent male Sinonimi e contrari babiai, bagiulai, dighire Frasi sa disamistade tra bidhas fit manna e su de una no podiat subèschere su de s'àtera ◊ cussa est cosa chi no si podet subèschere! ◊ non poto subíschere totu su chi mi ses nendhe ◊ si ammentant de su chi ant subéschidu ◊ de èssere cumandhada a foltza no lu podiat subíschere Traduzioni Francese tolérer Inglese to bear Spagnolo aguantar Italiano tollerare, sopportare Tedesco dulden, ertragen.

últzu , nm: ursu, urtzu, ussu Definizione unu de is animales prus mannos, areste, papadore de petza, pilosu (biancu o murenu): faet in logos fridos; unu de is animales de sa fantasia, de is contos de tímere; una màscara de carrasegare Sinonimi e contrari orcu, ússulu / cdh. ussu Modi di dire csn: chi ti papit s'urtzu! = zenia de irrocu: ma càstia!, labai, labai!, m'abbàida a bídere!; maladia de s'urtzu = assubentu Frasi zughiat sos pilos pesados pariat un'ultzu ◊ sunt cambi pilosos peus de sos urtzos ◊ un'animali timiu est s'urtzu ◊ s'ursu si pesat reu, movet sos passos tronosu tronosu (P.Casu)◊ tue ballas che ussu! ◊ si fint murrunzendhe che ussos chi no cherent fàghere giogos ◊ si bi intrat ussu a s'ama bochit totu sas alveghes 2. sos urtzos si che ant manigadu sos pitzinnos Terminologia scientifica anar Etimo itl. Traduzioni Francese ours Inglese bear Spagnolo oso Italiano órso Tedesco Bär.

«« Cerca di nuovo