àula , nf Definizione
istàntzia, prus che àteru logu ue si faet letzione
Terminologia scientifica
dmo
Traduzioni
Francese
salle
Inglese
hall
Spagnolo
clase
Italiano
àula
Tedesco
Klassenzimmer.
ciapuédhu, ciapulédhu , nm Definizione
min. de ciapu, ma mescamente genia de macarrone: is ciapuedhus o tzapuedhus funt macarrones fatos a manu, de chivarzu (ma no solu), orrughedhos de pasta alladiada segada a orrughedhos
Frasi
a papai eus fatu ciapuledhus a casu furriau
Traduzioni
Francese
genre de pâtes courtes
Inglese
a kind of macaroni
Spagnolo
clase de pasta corta
Italiano
un tipo di pasta córta
Tedesco
eine Art Makkaroni.
clàsse, clàssi , nf: crasse Definizione
parte o genia chi si sèberat ispartzindho cosas, gente, animales o àteru cun calecunu critériu
Sinonimi e contrari
creze,
genia
Frasi
totus is classes de is elementares unu tempus furint ispartzinadas in is domos ◊ sos pitzinnos de s'iscola média sunt cumpartidos in tres classes ◊ in tempus de feudalésimu sa sotziedari fuèt pretzia in classis peus de oi
Traduzioni
Francese
classe
Inglese
class
Spagnolo
clase
Italiano
classe
Tedesco
Klasse.
cóntzu , nm Definizione
genia de lentza po piscare
Sinonimi e contrari
palamitu
Terminologia scientifica
ans
Etimo
itl.s
conzu
Traduzioni
Francese
ligne à pêcher
Inglese
boulter
Spagnolo
clase de hilo para pescar
Italiano
palàmito
Tedesco
Langleine.
furriótu , nm Definizione
su furriare, fúrriu, giru de ballu, fintzes logu o tretu inue si fúrriat, contonada; inghírios de foedhos po cumbínchere a unu; genia de ispantamata chi si apicat po fàere a tímere is pigiones; una calidade de pane longhitu e grussu po festas e isposòngios; un’apenas de cosa pigada coment'e furriandho is pódhighes; aina o parte de un'aparíciu po furriare calecuna cosa: furriotu de porta, de fentana, de frenu / furriotu de binu = barrile, cubedhutzu (fintzes po pigare abba a bufare)
Sinonimi e contrari
furriada,
fúrriu,
ifiliestu,
inghiriotu,
ibbadhinamentu,
molinada
/
cantonada,
carronada
/
mustagione
/
giótula
/
piticada
Frasi
est pighendumí a furriotus a conca ◊ su bentu cun d-unu furriotu pariat chi si nci fiat istesiau
2.
furriotos cun arte, bellos pro abbovare zente menga ◊ custus furriotus no mi andant: mi est pighendi a gana maba ◊ e drínghili!… no mi fetzas totus cussus furriotus!
3.
ses unu furriotu fatu po ispriai su pilloni: dexis apicau a una mata de figu!
5.
ancu tengat arrori: est unu furriot'e píbiri, cust'ómini! ◊ is furriotus dhus faint de linna de castàngia ◊ portandi cussu furriotu prenu de piciou ca si ndi feus una bella acirrara!◊ a bíngia si portaus unu furriotu de àcua po bufai e una crocoriga de binu
Terminologia scientifica
pne, ans
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tour
Inglese
turn
Spagnolo
giro,
espantajo,
clase de pan
Italiano
giro
Tedesco
Drehung.
leisciòne , nf: lescione,
lessione,
lessioni,
letzione,
liscione Definizione
cosa, argumentu chi s'ispiegat po dhu cumprèndhere e imparare s'àteru
Frasi
diventes un'ispertu professore chi a méigos fatas leiscione ◊ dare no dia chèrrere a su bentu custa lescione chi so dendhe a tie ◊ custa est una de is úrtimas cosa chi tocat a iscriri po sa lessioni
Traduzioni
Francese
leçon
Inglese
lesson
Spagnolo
lección,
clase
Italiano
lezióne
Tedesco
Lektion,
Unterricht,
Stunde,
Vorlesung (Univ.).
pàru , nm Definizione
css. animale bistu coment'e genia diferente de dónnia àtera genia de animales: si podet nàrrere de gente, bista però diferente in calecuna cosa (es. ómines, féminas, maistos, impiegaos) e fintzes de àteru
Sinonimi e contrari
arràcia,
genia,
iscera,
iscrípia,
parile,
paruzu
Frasi
teniat cada paru de bestiàmine: berbeghinu, bàchinu, pudhinu…◊ candho sunt runendhe sas crabolas isto sempre pessighindhe cussu paru ◊ su mariane est unu paru malu a ammedhare ◊ bellu paru, sas berbeghes, mih!…◊ cocodrillu famidu, si boltat a su paru sou matessi!
2.
bellu paru sezis, sas féminas!…◊ ca sos ómines puru, balla, arratza de paru! ◊ cussa piciochedha impunnat tropu a su paru sodrau ◊ cun su paru fémina no cumbenit a pitzigare!
3.
est unu paru de maladia mala, cussa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
espèce,
catégorie
Inglese
species,
category
Spagnolo
especie,
clase
Italiano
spècie,
categorìa
Tedesco
Art,
Spezies.
zenía , nf: genia*,
inzia,
zinia Definizione
totu su chi distinghet una cosa, un'arratza de cosas de dónni'àtera
Sinonimi e contrari
arràcia,
creze 1,
iscera,
iscrípia,
paru,
vúglia
/
manera
/
ispétzia?
Modi di dire
csn:
sa zenia umana = totu sa zente de su mundhu, s'umanidade; fàere zenias = fàghere su dengosu, istare coment'e a inzestros a imbérriu; de mala zenia (avb) = meda, cun fortza
Frasi
no semus totugantos de una zenia ◊ su professore ti si m'alliat chirchèndhemi tota sa zenia de cudhu dimóniu de Kant ◊ su machine est de tantas zenias ◊ su babbu e sa mama faghent sacrifíssios de dogna zinia ◊ sa zente est de chentu zenias
2.
si ne leat s'ispada de chintzu e che dha fúlliat de mala zenia ◊ e canta zente apo fatu ríere de mala zenia in otanta annos de vida! ◊ est acatarradu de mala zenia
Traduzioni
Francese
genre
Inglese
kind,
species
Spagnolo
género,
clase
Italiano
gènere,
spècie
Tedesco
Art,
Menschengeschlecht.