arribbài, arribbàre , vrb: arribbari,
arrivare,
erribbai Definizione
andhare e lòmpere a unu logu, a unu puntu, arrennèscere a tocare calecuna cosa cun sa manu a bratzu istirau (o fintzes a iscúdere, fàere male a unu); fàere unu tanti, una suma
Sinonimi e contrari
arrannesci,
arrivire,
assuprire,
ciòmpere,
lòmpere
| ctr.
andai,
tocai 1
/
leai
Frasi
est arribbau a s'edadi de cent'annus ◊ aui eus a arribbari sighendi de aici?!
2.
li sunt arribbaos pro lu addobbare
3.
a cantu arribbat s'ispesa?
Etimo
ctl.
arribar
Traduzioni
Francese
arriver
Inglese
to arrive
Spagnolo
llegar
Italiano
arrivare
Tedesco
ankommen.
assupríre , vrb: suprire* Definizione
lòmpere a unu logu, lòmpere cun sa manu a una cosa, giare a pitzu a unu o a calecuna cosa (po fàere trebballu, atripare, furare o àteru); batire cosa, bènnere de cosa; contivigiare, fàere calecuna cosa; giare, aporrire
Sinonimi e contrari
acodie,
arrivire,
ciòmpere,
cròmpere,
lòmpere
/
agiudai,
batire,
donai,
frunire
| ctr.
andai,
tocai 1
Frasi
no bi assuprimus a fagher dinari gai meda pro cussa còmpora ◊ a ite ora assuprides a bidha? ◊ in cussu bi at assupridu zente e barigada mi che est s'ora ◊ tropu in artu est cussa cosa e dae terra no assupro a la leare ◊ si ti assupro a fuste ti ponzo in tàulas de letu! ◊ li sunt assupridos a lu mazare, ca l'ant agatadu solu
2.
in cudhu tempus de bisonzu issos mi ant assupridu ◊ dinari a nois no nos ndhe assuprit dae logu perunu
3.
sas notíscias de s'argumentu mi las at assupridas tia Cubeddu de S'Ulumedu (G.Addis)
Traduzioni
Francese
survenir
Inglese
to arrive,
to throw oneself
Spagnolo
sobrevenir,
lanzarse
Italiano
sopraggiùngere,
avventarsi
Tedesco
überraschend kommen.
còmprere , vrb: ciòmpere*,
cròmpere,
lòmpere Definizione
nau de cosas chi si movent (e fintzes de tempus), arribbare a ue tocat, a su logu chi si depet andhare; nau de cosas chi creschent, agabbare s’isvilupu, arribbare a puntu de èssere bonas a papare, a còere, de pòdere serbire; giare a pitzu a unu o a calecuna cosa a iscúdere, a furare, a papare e àteru
Sinonimi e contrari
assuprire
/
abbasolare,
abberare,
achiare,
ammadurae,
crompire,
ingranire
/
acometare,
assacheare,
assachitzare,
atacai
Frasi
apustis de tantas dies crompet a Castedhu ◊ su mere crompiat a s’ispessada a compudare su messonzu ◊ so andhadu a l'abbisitare, ma paris chi so crómpidu a inie apo agatau sas portas serradas
3.
est ca ses tue, ma si mi lu aiat nau un'anzenu li fia crómpiu a lu bocare fora! ◊ lestros e prestos li suprint e li crompent a corfos de ramu! ◊ no lis crompas a pitzu e no lis punciurres gherra!
Traduzioni
Francese
arriver,
mûrir,
attaquer
Inglese
to arrive,
to ripe,
to assail
Spagnolo
llegar,
madurar,
asaltar
Italiano
arrivare,
maturare,
assalire
Tedesco
ankommen,
reifen,
angreifen.
giòmpere , vrb: ciòmpere*,
lòmpere,
zòmpere Definizione
arribbare a unu certu puntu, a su puntu giustu, nau siat po tretu e siat po frutos, po tempus; betare farrancas a unu po dhu iscúdere, o a una cosa po ndhe dha pigare, po si dha papare
Sinonimi e contrari
abberare,
arribbai,
assuprire,
còchere
Modi di dire
csn:
giòmpere sos annos = fai is annus; giòmpere a s'intentu = lòmpiri a s'iscopu, averai unu disígiu
Frasi
si no giompo a sos primos onores no mi ndhe pigo annuzu! ◊ bidet su frutu ma no giompet mai a lu coglire ◊ pustis de tantu caminu giompeint a sa tanca ◊ su "Chi nono" de sa fémina li fit giómpidu che un'istuturrada ◊ gasi giompant a cras e chi si fichent!
2.
agguanta fàmine finas a giòmpere sa figu! ◊ li mancat bator meses a giòmpere sos norant'annos ◊ giompeit sos istúdios e si fateit avocadu
3.
miràdelu in sa rughe istrutu e feu, paret li siant giómpidas sas aes e no l'apant lassadu melmu intreu! (P.Casu)◊ mai li giompat bistrale a cuss'ílighe! ◊ muzere mia che ispiridada a tale vista s'est giómpida a pilos!
Traduzioni
Francese
arriver,
mûrir,
attaquer
Inglese
to arrive,
to ripen,
to assail
Spagnolo
llegar,
madurar,
asaltar
Italiano
arrivare,
maturare,
assalire
Tedesco
erreichen,
ankommen,
reifen,
angreifen.
imbàtede, imbàtere, imbàti , vrb: imbàtiri Definizione
lòmpere, arribbare a unu logu (prus che àteru atesu e fintzes chentza dhu bòllere, coment’e candho unu no ischit su logu) o fintzes giare a pitzu a unu, lòmpere a unu tanti, fintzes ingòllere o portare cosa a unu logu / a cantu imbatit s’oju = a cantu imbatit vista, fintzas aundi si arrennescit a biri
Sinonimi e contrari
afèrrere,
andhare,
assuprire,
bènnere,
iferire,
imbatire,
impròdere,
infèrrere,
lòmpere,
revèrtere
Frasi
custus pagus sintzigorrus mancu a su gúturu imbatint! ◊ imbàtiu a domu e mortu at fatu! ◊ mi ndi ant furau is caboniscus: ma chi imbateus paris!…◊ fiant imbàtius in d-una rafineria ◊ unu no imbatet a sos otant'annos sentza sufrire nudha ◊ assumancu tres oras nci bollit po imbati a Masudhas ◊ su preju che imbatiat a ses milliones ◊ che aiaus postu totu sa note po che imbàtede a inie
2.
dhi fuant imbàtius apitzus, dh'iant pigau e portau in tribbunali
3.
a cantu imbatiat vista bidia totu su mare ◊ sas campagnas cantu imbatit sa vista sunt totu brusiadas ◊ che at imbàtiu su pipiu mortu a dommo ◊ lah ca ti apu imbàtiru muregu e modhici po su forru!
Etimo
itl.
imbattere
Traduzioni
Francese
arriver
Inglese
to arrive
Spagnolo
llegar
Italiano
arrivare
Tedesco
ankommen.