agiolotàre , vrb: agiorotare,
axolotare,
azolotare Definizione
murigare e bulugiare, avolotare sa cosa, mòvere a meda, pònnere avolotu
Sinonimi e contrari
atrepillai,
scambillai,
stragamullai,
studugai,
trumbugliai
| ctr.
asseliai,
apasigare
Frasi
nos sunt agiorotendhe totu sas abbas ◊ su cúrrere de su riu agiolotaiat sas abbas isbatèndhelas dai pedra in pedra
2.
cantu chi ses agiorotendhe, bae a fàghere su chi ti apo nadu! ◊ est agiolotadu che undha ◊ unu gherreri no si podiat azolotare in cara de sa zente e in cara de sa mama at agguantadu a su prantu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
remuer,
troubler,
agiter
Inglese
to make sluggish,
to paddle,
to shake
Spagnolo
enturbiar,
alborotar
Italiano
diguazzare,
intorbidire,
agitare
Tedesco
trüben.
assaltanàre , vrb: assaltinare Definizione
fàere assicare a giagaradura / sonnu assaltinadu = avolotadu, assolocadu
Sinonimi e contrari
acicai,
asciuconare,
asciustrare,
aterrighinare,
ispantamare,
ispramai,
issaltanare,
istrementire
Frasi
càglia, chi mi assaltanas!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
épouvanter,
agiter
Inglese
to frighten,
to upset
Spagnolo
asustar
Italiano
spaventare,
agitare
Tedesco
erschrecken.
ghighinàre , vrb Definizione
mòvere a cropu, a iscutuladura; mòvere de una parte a s'àtera o faendho fàere giros a sa cosa; dhu narant fintzes po mòvere is sentidos
Sinonimi e contrari
chindhalare,
sachedhare,
scedassai,
trumuinare
Frasi
ghighinare su chilibru, s'orju in sa canistedha ◊ bidia a mimme etotu ghighinandhe un'ispada che paladinu anticu
2.
su coro, a tzocos gurdos, mi ghíghinat sa carena ◊ s'iscabessu de sa morte tua mi at fertu ghighinandhe sos ratos de su coro
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
secouer,
agiter,
brandir
Inglese
to shake,
to stir,
to brandish
Spagnolo
sacudir,
agitar
Italiano
scuòtere,
agitare,
brandire
Tedesco
schütteln,
schwenken,
schwingen.
sainài, sainàre , vrb: saniare,
saniari Definizione
mòvere de una parte a s'àtera a iscutuladura, a forte, a santziadura
Sinonimi e contrari
assachitai,
irghinitare,
iscotzinare,
iscutuai,
nannigare,
saidare*,
tzantziare
Frasi
tandu s'ispíritu malu, sainendidhu e abboxinendu a forti, fut essiu de cuss'ómini (Ev)◊ dh'iat sainau de una parti a s'atra e dh'iat ghetau a terra ◊ totinduna sa terra si sainàt e su presoni tremiat finas a is fundamentas ◊ su sàina sàina de sa linna at iscràfiu sa sedha
Traduzioni
Francese
secouer
Inglese
to stir
Spagnolo
sacudir
Italiano
scuòtere,
agitare
Tedesco
schütteln.
surrulài , vrb: surrullai Sinonimi e contrari
mòere,
salargiare,
trambuscare,
trumbugliai
Frasi
andu anch'est Arrosica a mi dha surrullai bèni bèni: oi dhi cantu s'alleluja! ◊ custus óminis funt surrullendi sa citadi ◊ nadendu surrullat s'àcua prus a lestru ◊ surrulit is brebeis! ◊ at agatau totu su logu infoxau e surrulau
Traduzioni
Francese
troubler,
bouleverser
Inglese
to shake
Spagnolo
agitar,
revolver
Italiano
agitare,
sconvòlgere
Tedesco
erregen,
verwirren.
tranchinàre , vrb: trancuinai Definizione
su fàere de cambas de is pipios piticos; su istare sèmpere faendho, girandho, ammungiandho, impreaos in calecuna faina, fintzes atèndhere a ccn.
Sinonimi e contrari
afateriai,
arcobai,
cuntronai,
fainare
/
peleare
Frasi
a su chertu de sa vida sa boghe tua annanghes: ries, apunzas, tranchinas, pianghes (G.Fiori)◊ est sempri trancuinendi, no asséliat mai ◊ su pische est friscu, est movendhe ancora s'irgutolu, tranchinendhe morimori
2.
no ndi podit prus, scerada: totu cussas féminas bècias boint trancuinadas! ◊ no fait prus a dhu trancuinai, cussu pipiu: ariseu no dhu podemu apaxiai, prangendi circhendi sa mama!
Traduzioni
Francese
agiter
Inglese
to wave,
to shake
Spagnolo
patalear,
bregar
Italiano
dimenare,
agitare
Tedesco
schlenkern,
hin- und herbewegen.
trumbugliài , vrb: trumbullai,
trumbuxai Definizione
nau de abba o cosas deasi (ma fintzes de su tempus) mòvere a iscutuladura forte a manera de pònnere in avolotu sa cosa faendhodha mòvere, pesare su fundhurúgiu, su búdhidu, imbrutare: nau de gente (e fintzes de sa mente, de s'ànima), su dha pònnere in pentzamentu e avolotu po calecuna chistione de una manera chi no si cumprendhet comente podet acabbare; pesare burdellu, avolotu, pònnere in pentzamentu
Sinonimi e contrari
abbuligiai 1,
abbussiare,
arrebbulliai,
intrullai,
istriulare,
sciambullai
/
agiolotare,
atrepillai,
scambillai,
stragamullai,
studugai,
trogomingiai,
trumuinare
| ctr.
assantai,
pasai
Frasi
tzia Anna ndi portat su matzamedhu trumbullau ◊ callentamí unu tzichedhu de gafei, ca mi ses fendi trumbullai s'istògumu cun cussas chistionis ◊ sceti ca mi arragodat su sannori… mi trumbullat s'istògumu, mi trumbullat! (E.V.Melis)
2.
chi sa cosa si trumbullat, gei si fatzu s'atzinnu dèu! ◊ sonnu trumbullau chei custu no nd'iu fatu ancora ◊ oi est totu trumbullau in custa terra nosta: sa família, sa bidha, su fuedhu ◊ chi dh'agatu gei mi dhu trumbullu dèu etotu, a sou a sou, a su sannori!
Traduzioni
Francese
troubler,
bouleverser,
agiter
Inglese
to make turbid,
to stir,
to upset
Spagnolo
enturbiar,
alborotar
Italiano
intorbidare,
sconvòlgere,
agitare
Tedesco
trüben,
stören,
aufregen.