abbrugiài, abbrugiàre , vrb: abbrujae,
abbrujare,
abbrusai,
abbrusare,
abbruxai,
abbruxare,
brugiare Definizione
passare a fogu, calare a chinisu sa cosa; nau de su chi faet su fritu, sicare s’erba, su matedu modhe; pistidhire o ispirtire meda in sa carre; nàrrere male de s'àteru bogandhodhi fama mala a innóriu, fàere andhare male
Sinonimi e contrari
abbrajare,
abbruscare,
abburare,
afocazare
/
infamai,
innorare
Frasi
seus babbus sentza fillus, matas abbrugiadas ◊ mi parit ca pigu fragu de afracau: bolis biri ca si est abbrugiada sa cassarola chi tenis in su fogu?! ◊ in su padente abbrusau bi at solu morte e rosura ◊ nci ammancat peti chi s'abbrugit su pràngiu po asseliai is cosas!…
2.
su frius abbruxat is matas
3.
su soli abbruxat me in s'istadi
4.
sa língua tua abbruxat che fogu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
brûler
Inglese
to burn
Spagnolo
quemar
Italiano
bruciare
Tedesco
verbrennen,
brennen.
abbrugiòre, abbrugiòri , nm: abbrujore,
abbruxore,
abbruxori,
brujore* Definizione
su abbruxare, abbruxamentu, fogu, su pàrrere coment’e abbruxandho in sa carre
Sinonimi e contrari
budhiorza,
spultori
Traduzioni
Francese
brûlure
Inglese
soreness
Spagnolo
ardor
Italiano
abbruciaménto,
brucióre
Tedesco
Verbrennung,
Brennen.
avampài, avampàre , vrb Definizione
nau de fogu tenendho, fàere a fràmula manna, meda, arta
Sinonimi e contrari
acispare,
apampai
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
prendre feu
Inglese
to flare up
Spagnolo
arder
Italiano
avvampare
Tedesco
brennen.
brujòre , nm: abbrugiore,
brusiore,
brusore,
bruxore,
bruxori Definizione
coment'e cosa abbruxandho, chi ispirtit, siat ca dhue at fogu o fintzes ca, nau de cosa chi si papat o si bufat, in s'istògomo faet efetu chi giaet cuss'idea; in cobertantza, su diàulu
Sinonimi e contrari
budhiorza,
bruju 1,
pissiori,
spultori
/
bundhone,
diàbulu
Modi di dire
csn:
b. de coro, de istògomo = coràssiu, zenia de efetu chi faghent cosas chi si mànigant o chi si bufant a chie sufrit a s'istògomo, o fintzas candho si ndhe mànigat o bufat a tropu; su cobadhu de brusore = su cabadhu de su diàulu (su parapunta o, pro àtere, sa sennoredha segadidus o secapedes)
Frasi
custa cosa est che a su ratinzu: piús ratas e piús as mandhighinzu e piús ti s'airat su brujore ◊ su binu mi est faghindhe a brujore a s'istògomo
2.
sa saba mi at fatu a brusiore de coro
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
brûlure
Inglese
burning
Spagnolo
ardor
Italiano
brucióre
Tedesco
Brennen.
brusiógnu, brusiónzu , nm Definizione
su abbruxare is cosas, sa malesa, mescamente illimpiandho su logu po dhu amparare de is fogos de s'istade
Sinonimi e contrari
abbruxamentu,
brujadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
brûlement
Inglese
burning
Spagnolo
quema,
incendio
Italiano
bruciaménto
Tedesco
Brennen.
carvonàre , vrb Definizione
fàere o manigiare crabone
Frasi
sa sacheta la zughiat su babbu carvonendhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire du charbon
Inglese
to coal
Spagnolo
carbonear
Italiano
fare il carbóne
Tedesco
Kohle brennen.
flammiài , vrb: aframiai*,
framiare Definizione
fàere fràmula, fàere o èssere orrúbiu che fràmula de fogu; abbruxare is laores, nau de su sole candho est tropu forte
Sinonimi e contrari
irframmajare
/
aframatzare
2.
su locu est framiandhe dae s'atandha
Traduzioni
Francese
s'embraser
Inglese
to glow,
to redden
Spagnolo
llamear
Italiano
fiammeggiare,
rosseggiare
Tedesco
aufflammen,
brennen.
irframmajàre , vrb Definizione
bogare, fàere fràmula meda; coment'e pigare fogu, allúere, nau de persona, essire orrúbios in cara
Sinonimi e contrari
flammiai,
irframmiare
2.
bidendhe cudhu zòvanu, a sa pitzinna si li fit irframmajaa sa cara e unu tochedhu li aiat demozau sa petorra (G.Brocca)
Traduzioni
Francese
s'embraser
Inglese
to glow,
to redden
Spagnolo
llamear
Italiano
fiammeggiare
Tedesco
aufflammen,
brennen.
piciài , vrb: (pi-ci-a-i) pissiai
pitziai,
pitziari Definizione
prus che àteru s'efetu chi faet cosa chi punghet o chi abbruxat in sa carre; fintzes pigare cosa (esca) a buca coment'e bicandho; in cobertantza, nàrrere cosa, foedhos chi dispraxent, ofendhent
Sinonimi e contrari
pistidhire,
púnghere,
ispiciulare,
spurtiri
/
piticare
/
anniscai
/
dispiàchere
Frasi
su soli budhiu de s'istadi pítziat ◊ mi pítziat sa ferida
2.
su piscadori a lentza est abetendi chi su pisci pitzit ◊ su casu papadhu pítzia pítzia, ca no proit de su celu!
3.
is fuedhus avrincosus ferint e pítziant, ma a bortas faint prangi a chini dhus ghetat!
Etimo
ltn.
*pits
Traduzioni
Francese
brûler
Inglese
to burn,
to hurt
Spagnolo
quemar
Italiano
scottare
Tedesco
brennen.
pistidhíre , vrb Definizione
fàere pitzigore, abbruxore, fàere nàrrere pistidha! po cosa budhia o chi punghet o tastandho cosa pitzigorosa
Sinonimi e contrari
piciai,
pistidhare 1,
pistire,
spurtiri
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
brûler
Inglese
to burn
Spagnolo
quemar
Italiano
scottare
Tedesco
brennen.
spultòri , nm: spurtori Definizione
pistidhore de abbruxadura, de cosa chi punghet o ispirtit in sa carre; fintzes genia de pentzamentu, de gana, de presse de fàere calecuna cosa
Sinonimi e contrari
brujore,
budhiorza,
callentori,
pistidhore
/
furighedha,
furighíngiu,
pistighíngiu
Frasi
su spurtori podiat iscallai su ferru ◊ chi ti ses abbruxau, ponidí ispíritu ca ti ndi pigat su spurtori ◊ teniat spurtori a s'istògumu ca fiat sentza de papai
2.
tenera spultori cussu puru de andai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
brûlure
Inglese
smarting
Spagnolo
ardor,
picor
Italiano
brucióre
Tedesco
Brennen.
spurtíri , vrb: ispirtire* Definizione
pistidhire in sa carre comente faet cosa budhia, su sole o àteru, ma fintzes comente faet cosighedha a punta che lana tostada o tètera, cosa arrasposa; giare ifadu, coment'e de cosa chi punghet o pistidhit in sa pedhe
Sinonimi e contrari
fríere,
ispitudhare,
ispitulare,
papai,
pistidhire,
piticare
Frasi
spurtit custu soli: seus in gennarxu e pareus in maju! ◊ notesta mi spurtiat custu pei, comenti dhu portu unfrau ◊ custu maglioni comenti mi tocat mi spurtit in su tzugu, ca sa pedhi est prus dilicada ◊ dhi spurtiat sa buca: fiat bíndhighi dis crocau
2.
funt is ingiustítzias chi ti spurtint
Cognomi e Proverbi
prb:
a chini spurtit coit
Traduzioni
Francese
démanger,
brûler
Inglese
to itch,
to smart
Spagnolo
picar
Italiano
dare prurito,
bruciare
Tedesco
jucken,
brennen.