àstua , nf: àstula Definizione
orrughedhu de linna minore, crutzu e ladu, bogau o segau unu pagu de longu, a isperradura, segandho e iscudendho a segure; genia de naturale de ccn. / àstua de prana = apranadura
Sinonimi e contrari
alciuza,
doladu,
gliesca,
iscata,
isciapa,
schedra,
taza
/
naturale
Modi di dire
csn:
bogai à. de unu truncu, faisí a àstulas; betare s'à. de unu a un'àteru = pigai is difetus de un'àteru; andhare in àstula (nadu de unu) = èssere astulau, irdeortu, pagu atentu faghindhe cosa
Frasi
àstula negat d'esser de presone, ma su truncu est de veru delincuente (B.Asili)
2.
pro s'àstula mala chi at, lu leant totu de lantza e de punta ◊ bae chi già li at betadu, s'àstula de su babbu!
Cognomi e Proverbi
prb:
àlbori orrutu, totus dhi bogant àstula
Etimo
ltn.
astula
Traduzioni
Francese
éclat de bois
Inglese
splinter
Spagnolo
astilla de madera
Italiano
schéggia di légno
Tedesco
Holzsplitter.
cóncu , nm: cuncu Definizione
genia de istrégiu, mescamente de linna a pònnere a papare a su porcu, a catzigare su furesu, s'àghina, ammurgiare su casu; concale de porcu / bufare totu a unu c. = totu a unu tirone, chentza torrare àlidu
Sinonimi e contrari
lacu,
pica
Frasi
pica cussa baca e múrghela a cussu concu de preda ◊ sos bervegarzos zughiant murtorzos, zodharzos e concos pro ammurzare su casu
2.
in sa funtana at bíbiu abba chin sas manos a concu
3.
pigat unu tzicherone de late e si che dhu bufat totu a unu cuncu ◊ bidindhe cudha isprammada bi faet bufare unu cuncu de abba
Cognomi e Proverbi
smb:
Concu
Terminologia scientifica
stz
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
auge en bois
Inglese
big wooden basin
Spagnolo
recipiente de madera
Italiano
gròssa cónca di légno
Tedesco
großes Holzgefäß.
línna , nf Definizione
s'intessidura errica de carbóniu de su matedu, mescamente sa parte prus tostada chi format arraighinas, truncu e naes, impreada siat coment'e materiale a fàere fortza, aguantare cosa, po fàere òperas, trastos (linna de òpera) e siat po fàere fogu (linna de abbruxare); si narat fintzes po àrbure, mata / min. linnighedha (fintzas l. metzana, mala); linna froria = tachedhada po bellesa
Sinonimi e contrari
linnàmine
/
mateda
Modi di dire
csn:
l. fine, russa, frisca, birde, sica, noa, begra, iscratzadita, lenta o corriata, tosta, modhe, istochina, sana, mantzada, prudigada; l. palassolina = linna de logos umbrinos, prus mala a tènnere, faghet fumu; l. de scomu = ischimadura, is nais prus finis; l. de trunca = cambas russas, linna a cannone, ma no truncu; sa l. intrat in tènnere = alluit, pigat fogu; èssere, èssereche in l. o andhare a l. = èssiri fendi, seghendi o corbendi l., andai a segai o corbai e portai linna; fàghere l. = segare linna dae sas àrbures amminudèndhela de pòdere andhare bene a la ghirare e a l'impreare in su fogu; bogare l. = nadu de s'àrbure, fàghere rampos noàdiles, nadu de linna segada posta in carchi logu, batire o bogarendhela a fora, nadu de l. russa a cannone o a truncu, isperrare, fàghere a ascra; l. de còghere = linna addata po còiri su pani in su forru, ni tropu fini e ni tropu grussa, a nais; l. de òpera = linna bona chi no si tzacat, chi durat meda, chi abarrat bella, imperada pruscatotu a fai trastus (es. l. de nuxi); mastru o maistu de l. = fusteri, chi trabballat sa linna; linnu malu = costi, olàdighe; secàresi de l. bona, in l. bona = èssere de carena forte, durare a betzu mannu; èssere sicu che l. = marriu meda (nau de genti); assutu che l. = (nau de cosas de papai) portai pagu àcua, pagu suci; fàghere l. in s'àrbure ruta = aprofitai de su mali de ccn; zenias de linnas, erbas o matighedhas: l. de santu Perdu = erba de prugas (Thymelaea tartonraira), l. o nuxi furistera (Ailanthus glandulosa, Melia azederach), l. sapunaria (Saponaria officinalis)
Frasi
sa linna pro no si tarulare cheret segada in sa luna sua ◊ sa linna frisca in su fogu iscupetat ◊ su monte unu tempus fit alburadu e prenu de linna ◊ linna mala, custa: si faghet niedha, ma foras a intrare in tènnere!
2.
toca, immoi donamí a bufai ca portu sa buca e su gúturu sicaus che sa linna!
3.
sos duos zòvanos si secabant de linna bona e no fit una note de abra chi lis poniat pagura
Cognomi e Proverbi
smb:
(De)linna
/
prb:
pinta sa linna e màndhala in Sardinna ◊ a linna sana no intrat bremi ◊ in s'àlvure rutu totus bi faghent linna
Etimo
ltn.
ligna
Traduzioni
Francese
bois
Inglese
wood
Spagnolo
madera,
leña (fogu)
Italiano
légno,
légna
Tedesco
Holz.
pirédhu 1 , nm Definizione
genia de crau fatu de linna; in calecunu logu est fintzes s'ingurtidórgiu
Sinonimi e contrari
giau,
obbibi,
pilu 1,
pirodhu
/
agaju,
àngua,
gagaju,
gragaristu,
saxinedhu
Frasi
sa crabiga no si ndh'essit dae s'iscala ca a s'ala prus fine zughet unu piredhu a la muntènnere
Cognomi e Proverbi
smb:
Pireddu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cheville de bois
Inglese
wooden pin
Spagnolo
clavija,
espiga
Italiano
cavìcchio,
chiòdo di légno,
piuolino
Tedesco
Holzpflock,
Holznagel.