Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

elimèdha, elimédhu , nf, nm Definitzione genia de erba chi faet in oros de mare in terra salamata e chi ponent po chistire imbodhigada sa birímbua cota orrostia o budhia Sinònimos e contràrios èlema, atzibba Terminologia iscientìfica rba, Atriplex portulacoides Tradutziones Frantzesu pourpier des mers Ingresu kind of vervain Ispagnolu verdolaga marina Italianu porcellana di mare Tedescu eine Salzmeldesorte.

fraularèste , nf Definitzione erba de chimbe fògias o de murenas (faet bene po custa maladia) Sinònimos e contràrios cincuvollas Terminologia iscientìfica rba, Potentilla reptans Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu quintefeuille Ingresu kind of grass Ispagnolu cincoenrama Italianu cinquefòglio Tedescu Fünffingerkraut.

frobbàdu , nm Definitzione una calidade de àghina bianca, e de binu, chi assimbígiat a su nuragus Tradutziones Frantzesu raisin "torbato" Ingresu kind of white grapes Ispagnolu cepa de uva blanca y el vino que da Italianu torbato Tedescu eine sardische Wein sorte (trauben).

ganghilédhu , nm Definitzione genia de arretza coment’e sacu, po piscare Sinònimos e contràrios arraciallu, arretza, filau, óbiga Ètimu ctl. gánguil Tradutziones Frantzesu guideau (pêche) Ingresu kind of fishing net Ispagnolu red para pescar Italianu àngamo Tedescu eine Art Reuse.

gazòsa , nf: cazosa Definitzione genia de bufóngiu fatu cun abba, tzúcuru e anidride carbónica Terminologia iscientìfica bfg Tradutziones Frantzesu limonade Ingresu kind of fizzy frink Ispagnolu gaseosa Italianu gassósa Tedescu Zitronenlimonade, Brauselimonade.

genía , nf: ginia, inzia, zenia Definitzione totu su chi distinghet una cosa o una categoria de cosas de dónni’àtera / ginias = calidade de binu biancu fatu de uas diferentes Sinònimos e contràrios arràcia, creze 1, iscera, iscrípia, paru, vúglia / manera Frases seus totus de una própiu genia ◊ èguas!… dèu no mi coju cun fémminas de cussa genia! ◊ sa limma faet diferentes pópulos e natziones e faet in modu chi areos, genias, aréntzias si potzant connòschere e adatare (P.La Croce) 2. funt follas piticas e mannas, fatas a dogna genia Ètimu itl. genia Tradutziones Frantzesu genre, sorte Ingresu kind Ispagnolu género Italianu gènere Tedescu Art, Weise.

gesmèglia, gesmèlla , nf Definitzione una calidade de germinu, genia de mata chi faet a cannàile longu, bella po is frores fragosos Sinònimos e contràrios germinu Terminologia iscientìfica frs, Jasminum sambac Ètimu itl.l gemella Tradutziones Frantzesu jasmin Ingresu kind of jasmin Ispagnolu gemela Italianu gelsomino àrabo Tedescu Arabischer Jasmin, Nachtblume.

írtzera , nf: írtzula Definitzione genia de erba chi faet a cannàile longu e una teghighedha pitica a sèmene niedhu, bona meda po bestiàmene Sinònimos e contràrios íntzula, ítera, letítera 1, viduledha Terminologia iscientìfica rba, Vicia cracca Ètimu ltn. vicia Tradutziones Frantzesu vesce Ingresu kind of vetch Ispagnolu arveja Italianu véccia montanina Tedescu Vogelwicke.

iscèra , nf: ischera 1, ischiera, issera, scera Definitzione unu tanti mannu mescamente de gente, ma nau agiummai solu in su sensu de arratza, genia Sinònimos e contràrios arràcia, genia, iscrípia, paru, vúglia Frases sas ischeras poniant in fua ◊ li benzeit un'iscera de tremuledha a iscossas 2. est un'iscera de ladros ◊ tiu Pericu faghiat contos de onzi issera ◊ sas chilandras sunt fatendhe dogni iscera de cantu (B.Truddaju)◊ fint frunidos de onzi iscera de machinàrios ◊ est unu líbberu chi bi at cumponimentos de onzi iscera Ètimu itl. schiera Tradutziones Frantzesu espèce Ingresu kind, species Ispagnolu especie Italianu spècie Tedescu Art.

ispéscia , nf: (i-spé-sci-a) ispéssia, espréssie, ispétzia, spétzia Definitzione genia diferente de un'àtera, cosa de calidades diferentes e fintzes is calidades o piessignos chi distinghent una cosa / ispétzia de!… = nadu a ispantu o a bàntidu: arratza de!… (cosa bella, bona, e gai) Sinònimos e contràrios arràcia, creze 1, genia, iscera, iscrípia Frases fatat bundhare vidas de dogni ispéssia e figura pro muntènnere a tie in bona muta (S.Casu)◊ faghet contare dogni ispéssia de machine ◊ un'ispéscia de igumarradura si atzendhet in su coro candho penso a tie ◊ is ispétzias de s'óstia sunt sa biancura, s'arredundesa, s'olori, su sabori Tradutziones Frantzesu espèce Ingresu kind, species Ispagnolu especie Italianu spècie Tedescu Art.

mendulèdha , nf Definitzione genia de pische de mare, piticu, cantu a una sardina ma prus grussu e ladu, unu pagu in colore birde, cun d-unu marcu niedhu in costaos, pintirighinos asulos, cun iscata chi a dha tocare est arrasposa: est unu pische innanti mascu – e faet su sèmene chi chistit in d-una busciuca – e apustis est fémina e faet is oos chi ingendrat cun su sèmene suo etotu Sinònimos e contràrios ciàula, ciúcara, méndula* 1 Terminologia iscientìfica psc, maena maena Tradutziones Frantzesu mendole Ingresu kind of fish (maena vulgaris ) Ispagnolu chucla Italianu mènola Tedescu eine Laxierfischsorte.

mogliòla , nf Definitzione merdona de mare, genia de pische mannitu: est un'arratza de merulutzu Terminologia iscientìfica psc, phycis phycis Tradutziones Frantzesu mostelle Ingresu kind of fish Ispagnolu brótola Italianu pastènula bruna Tedescu Mittelmeerfisch, der zu der Gadidae Familie gehört.

tzerpulía , nf Definitzione dónnia e css. bobboi o animale chi faet male, noghet o àteru deasi Sinònimos e contràrios arresia, babballoti, babbaúciu, babbaudhu, babboi, errebiu, incerpiu, terpusu, titupiu Frases mori, cane furuncu e traitore: restas pro pastos a sa tzerpulia ca no ses dignu d'esser sepellidu suta sas terras de su sardu lidu (S.Lay Deidda) Tradutziones Frantzesu bestioles nuisibles Ingresu every kind of pests Ispagnolu bichos molestos Italianu insètti ed animaletti nocivi, di ogni gènere Tedescu Ungeziefer.

zenía , nf: genia*, inzia, zinia Definitzione totu su chi distinghet una cosa, un'arratza de cosas de dónni'àtera Sinònimos e contràrios arràcia, creze 1, iscera, iscrípia, paru, vúglia / manera / ispétzia? Maneras de nàrrere csn: sa zenia umana = totu sa zente de su mundhu, s'umanidade; fàere zenias = fàghere su dengosu, istare coment'e a inzestros a imbérriu; de mala zenia (avb) = meda, cun fortza Frases no semus totugantos de una zenia ◊ su professore ti si m'alliat chirchèndhemi tota sa zenia de cudhu dimóniu de Kant ◊ su machine est de tantas zenias ◊ su babbu e sa mama faghent sacrifíssios de dogna zinia ◊ sa zente est de chentu zenias 2. si ne leat s'ispada de chintzu e che dha fúlliat de mala zenia ◊ e canta zente apo fatu ríere de mala zenia in otanta annos de vida! ◊ est acatarradu de mala zenia Tradutziones Frantzesu genre Ingresu kind, species Ispagnolu género, clase Italianu gènere, spècie Tedescu Art, Menschengeschlecht.