Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

àula , nf Definitzione istàntzia, prus che àteru logu ue si faet letzione Terminologia iscientìfica dmo Tradutziones Frantzesu salle Ingresu hall Ispagnolu clase Italianu àula Tedescu Klassenzimmer.

ciapuédhu, ciapulédhu , nm Definitzione min. de ciapu, ma mescamente genia de macarrone: is ciapuedhus o tzapuedhus funt macarrones fatos a manu, de chivarzu (ma no solu), orrughedhos de pasta alladiada segada a orrughedhos Frases a papai eus fatu ciapuledhus a casu furriau Tradutziones Frantzesu genre de pâtes courtes Ingresu a kind of macaroni Ispagnolu clase de pasta corta Italianu un tipo di pasta córta Tedescu eine Art Makkaroni.

clàsse, clàssi , nf: crasse Definitzione parte o genia chi si sèberat ispartzindho cosas, gente, animales o àteru cun calecunu critériu Sinònimos e contràrios creze, genia Frases totus is classes de is elementares unu tempus furint ispartzinadas in is domos ◊ sos pitzinnos de s'iscola média sunt cumpartidos in tres classes ◊ in tempus de feudalésimu sa sotziedari fuèt pretzia in classis peus de oi Tradutziones Frantzesu classe Ingresu class Ispagnolu clase Italianu classe Tedescu Klasse.

cóntzu , nm Definitzione genia de lentza po piscare Sinònimos e contràrios palamitu Terminologia iscientìfica ans Ètimu itl.s conzu Tradutziones Frantzesu ligne à pêcher Ingresu boulter Ispagnolu clase de hilo para pescar Italianu palàmito Tedescu Langleine.

furriótu , nm Definitzione su furriare, fúrriu, giru de ballu, fintzes logu o tretu inue si fúrriat, contonada; inghírios de foedhos po cumbínchere a unu; genia de ispantamata chi si apicat po fàere a tímere is pigiones; una calidade de pane longhitu e grussu po festas e isposòngios; un’apenas de cosa pigada coment'e furriandho is pódhighes; aina o parte de un'aparíciu po furriare calecuna cosa: furriotu de porta, de fentana, de frenu / furriotu de binu = barrile, cubedhutzu (fintzes po pigare abba a bufare) Sinònimos e contràrios furriada, fúrriu, ifiliestu, inghiriotu, ibbadhinamentu, molinada / cantonada, carronada / mustagione / giótula / piticada Frases est pighendumí a furriotus a conca ◊ su bentu cun d-unu furriotu pariat chi si nci fiat istesiau 2. furriotos cun arte, bellos pro abbovare zente menga ◊ custus furriotus no mi andant: mi est pighendi a gana maba ◊ e drínghili!… no mi fetzas totus cussus furriotus! 3. ses unu furriotu fatu po ispriai su pilloni: dexis apicau a una mata de figu! 5. ancu tengat arrori: est unu furriot'e píbiri, cust'ómini! ◊ is furriotus dhus faint de linna de castàngia ◊ portandi cussu furriotu prenu de piciou ca si ndi feus una bella acirrara!◊ a bíngia si portaus unu furriotu de àcua po bufai e una crocoriga de binu Terminologia iscientìfica pne, ans Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tour Ingresu turn Ispagnolu giro, espantajo, clase de pan Italianu giro Tedescu Drehung.

leisciòne , nf: lescione, lessione, lessioni, letzione, liscione Definitzione cosa, argumentu chi s'ispiegat po dhu cumprèndhere e imparare s'àteru Frases diventes un'ispertu professore chi a méigos fatas leiscione ◊ dare no dia chèrrere a su bentu custa lescione chi so dendhe a tie ◊ custa est una de is úrtimas cosa chi tocat a iscriri po sa lessioni Tradutziones Frantzesu leçon Ingresu lesson Ispagnolu lección, clase Italianu lezióne Tedescu Lektion, Unterricht, Stunde, Vorlesung (Univ.).

pàru , nm Definitzione css. animale bistu coment'e genia diferente de dónnia àtera genia de animales: si podet nàrrere de gente, bista però diferente in calecuna cosa (es. ómines, féminas, maistos, impiegaos) e fintzes de àteru Sinònimos e contràrios arràcia, genia, iscera, iscrípia, parile, paruzu Frases teniat cada paru de bestiàmine: berbeghinu, bàchinu, pudhinu…◊ candho sunt runendhe sas crabolas isto sempre pessighindhe cussu paru ◊ su mariane est unu paru malu a ammedhare ◊ bellu paru, sas berbeghes, mih!…◊ cocodrillu famidu, si boltat a su paru sou matessi! 2. bellu paru sezis, sas féminas!…◊ ca sos ómines puru, balla, arratza de paru! ◊ cussa piciochedha impunnat tropu a su paru sodrau ◊ cun su paru fémina no cumbenit a pitzigare! 3. est unu paru de maladia mala, cussa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu espèce, catégorie Ingresu species, category Ispagnolu especie, clase Italianu spècie, categorìa Tedescu Art, Spezies.

zenía , nf: genia*, inzia, zinia Definitzione totu su chi distinghet una cosa, un'arratza de cosas de dónni'àtera Sinònimos e contràrios arràcia, creze 1, iscera, iscrípia, paru, vúglia / manera / ispétzia? Maneras de nàrrere csn: sa zenia umana = totu sa zente de su mundhu, s'umanidade; fàere zenias = fàghere su dengosu, istare coment'e a inzestros a imbérriu; de mala zenia (avb) = meda, cun fortza Frases no semus totugantos de una zenia ◊ su professore ti si m'alliat chirchèndhemi tota sa zenia de cudhu dimóniu de Kant ◊ su machine est de tantas zenias ◊ su babbu e sa mama faghent sacrifíssios de dogna zinia ◊ sa zente est de chentu zenias 2. si ne leat s'ispada de chintzu e che dha fúlliat de mala zenia ◊ e canta zente apo fatu ríere de mala zenia in otanta annos de vida! ◊ est acatarradu de mala zenia Tradutziones Frantzesu genre Ingresu kind, species Ispagnolu género, clase Italianu gènere, spècie Tedescu Art, Menschengeschlecht.