abbruxadúra , nf Definizione
su abbruxare; tretu abbruxau, nau mescamente si est in sa carena
Sinonimi e contrari
brujadura*
Traduzioni
Francese
brûlure
Inglese
burning,
burn
Spagnolo
quemadura
Italiano
bruciatura
Tedesco
Verbrennung.
ànsa , nf: assa Definizione
mancamentu de abba, sidi forte, meda, gana manna de bufare; calura forte
Sinonimi e contrari
ansura,
asciutore,
assarxu,
sicoi
/
caldana,
fogora
Frasi
sos màndhigos salidos ponent ansa ◊ creschet su dolore che ansa in su desertu de ànima sidida chentz'abba
Etimo
ltn.
arsus, -a
Traduzioni
Francese
chaleur brûlante,
soif ardente
Inglese
burning thirst
Spagnolo
sed,
sequedad,
bochorno
Italiano
arsura,
séte ardènte
Tedesco
brennender Durst.
arderósu , agt: ardurosu Definizione
chi portat ardúriu, chi faet o podet fàere calore meda, chi paret chi abbruxat
Frasi
no totus is crabonis funt arderosus su própiu tanti ◊ dhoi fiat unu niu de espis ferràinas ardurosas ◊ alluei su fogu prus ardurosu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ardent
Inglese
burning
Spagnolo
ardiente
Italiano
ardènte
Tedesco
glühend.
brujòre , nm: abbrugiore,
brusiore,
brusore,
bruxore,
bruxori Definizione
coment'e cosa abbruxandho, chi ispirtit, siat ca dhue at fogu o fintzes ca, nau de cosa chi si papat o si bufat, in s'istògomo faet efetu chi giaet cuss'idea; in cobertantza, su diàulu
Sinonimi e contrari
budhiorza,
bruju 1,
pissiori,
spultori
/
bundhone,
diàbulu
Modi di dire
csn:
b. de coro, de istògomo = coràssiu, zenia de efetu chi faghent cosas chi si mànigant o chi si bufant a chie sufrit a s'istògomo, o fintzas candho si ndhe mànigat o bufat a tropu; su cobadhu de brusore = su cabadhu de su diàulu (su parapunta o, pro àtere, sa sennoredha segadidus o secapedes)
Frasi
custa cosa est che a su ratinzu: piús ratas e piús as mandhighinzu e piús ti s'airat su brujore ◊ su binu mi est faghindhe a brujore a s'istògomo
2.
sa saba mi at fatu a brusiore de coro
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
brûlure
Inglese
burning
Spagnolo
ardor
Italiano
brucióre
Tedesco
Brennen.
brujósu , agt Definizione
chi abbruxat, chi est coment'e fogu, chi dispraxet meda
2.
li est brujosa, no crujat sa ferida ch'iscaminadu l'at in su deretu (F.Murtinu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
brûlant
Inglese
burning
Spagnolo
quemante
Italiano
bruciante
Tedesco
brennend.
brusiógnu, brusiónzu , nm Definizione
su abbruxare is cosas, sa malesa, mescamente illimpiandho su logu po dhu amparare de is fogos de s'istade
Sinonimi e contrari
abbruxamentu,
brujadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
brûlement
Inglese
burning
Spagnolo
quema,
incendio
Italiano
bruciaménto
Tedesco
Brennen.
brústa , nf Definizione
su crabone candho est allutu
Sinonimi e contrari
bràgia,
rosada,
tzidha,
tzipa 1
Etimo
itl.
brusta
Traduzioni
Francese
braisette
Inglese
burning charcoal
Spagnolo
carbonilla,
cisco
Italiano
carbonèlla accésa
Tedesco
glühende Kohle.
combustiòne, combustiòni , nf Definizione
su abbruxamentu chi faent unas cantu cosas o materiales
Sinonimi e contrari
brujadura,
brusiamentu
Traduzioni
Francese
combustion
Inglese
burning
Spagnolo
combustión
Italiano
combustióne
Tedesco
Verbrennung.
síde , nm: sidi,
sidis,
sídiu,
sidu,
siri,
síriu 2,
siti,
sitis,
sítiu Definizione
bisóngiu o disígiu de bufare, nau de gente, matedu e animales chi dhis fartat s'abba; in cobertantza, disígiu o bisóngiu mannu de calecuna cosa
Modi di dire
csn:
batire, intrare, bestire o pònnere sidi = fai bènniri bisóngiu de bufai, fai sidi; bènnere sidi = bènniri ganas de bufai; rucrare su sidi = catzare, passare, bogai, bogaisindi, tòdhere su sidi; fai sidi = pònnere o batire sidi; cassidu, cotu, tzegu, mortu, de sidi = sidiu meda meda; ispiolandhe, alluscau de su sídiu = tzegu de su sidi; patire sidi (nau de erbas e matas) = sunfriri pro mancamentu de àcua
Frasi
ti at batidu sidi sa calura ◊ cuss'abba no ndhe rucrat de sidi ◊ so mortu de sidu e no bi at abba! ◊ apo tentu sídiu e m'agis dadu a bufare ◊ custas àrbures sunt patindhe sidi ◊ sas piantas patint pro su sítiu de s'istiu ◊ sa sartitza bestit sídiu ◊ su sole li aiat missu unu sitis chi non resessiat a si catzare ◊ s'abba ndhe leit su side a totu sa zente (R.Sardella)◊ no as a mòrrere ne de side e nemmancu de fàmmene, ca dhue at cosighedha de papare (L.Mura)
2.
fàmene e sídiu de giustesa ◊ chie bufat de cuss'abba at a tènnere torra sídiu ◊ cussu tenit sidi de dinai!
Cognomi e Proverbi
prb:
abba budhit farina e sidis mintet ira
Etimo
ltn.
sitis
Traduzioni
Francese
soif,
désir ardent
Inglese
thirst,
burning wish
Spagnolo
sed,
ansia,
deseo vehemente
Italiano
séte,
desidèrio ardènte
Tedesco
Durst,
Begierde.
tènta 1 , nf Definizione
su tènnere, su abbruxare / èssere de bona, de mala t. = èssere linna bona, mala a tènnere
Sinonimi e contrari
alluta
Frasi
s'ispíridu suu totu a una tenta mi abbruxat e mi fait morri de amori ◊ fit unu trunchedhu de mala tenta
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
combustion
Inglese
burning
Spagnolo
quema
Italiano
combustióne
Tedesco
Verbrennung.