bandòne, bandòni, bandóu , nm: bannone,
brendoni Definizione
fógliu de metallu, làuna de ferru; istúgiu (botighedhu), istrégiu mannu de làuna, bidone mannu de pastore fintzes de 25. l. po pigare late / pàrrere segadu de su matessi b. = fatu de sa matessi linna, tènniri is matessi calidadis de ccn.
Sinonimi e contrari
bote,
tambulana
/
lamedha
Frasi
de bandone faghent sas mesinas pro carrare su late
2.
dh'at ghetau aintru de unu bandoni de àliga ◊ ndi at torrau a bogai discus, cardaxus, mussòrgius e bandonis ◊ bendit brendonis, sícias e màrigas ◊ apu pediu agiudu po iscarriai is bandous de su lati
Terminologia scientifica
stz
Etimo
itl.
bandone
Traduzioni
Francese
boîte
Inglese
can,
tin
Spagnolo
bote,
lata
Italiano
lattina
Tedesco
Dose.
bòte , nm: botu,
boto Definizione
istúgiu no tanti mannu (de làuna, de imbidru, prus che àteru serrau e a fundhu tundhu) po pònnere cosa; in calecunu logu dhu narant in cobertantza a sa natura de sa fémina / min. botaredhu, botedhu, botichedhu
Sinonimi e contrari
boeta,
lamedha,
potu,
tolla
/
testu
Modi di dire
csn:
genti de bòtu = zente metzana; èssere a cara de boto = légiu?; segai su bòtu = (in cobertantza) irverzinare a una; sonare sos botes a ccn. = leàrelu a befe faghindhe burdellu sonendhe botes; sonare su bote a ccn. = donai una surra
Frasi
s'olia cufetada l'amus posta in botes de bidru ◊ est unu bòtu sena de cobercu ◊ passada su serghestanu cun d-unu bòtu chi ugiat un'istampu e incui sa genti nci betada su dinai ◊ a sa britzicreta si aiat ligatu botedhos meta chi fachiant unu degógliu niedhu ◊ su botighedhu de su tzúcuru dhu tenia prenu prenu
2.
cussu est una persona de riguardu e tocat a fai aici, sinuncas porit pentzai chi seus genti de bòtu ◊ malu de vista, fit a cara de boto, però si renniat simpàticu chin totu e aiat amicos meta
Cognomi e Proverbi
smb:
Botte, Botto
Terminologia scientifica
stz
Etimo
spn.
bote
Traduzioni
Francese
boîte
Inglese
tin
Spagnolo
bote,
lata
Italiano
baràttolo di latta
Tedesco
Dose.
botichédhu , nm Definizione
min. de bote
Sinonimi e contrari
botaredhu,
botuledhu,
lamedhutza
Traduzioni
Francese
petite boîte
Inglese
small tin
Spagnolo
botito
Italiano
barattolino
Tedesco
kleine Dose.
istàgnu , nm: istàngiu,
istàniu,
istanzu,
stàngiu Definizione
elementu chímicu de símbulu Sn, númeru atómicu 50 e pesu atómicu 118,7: genia de metallu de colore biancàciu, modhe, chi iscàgiat a temperadura bàscia, bonu mescamente po dh'ammesturare (es. cun s'arràmene faet su brunzu) o po carragiare àteros metallos po dhos amparare de si ossidare
Frasi
bi aiat una bolta vintichimbe soldadedhos de istagnu
Terminologia scientifica
mtl
Traduzioni
Francese
étain
Inglese
tin
Spagnolo
estaño
Italiano
stagno
Tedesco
Zinn.
làma , nf, nm: allàmia,
làmia 1,
lamma,
làmmia,
lamu,
liama Definizione
pígiu fine de metallu; istrégiu fatu de materiale deasi (mescamente mannu po late, fintzes po múrghere); istrégiu largu, ladu, a costaos bàscios po còere cosa in su forru; segundhu sa ferramenta, sa parte cun s'atza
Sinonimi e contrari
allàinu,
gliàuna,
lamiera
/
allama,
bote,
bidone,
lamedha,
lammione,
trutera
/
frama 1
Frasi
bai e betindi cussa tassa de liama! ◊ unu bote de làmia li fachiat de fumajolu
2.
mulghiat e garrigaiat su cadhu cun sas lamas de su late ◊ sos pastores beniant a casifítziu cun sas lamas de su late ◊ fuint che canes chi lis ant presu lamas a sa coa ◊ sa zente est lotendhe cun lamos de abba ca su fogu est brujendhe totu
3.
amus fatu deghe lamas de biscotos
Etimo
itl.
lama
Traduzioni
Francese
fer-blanc,
bidon
Inglese
tin,
thin plate
Spagnolo
lámina,
hoja,
hojalata,
fuente
Italiano
latta,
làmina,
téglia
Tedesco
Blech,
Folie,
Backform.
lamèdha , nf Definizione
min. de lama: istrégiu, boto piticu fatu de làuna, pruschetotu de is chi ponent sigillaos e de diferente forma po chistire e bèndhere papares prontos (es. sardina)
Sinonimi e contrari
bote,
launedha,
tolla
Frasi
bendhent sa birra in lamedhas
Terminologia scientifica
stz
Traduzioni
Francese
boîte
Inglese
small tin
Spagnolo
lata
Italiano
scatolétta
Tedesco
kleine Dose.
liànua , nf, nm: alliàuna,
gliàuna,
liàuna,
liàuni,
liàunu Definizione
fógliu, pígiu fine de ferru o àteru metallu, prus che àteru istangiau; genia de istrégiu
Sinonimi e contrari
allàinu,
lama,
lamiera,
làuna,
olgiàuna
2.
toca, aciapa su liàuni de mulli! ◊ at fatu una liàuna de drucis ◊ s'àcua fiat in su liàunu
Etimo
ctl.
llauna
Traduzioni
Francese
fer-blanc,
bidon
Inglese
tin
Spagnolo
hojalata
Italiano
latta
Tedesco
Blech,
Kanister,
Dose.
stainài , vrb: istagnai*,
stangiai,
staniai,
staniari Definizione
pònnere s'istagnu (metallu) a un'istrégiu de làuna (o de àteru a istrégiu de terra) siat ca est prus sanu e siat po tupare si dhue at istampighedhos; si narat fintzes de su sàmbene chi essit de una segada, in su sensu de si firmare cagiandho, de dhu fàere firmare d'essire; nau de s'abba, abbarrare apaulada, fàere a istagnu
Sinonimi e contrari
tupai
2.
tenit calincuna cosa po stangiai su sànguni?
Traduzioni
Francese
étamer,
vernisser
Inglese
to tin,
to solder,
to stanch,
to stagnate,
to glaze
Spagnolo
estañar,
restañar,
estancarse
Italiano
stagnare,
invetriare
Tedesco
verzinnen,
sich stauen.
stàngiu , nm: istagnu* Definizione
elementu chímicu de símbulu Sn, númeru atómicu 50 e pesu atómicu 118,7: genia de metallu de colore craru, biancale, modhe, chi iscàgiat a temperadura bàscia, bonu mescamente po dh'ammesturare cun àteru metallu (es. cun s'arràmene faet su brunzu) o po istangiare àteros metallos ca dhos badrat de si ossidare; in s'arte de sa terràglia, genia de terra bianca de Làconi chi si frigat a s'istrégiu de terra po dh'istangiare
Terminologia scientifica
mtl
Traduzioni
Francese
étain,
engobe
Inglese
tin,
engobe
Spagnolo
estaño,
esmalte arcilloso con que se reviste la cerámica
Italiano
stagno,
ingòbbio
Tedesco
Zinn,
Angußfarbe.