aberènza , nf Definizione
genia de erruca (e calagasu) chi si papat sa chera de s'abe in is casidhos
Sinonimi e contrari
arrenze,
ramedha,
tanzolu
Terminologia scientifica
crp, galleria mellonella
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fausse teigne de la cire
Inglese
greater wax moth
Spagnolo
tiña,
polilla de la cera
Italiano
tignòla dell'àrnia,
càmola del miele
Tedesco
große Wachsmotte
cobedína , nf: cubedina,
coberina 1,
cuberina,
cubidina,
cuidina,
cupidina Definizione
mesu carrada, genia de istrégiu mannu a doas, prus che àteru sa metade de una carrada pitica segada in duos de traessu, po manigiare a sa binnenna, catzigare àghina, pònnere mustu; fintzes carratzolu / cubidinedha = zenia de umpuale de linna
Sinonimi e contrari
bagione,
tina
/
carraciola,
cupoto
Frasi
budhit che mustu in sa cobedina ◊ andat totu carrapa carrapa… est cumenti a una cubidina: chi arruit s'isciàsciat! ◊ ses a mustatzus de pilu aresti e a culu de cuberina!
Terminologia scientifica
stz
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cuve
Inglese
vat
Spagnolo
tina
Italiano
tino
Tedesco
Bottich.
cóssiu , nm: cossu 1 Definizione
istrégiu mannu de terra o de pedra picada, tundhu o de àtera genia: impreau po samunare, po pònnere a papare a is animales e àteru; fintzes misura de chentu litros (segundhu su logu)
Sinonimi e contrari
pica
Frasi
teniat unu cóssiu aundi isciacuàt s'arrobba ◊ at chircau predas addestrias pro acontzare sos cóssios ◊ cantos butios ndhe as mandhadu a mie dogni annu incunzes cossos de binu nou! ◊ seis prontus a isceberai s'arritzu in su cossu, ma nc'ingurteis unu cammellu intreu! ◊ unu cossu est chentu litros
2.
tenet unu carradellu de duos cossos
Cognomi e Proverbi
smb:
Cossu
Terminologia scientifica
stz
Etimo
ctl.
cocio
Traduzioni
Francese
baquet,
tub
Inglese
basin
Spagnolo
palangana,
tina
Italiano
tinòzza,
catino
Tedesco
Waschbecken.
cubòne , nm: cuboni,
cupone,
cuponi Definizione
carrada manna a unu fundhu (cuponi isciundau) o fintzes genia de bàrcia adata po pònnere s'àghina istrecada a budhire po fàere su binu: fintzes carrada etotu
Sinonimi e contrari
budhidórgiu ! carrada,
cua 1
Modi di dire
csn:
pònnere sa ua catigada in c. = incubonare; bogare su mústiu de su c. pro lu pònnere in sa cuba = iscupu, iscubonare; dare c. a sa ua = lassare sa ua catigada in su cubone a budhire unu tantu de tempus; èssiri unfrau coment'e cuponi = ufradu a casidhu, dispiàghidu, annicadu meda
Frasi
su mústiu budhit in sos cupones ◊ a su mústiu si li podet dare prus o prus pagu cubone, segundhu su binu chi si cheret fàghere ◊ su mústiu in su cuboni tocat a dhu murigai unas cantu bortas
Cognomi e Proverbi
smb:
Cuboni
Terminologia scientifica
stz
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grande cuve de fermentation
Inglese
big vat
Spagnolo
tina
Italiano
gròsso tino da vinificazióne
Tedesco
großer Weinfaß.
frèa 1 , nf Sinonimi e contrari
beca 1,
tíngiu
Frasi
si corco in letu o mi setzo mi sero su manighinzu de custa frea
Traduzioni
Francese
teigne
Inglese
tinea
Spagnolo
tiña
Italiano
tigna
Tedesco
Grind.
intingiadúra , nf Definizione
su s'intingiare, su dannu de sa tíngia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de prendre la teigne
Inglese
tinea damage
Spagnolo
el coger la tiña
Italiano
intignatura
Tedesco
Mottenfraß,
Mottenloch.
intingiàe, intingiài, intingiàre, intingiàri , vrb: intinzare Definizione
carrigare de tíngia, genia de bobboi niedhu chi ponet a is matas e a is erbas in is puntas modhes o, segundhu, fintzes a is animales; in cobertantza, fintzes carrigare de àteru cunsiderau dannosu o pagu praghillosu
Sinonimi e contrari
impestai
2.
su cani tuu fut carriau de púlixi e nd'at intingiau is mius puru (G.Mura)◊ is gerrunaderis funt intingiaus de dépidus, sentza mancu un'ispera!◊ depit èssi berus ca mi torru a intingiai cun d-un'ómini… abarru fiuda!
Traduzioni
Francese
prendre la teigne
Inglese
to affect with ringworm
Spagnolo
coger la tiña
Italiano
intignare
Tedesco
von Motten zefressen werden.
ramèdha , nf Definizione
genia de erruca chi faet in is casidhos (galleria mellonella); greme longu, pilosu e grussu, chi faet in terra; in cobertantza, sa natura de su piciochedhu
Terminologia scientifica
crp
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chenille
Inglese
palmer,
worm
Spagnolo
tiña (oruga)
Italiano
bruco della farfalla dell'àrnia
Tedesco
Raupe,
Wurm.
timanzàle , nm Definizione
genia de maladia in sa pedhe
Sinonimi e contrari
asserra,
iscata
Terminologia scientifica
mld
Traduzioni
Francese
teigne
Inglese
tinea
Spagnolo
tiña
Italiano
tigna granulata
Tedesco
Grind.
tína , nf Definizione
genia de istrégiu mannu a doas, prus che àteru sa metade de una carrada pitica segada in duos a istúturu, po manigiare a sa binnenna
Sinonimi e contrari
cobedina,
trégiu
Terminologia scientifica
stz
Etimo
ltn.
tina
Traduzioni
Francese
cuve,
baquet
Inglese
tub
Spagnolo
tina
Italiano
tino,
tinòzza
Tedesco
Bottich.
tíngia , nf, nm: tinza Definizione
genia de mugheru, maladia de sa pedhe; genia de bobboi pitichedhedhu a bisura de preughedhu de tantas calidades e diferentes colores chi ponet a erbas e cambos modhes de mata; in cobertantza, cosa ifadosa meda
Sinonimi e contrari
beca 1,
frea 1,
tíngiu,
tirignolu
/
tizola
Modi di dire
csn:
t. arrúbia = maladia chi ponet a sa foza de su trigu faghindhechelu sicare innantis de su tempus; t. niedha = sa chi ponet a sa fae in su coromedhu e in su corrúntzulu e los faghet aurtire
Frasi
si s'imbídia fit tinza tiaimus èssere totugantos tinzosos
Cognomi e Proverbi
prb:
chini tenit bíngia tenit tíngia
Terminologia scientifica
crp
Etimo
ltn.
tinea
Traduzioni
Francese
teigne
Inglese
ringworm
Spagnolo
tiña
Italiano
tigna
Tedesco
Grind.