cértu , nm, nf: cheltu,
cherta,
chertu,
chestu [unu certu = nr. unuxértu]
Definizione
is foedhos chi si narant s'unu contra a s'àteru a murrúngiu po calecuna chistione; totu su chi si narat brigandho a unu, prus che àteru cun tzacu e a boghes; su si pònnere in giustítzia po calecuna chistione o diferéntzia
Sinonimi e contrari
aciocu,
afarratóriu,
atachizu,
bria,
certara,
cértidu,
chertaria,
chertonzu,
chiliertu,
cibbureu,
condierra,
cumbata,
gherra,
pletu,
trivérsia
/
matana
Modi di dire
csn:
donai unu c. = brigare, nàrrere cosa a unu a boghes; cumentzai, mòviri, pesai c. = atacare briga
Frasi
in domo nostra no bi apo bidu mai unu cheltu e ne murrunzu ◊ ant pesau unu certu!… po un'iscatuleta! ◊ lobres cantu amas chena chertos! ◊ dhi at fatu unu certu, sa mulleri, chi dhoi ndi fiat po issu e po àterus! ◊ si carchi santu no as a cumpanzu, lèala in calma, no ndhe fetas cherta! ◊ una dí pigat certu cun sa mulleri e dha pungit
2.
andhesit poi ancora sete annos, otora in chertu cun sa sorte ◊ addainanti t'isetant oras de chertu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
querelle
Inglese
strife,
quarrel
Spagnolo
disputa,
pelea
Italiano
contésa,
divèrbio,
bistìccio,
lite
Tedesco
Streit.
pletàre , vrb: pretai,
pretare 1,
pretari Definizione
èssere in pretu, andhare a cricare sa giustítzia; istare a briga, a murrúngiu pretendhendho calecuna cosa / pretare su dortu = pretèndiri de tènniri arrexoni chentza ndi tènniri
Sinonimi e contrari
certai,
curiai,
liticare
Frasi
chie pretat, unu restat in camixa, s'àteru nudu ◊ cussus funt pretendi po is bènis de su babbu
2.
su maridu fit pretendhe cun sa muzere ◊ semus sididos in sas funtanas pretendhe s'abba parimus ranas (P.Mereu)◊ cussu est pretendhe a li pagare su muru innanti de bi atacare muru sos de costazu ◊ custa cosa si la sunt pretendhe in medas: totu la cherent!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se disputer,
plaider
Inglese
to quarrel
Spagnolo
litigar,
pelear
Italiano
èssere in lite,
litigare,
contèndere
Tedesco
mit jdm. in Streit geraten,
streiten.
plétu , nm: pretu Definizione
su èssere in giustítzia, su pònnere in giustítzia una diferéntzia chi no si arrennescet a cumpònnere a sa bona; istare a briga, a murrúngiu
Sinonimi e contrari
bria,
certu,
condierra,
iscórriu
Modi di dire
csn:
mòvere pretu a unu = pònnerelu in zustíssia, denuntziàrelu; cumpònnere unu p. = pònnere de acordu; èssere in pretu = pretendhe, in zustíssia
Frasi
si no podes agatare su cane no ti apo a pònnere su pretu ◊ nois in pretu no b'intramus: a istare gherrendhe cun sa giustíssia no nos cumbenit! ◊ fut un'ómine sàbiu chi sa zente giamaiat pro cumpònnere pretos ◊ nd'ispàciant de bellu dinai, in pretu!
2.
los at acataos a pretu e si ponet a difèndhere a issa
Cognomi e Proverbi
prb:
chie perdet sa muzere in pretu no est mai corrudu
Etimo
ctl.
plet
Traduzioni
Francese
litige,
contentieux
Inglese
quarrel,
controversy
Spagnolo
pleito,
contencioso
Italiano
lite,
contenzióso
Tedesco
Rechtsstreit,
Streit,
Kontroverse.