elimèdha, elimédhu , nf, nm Definizione
genia de erba chi faet in oros de mare in terra salamata e chi ponent po chistire imbodhigada sa birímbua cota orrostia o budhia
Sinonimi e contrari
èlema,
atzibba
Terminologia scientifica
rba, Atriplex portulacoides
Traduzioni
Francese
pourpier des mers
Inglese
kind of vervain
Spagnolo
verdolaga marina
Italiano
porcellana di mare
Tedesco
eine Salzmeldesorte.
fraularèste , nf Definizione
erba de chimbe fògias o de murenas (faet bene po custa maladia)
Sinonimi e contrari
cincuvollas
Terminologia scientifica
rba, Potentilla reptans
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
quintefeuille
Inglese
kind of grass
Spagnolo
cincoenrama
Italiano
cinquefòglio
Tedesco
Fünffingerkraut.
frobbàdu , nm Definizione
una calidade de àghina bianca, e de binu, chi assimbígiat a su nuragus
Traduzioni
Francese
raisin "torbato"
Inglese
kind of white grapes
Spagnolo
cepa de uva blanca y el vino que da
Italiano
torbato
Tedesco
eine sardische Wein sorte (trauben).
ganghilédhu , nm Definizione
genia de arretza coment’e sacu, po piscare
Sinonimi e contrari
arraciallu,
arretza,
filau,
óbiga
Etimo
ctl.
gánguil
Traduzioni
Francese
guideau (pêche)
Inglese
kind of fishing net
Spagnolo
red para pescar
Italiano
àngamo
Tedesco
eine Art Reuse.
gazòsa , nf: cazosa Definizione
genia de bufóngiu fatu cun abba, tzúcuru e anidride carbónica
Terminologia scientifica
bfg
Traduzioni
Francese
limonade
Inglese
kind of fizzy frink
Spagnolo
gaseosa
Italiano
gassósa
Tedesco
Zitronenlimonade,
Brauselimonade.
genía , nf: ginia,
inzia,
zenia Definizione
totu su chi distinghet una cosa o una categoria de cosas de dónni’àtera / ginias = calidade de binu biancu fatu de uas diferentes
Sinonimi e contrari
arràcia,
creze 1,
iscera,
iscrípia,
paru,
vúglia
/
manera
Frasi
seus totus de una própiu genia ◊ èguas!… dèu no mi coju cun fémminas de cussa genia! ◊ sa limma faet diferentes pópulos e natziones e faet in modu chi areos, genias, aréntzias si potzant connòschere e adatare (P.La Croce)
2.
funt follas piticas e mannas, fatas a dogna genia
Etimo
itl.
genia
Traduzioni
Francese
genre,
sorte
Inglese
kind
Spagnolo
género
Italiano
gènere
Tedesco
Art,
Weise.
gesmèglia, gesmèlla , nf Definizione
una calidade de germinu, genia de mata chi faet a cannàile longu, bella po is frores fragosos
Sinonimi e contrari
germinu
Terminologia scientifica
frs, Jasminum sambac
Etimo
itl.l
gemella
Traduzioni
Francese
jasmin
Inglese
kind of jasmin
Spagnolo
gemela
Italiano
gelsomino àrabo
Tedesco
Arabischer Jasmin,
Nachtblume.
írtzera , nf: írtzula Definizione
genia de erba chi faet a cannàile longu e una teghighedha pitica a sèmene niedhu, bona meda po bestiàmene
Sinonimi e contrari
íntzula,
ítera,
letítera 1,
viduledha
Terminologia scientifica
rba, Vicia cracca
Etimo
ltn.
vicia
Traduzioni
Francese
vesce
Inglese
kind of vetch
Spagnolo
arveja
Italiano
véccia montanina
Tedesco
Vogelwicke.
iscèra , nf: ischera 1,
ischiera,
issera,
scera Definizione
unu tanti mannu mescamente de gente, ma nau agiummai solu in su sensu de arratza, genia
Sinonimi e contrari
arràcia,
genia,
iscrípia,
paru,
vúglia
Frasi
sas ischeras poniant in fua ◊ li benzeit un'iscera de tremuledha a iscossas
2.
est un'iscera de ladros ◊ tiu Pericu faghiat contos de onzi issera ◊ sas chilandras sunt fatendhe dogni iscera de cantu (B.Truddaju)◊ fint frunidos de onzi iscera de machinàrios ◊ est unu líbberu chi bi at cumponimentos de onzi iscera
Etimo
itl.
schiera
Traduzioni
Francese
espèce
Inglese
kind,
species
Spagnolo
especie
Italiano
spècie
Tedesco
Art.
ispéscia , nf: (i-spé-sci-a)
ispéssia,
espréssie,
ispétzia,
spétzia Definizione
genia diferente de un'àtera, cosa de calidades diferentes e fintzes is calidades o piessignos chi distinghent una cosa / ispétzia de!… = nadu a ispantu o a bàntidu: arratza de!… (cosa bella, bona, e gai)
Sinonimi e contrari
arràcia,
creze 1,
genia,
iscera,
iscrípia
Frasi
fatat bundhare vidas de dogni ispéssia e figura pro muntènnere a tie in bona muta (S.Casu)◊ faghet contare dogni ispéssia de machine ◊ un'ispéscia de igumarradura si atzendhet in su coro candho penso a tie ◊ is ispétzias de s'óstia sunt sa biancura, s'arredundesa, s'olori, su sabori
Traduzioni
Francese
espèce
Inglese
kind,
species
Spagnolo
especie
Italiano
spècie
Tedesco
Art.
mendulèdha , nf Definizione
genia de pische de mare, piticu, cantu a una sardina ma prus grussu e ladu, unu pagu in colore birde, cun d-unu marcu niedhu in costaos, pintirighinos asulos, cun iscata chi a dha tocare est arrasposa: est unu pische innanti mascu – e faet su sèmene chi chistit in d-una busciuca – e apustis est fémina e faet is oos chi ingendrat cun su sèmene suo etotu
Sinonimi e contrari
ciàula,
ciúcara,
méndula* 1
Terminologia scientifica
psc, maena maena
Traduzioni
Francese
mendole
Inglese
kind of fish (maena vulgaris )
Spagnolo
chucla
Italiano
mènola
Tedesco
eine Laxierfischsorte.
mogliòla , nf Definizione
merdona de mare, genia de pische mannitu: est un'arratza de merulutzu
Terminologia scientifica
psc, phycis phycis
Traduzioni
Francese
mostelle
Inglese
kind of fish
Spagnolo
brótola
Italiano
pastènula bruna
Tedesco
Mittelmeerfisch,
der zu der Gadidae Familie gehört.
tzerpulía , nf Definizione
dónnia e css. bobboi o animale chi faet male, noghet o àteru deasi
Sinonimi e contrari
arresia,
babballoti,
babbaúciu,
babbaudhu,
babboi,
errebiu,
incerpiu,
terpusu,
titupiu
Frasi
mori, cane furuncu e traitore: restas pro pastos a sa tzerpulia ca no ses dignu d'esser sepellidu suta sas terras de su sardu lidu (S.Lay Deidda)
Traduzioni
Francese
bestioles nuisibles
Inglese
every kind of pests
Spagnolo
bichos molestos
Italiano
insètti ed animaletti nocivi,
di ogni gènere
Tedesco
Ungeziefer.
zenía , nf: genia*,
inzia,
zinia Definizione
totu su chi distinghet una cosa, un'arratza de cosas de dónni'àtera
Sinonimi e contrari
arràcia,
creze 1,
iscera,
iscrípia,
paru,
vúglia
/
manera
/
ispétzia?
Modi di dire
csn:
sa zenia umana = totu sa zente de su mundhu, s'umanidade; fàere zenias = fàghere su dengosu, istare coment'e a inzestros a imbérriu; de mala zenia (avb) = meda, cun fortza
Frasi
no semus totugantos de una zenia ◊ su professore ti si m'alliat chirchèndhemi tota sa zenia de cudhu dimóniu de Kant ◊ su machine est de tantas zenias ◊ su babbu e sa mama faghent sacrifíssios de dogna zinia ◊ sa zente est de chentu zenias
2.
si ne leat s'ispada de chintzu e che dha fúlliat de mala zenia ◊ e canta zente apo fatu ríere de mala zenia in otanta annos de vida! ◊ est acatarradu de mala zenia
Traduzioni
Francese
genre
Inglese
kind,
species
Spagnolo
género,
clase
Italiano
gènere,
spècie
Tedesco
Art,
Menschengeschlecht.