abbaunzàre , vrb: abbunzare Definizione
nau de abba, murigare e imbrutare de no èssere prus límpia; fàere abbunzos, improdhos, cosas chi no andhant bene, chi no funt bene fatas; nau de gente, imbrutare, ammanciare, tocare pruschetotu s'onore
Sinonimi e contrari
aciapuciae,
acoredhai,
afeai,
ammammungiai,
improdhai,
massipari
/
abbuligiai 1
Frasi
s'ides funtana límpida l'abbunzas ◊ ite ses abbunzendhe cun cussu ludu, tue? ◊ proite m'as abbaunzadu s'abba de su trainu? ◊ sos contos de zanas e súrviles lis poniat tzudha ritza abbunzànnelis su sonnu
2.
befulendhe s'onestade, no l'as mai rispetada: dae pitzinna abbunzada chi faghias piedade ◊ giustu su chi ti nesi ti est costadu: daghi ti at abbunzadu ti at frundhidu ◊ no si cheret fàchere abbunzare dae sos dutores de sa bidha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
barbouiller,
troubler
Inglese
to soil
Spagnolo
enturbiar,
empañar
Italiano
imbrattare,
intorbidire
Tedesco
beschmutzen,
trüben.
abbolojàre , vrb: abbolozare,
bolojare Definizione
murigare e avolotare pruschetotu s'abba e cosas deasi; fintzes fàere a gana lègia, murigare s'istògomo
Sinonimi e contrari
abborotai,
abbuligiai 1,
bugliare,
istriulare,
sciambullai
2.
at próidu meda e s'abba de su riu est totu abbolozada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
troubler
Inglese
to make turbid
Spagnolo
enturbiar
Italiano
intorbidire,
sconvòlgere
Tedesco
trüben,
erschüttern.
agiolotàre , vrb: agiorotare,
axolotare,
azolotare Definizione
murigare e bulugiare, avolotare sa cosa, mòvere a meda, pònnere avolotu
Sinonimi e contrari
atrepillai,
scambillai,
stragamullai,
studugai,
trumbugliai
| ctr.
asseliai,
apasigare
Frasi
nos sunt agiorotendhe totu sas abbas ◊ su cúrrere de su riu agiolotaiat sas abbas isbatèndhelas dai pedra in pedra
2.
cantu chi ses agiorotendhe, bae a fàghere su chi ti apo nadu! ◊ est agiolotadu che undha ◊ unu gherreri no si podiat azolotare in cara de sa zente e in cara de sa mama at agguantadu a su prantu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
remuer,
troubler,
agiter
Inglese
to make sluggish,
to paddle,
to shake
Spagnolo
enturbiar,
alborotar
Italiano
diguazzare,
intorbidire,
agitare
Tedesco
trüben.
bolizàre , vrb: abbuligiai 1,
bolluzare,
boluzare,
bulizare,
bullizare,
bullugiare,
bullujare,
bullutzare,
bulluzare,
buluzare Definizione
murigare, mòvere e avolotare, nau pruschetotu foedhandho de abba o cosas deasi; fàere burdellu
Sinonimi e contrari
abbolojare,
abborotai,
abbussiare,
ammoroscare,
bugliare,
intruai,
istriulare,
sciambullai,
trubulare,
trullare,
trumbugliai
/
abbaunzare
Frasi
ant boluzadu sa funtana, boluzadu est su trainu ◊ si bulluzat su mare, dae subra l'inchimerant sas nues… in pag'ora est un'inferru! ◊ su rivu curriat in mesu de pretas biancas, bullutzatu
Etimo
itl.
bollire
Traduzioni
Francese
troubler
Inglese
to numb
Spagnolo
enturbiar
Italiano
intorbidare
Tedesco
trüben.
intrementíre , vrb Definizione
coment’e dormire, nau de arremu chi, po comente istat postu male, s’informigat o abbortigat
Sinonimi e contrari
addrommentire,
iformicare
Traduzioni
Francese
engourdir
Inglese
to make torpid
Spagnolo
enturbiar
Italiano
intormentire
Tedesco
gefühllos machen.
intruài , vrb: intrulare,
intrullai,
intruxai 1 Definizione
fàere trúvulu, trullu, bulugiau, avolotare pesandho malesa, fundhurúgiu coment'e candho si morigat o isciuculat abba o cosas deasi; in cobertantza, pònnere in pentzamentu, in pistighíngiu, fàere coment'e tristu: nau de s'aera, ammurrare, annuare
Sinonimi e contrari
abbolojare,
abborotai,
abbuligiai 1,
ammoroscare,
bugliare,
introvulare,
intruinai,
intrulatzae,
istrulare,
trubulare,
trullare,
trumbugliai
| ctr.
innetiare
Frasi
ant intrullau s'àcua ◊ nosu dh'intrullaiaus aposta, s'àcua, po piscai anguidha ◊ cussos abbunzighedhos no podent intrulare su binu lúghidu! (Z.A.Cappai)
2.
s'impiegau si est intrullau ca dhi apu pediu de m'iscriri ita serbiat ◊ no intrullis sa cara: artziamí is ogus! ◊ su mali mi at intrullau sa memória ◊ si fibat su coru, si trumbulat su sàngui, s'intruat su sentidu (L.Porcedhu)◊ si est intrullau su celu e istrobedhat a proi a istracia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
troubler
Inglese
to muddy
Spagnolo
enturbiar
Italiano
intorbidire
Tedesco
trüben.
trubulàre , vrb: trugulare,
truvulai,
truvulare Definizione
fàere trullu, trúvulu, avolotare cosa (abba o àteru deasi) pausada
Sinonimi e contrari
abbolojare,
abbuligiai 1,
introvulare,
intruai,
istrulare,
trullare,
trumbugliai
Traduzioni
Francese
troubler
Inglese
to make turbid
Spagnolo
enturbiar
Italiano
intorbidire
Tedesco
trüben.