abbaunzàre , vrb: abbunzare Definizione
nau de abba, murigare e imbrutare de no èssere prus límpia; fàere abbunzos, improdhos, cosas chi no andhant bene, chi no funt bene fatas; nau de gente, imbrutare, ammanciare, tocare pruschetotu s'onore
Sinonimi e contrari
aciapuciae,
acoredhai,
afeai,
ammammungiai,
improdhai,
massipari
/
abbuligiai 1
Frasi
s'ides funtana límpida l'abbunzas ◊ ite ses abbunzendhe cun cussu ludu, tue? ◊ proite m'as abbaunzadu s'abba de su trainu? ◊ sos contos de zanas e súrviles lis poniat tzudha ritza abbunzànnelis su sonnu
2.
befulendhe s'onestade, no l'as mai rispetada: dae pitzinna abbunzada chi faghias piedade ◊ giustu su chi ti nesi ti est costadu: daghi ti at abbunzadu ti at frundhidu ◊ no si cheret fàchere abbunzare dae sos dutores de sa bidha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
barbouiller,
troubler
Inglese
to soil
Spagnolo
enturbiar,
empañar
Italiano
imbrattare,
intorbidire
Tedesco
beschmutzen,
trüben.
afeài , vrb: afeare Definizione
fàere a feu, fàere feu fintzes in su sensu de fàere disonore a calecuna cosa, tocare a brutesa; nàrrere cosa a briga, a disprétziu
Sinonimi e contrari
abbaunzare,
abborresci,
ghelestiare,
grisai 1
/
imbratare
/
briare,
certai,
disalabai,
infeire,
irzenzare,
menispresiare
Frasi
est preíderu isse puru, ma acumbessat e afeat sa lege chi l'at fatu a preíderu!
2.
totu mi ant afeadu su cantare daghi mi ant bidu chi póveru so
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
barbouiller,
salir,
blâmer
Inglese
to soil,
to blame
Spagnolo
afear,
ensuciar
Italiano
imbrattare,
biasimare
Tedesco
beschmutzen,
tadeln.
azinàre , vrb Definizione
su si fàere a befa imbrutandhosi
Sinonimi e contrari
afrogongiai,
agigotare,
arrogai,
atzimare,
fragassare,
inchirrire
Frasi
ch'est rutu in su ludu: za s'est azinadu!
Traduzioni
Francese
ruiner,
barbouiller
Inglese
to ruin,
to soil
Spagnolo
arruinar,
ensuciar
Italiano
rovinare,
imbrattare
Tedesco
ruinieren,
beschmieren.
imbrastagàre , vrb Definizione
imbrutare meda cun ccn. cosa
Sinonimi e contrari
imbrastiare,
impastissai,
impiastai,
imprastulare,
incadhotzai
Frasi
s'abe s'imbràstagat de pódhine in sos fiores ◊ sos telarzos no sunt cosa de como: trinellant e imbràstagant sa domo e ponent tríulu…◊ pustis imbràstagat un'àtera tatzita e si che la bufat a corpu
Traduzioni
Francese
barbouiller
Inglese
to besmear
Spagnolo
emplastar,
embadurnar
Italiano
impiastricciare
Tedesco
beschmieren.
imbudrigài, imbudrugài , vrb: imburdigai,
imburdugai,
imburdugari,
imburdurgai,
imburrigai Definizione
imbrutare, fintzes in s’onore, imbuscinare, trisinare in su brutore, in sa malesa (o, segundhu ite, in sa farra o àteru deasi), improdhare; nàrrere a s’afaiu, imprabastulare; imbàtere, acabbare (o betare a ccn.) in mesu de una chistione o dificurtade fintzes chentza dhu bòllere
Sinonimi e contrari
abbotinare,
abbrutai,
acadhotzai,
afeai,
aligae,
ammusinzare,
imbratare,
incadhossai,
musucare
Frasi
fut un'amori totu imbudrugau de gelosia e de feli ◊ si est agatau imburdigau in mesu de su ladàmini ◊ dhoi fiant duus indimoniaus imburdigaus in su lurdagu ◊ aici dhus lassat istordius imburdigaus in sa malítzia insoru ◊ mamma imburdigat su pisci in sa símbua e nci dhu ghetat a friri
2.
cuss'erriconi at imburdigau una giovanedha ci tenit su babbu in presoni, scedada!
3.
ma ita ses imburdurgandu?!
4.
issu si pariat ancora imburdigau in mesu de is cosas malas bívias in sa gherra ◊ nci dhas iant imburdigadas in cuss'aventura sentza de isciri mancu su chi dhis fiat costau
Etimo
itl.
bordegà
Traduzioni
Francese
barbouiller,
impliquer
Inglese
to soil,
to involve
Spagnolo
ensuciar,
implicar,
envolver
Italiano
imbrattare,
coinvòlgere
Tedesco
beschmutzen,
verwickeln.
impiastài , vrb: impiastrai,
impiastrare,
impriastai,
impriastare Definizione
imbrutare cun calecuna cosa, fàere impiastos, atzorodhos, fàere faina a improdhu, chentz'arte, chentza critériu
Sinonimi e contrari
imbrastagare,
imbrastiare,
incadhotzai
Frasi
si creit ca a fai esamis in s'universidadi est a s'impriastai is murrus de… de… bah, ca no dhu bollu mancu nai!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
barbouiller
Inglese
to daub
Spagnolo
embadurnar
Italiano
impiastrare
Tedesco
beschmieren.