abbéllu , avb: abbellabbellu, abbelledhedhu Definizione a bellu: nau sèmpere de sa manera de fàere sa cosa, podet bòllere nàrrere sentza de sàdhidos, sentza de iscútulos, sentza de si fàere intèndere, a boghe bàscia, sentza de fàere tropu fortza, a pagu a pagu (fintzes de unu tanti), a sàgamu a sàgamu, sentza de presse o airu / ist'abbellu si… = abarra abbellu si…, bieus immoi si…, ista a bídere si… Sinonimi e contrari adàsiu, allentu, allenu 1, apianu, mighirimíghiri, piotibioti, sagamusàgamu Frasi mòedi abbellu no ti che ruat totu a terra ◊ bai abbellu po coitai! ◊ sa navi si moviat abbellu ◊ mancari abbellu, su tempus fit colandhe ◊ ist'abbellu si como ti ndhe impipas, cun sa 'meighina' chi ti faghimus! 2. sa frebbe abbellu abbellu mi che l'est mandhighendhe! Etimo srd. Traduzioni Francese lentement Inglese slowly Spagnolo despacio Italiano lentaménte, pian piano Tedesco langsam, leis.

ciàtu , agt, nm Definizione chi est bascitedhu e largu de pàrrere istrecau; manigiau a númene, a logos est su pratu Sinonimi e contrari aggatadu, ladu / piatu Modi di dire csn: de ciatu = de ladu, cun sa parte prus lada posta a suta (ctr. de ata); fuliau de c. = rutu a costa lada; arropai de c. = cun sa parte lada de una forramenta (e no cun s'ata); téula ciata = itl. émbrice; ostioni c. = ostrea edulis var. lamellosa Frasi custus funt ispiantaus de ciatu ◊ portat una lepa a màniga ciata ◊ po fai cussa faina serbit unu pinzellu ciatu ◊ sa téula sarda no est ciata 2. ponie sos ciatos in sa mesa! Etimo spn. Traduzioni Francese plan, plat Inglese flat Spagnolo chato Italiano piano, piatto Tedesco flach.

conigóni , avb Definizione nau de sa manera de betare unu lícuidu de un'istrégiu, a iscolomadura, abbellu a manera de no intrullare sa cosa e de lassare su fundhurúgiu Traduzioni Francese doucement, lentement Inglese slowly Spagnolo despacio Italiano adàgio, sènza scòsse, piano Tedesco langsam.

làdu , agt: laru 1, latu 1 Definizione chi est de largària meda, prus mannu chi no de artària Sinonimi e contrari ciatu / plàige, planeri Modi di dire csn: piatu ladu = pratu praneri, pagu fungudu; pedra lada = tella, larga meda e fine, in paris; priogu ladu = zenia de babbautzu chi faghet in mesu de su pilu acurtzu a sa natura; faedhare a limba lada = che a sos imbriagos o che a chie est perdindhe sos atuamentos e no resessit prus a mòere bene sa limba pro nàrrere sonos distintos; pònnere cosa de ladu = coment'e corcada, cun sa parte prus larga a terra (ctr. de ata); tia Peilada = sa morte, nadu in cobertantza; pònnere sas manos a ladu a ladu = bene ispartas, cumproare sa cosa chi andhat male, infundherebbei su pódhighe Frasi lavaiant sa robba assucànnela in supra de sas pretas latas ◊ aiat torratu a cropecare sa preta lata chin sas craes suta ◊ cantu fit longu fit ladu, rutu ◊ in pedhi allena, tiranti laru! 2. mi ndhe so ischidada assustada, cun sos ogros lagrimendhe e a limba lada Cognomi e Proverbi smb: Ladu, Latu Etimo ltn. latus Traduzioni Francese plat Inglese plane, flat Spagnolo plano, llano Italiano piatto, piano Tedesco flach, platt.

piànu , agt, nm: planu, pranu Definizione chi est bene in paris, chi no portat giúmburos e ne fossos, lisu, e no pendhet a calecuna parte; css. tretu o cosa fata totu a unu paris (fintzes terra, campu e àteru); in is domos, su logu totu a unu paris de sa matessi artària (e de matessi mannària de is prantas), siat a paris de terra e siat in artu a un'artària parívile / min. pranicedhu; figuras pianas = in geometria, calesiògiat ispàtziu o tretu limitau cun tres puntos, tres o prus línias chi atobiandhosi in su matessi paris sestant una genia precisa de figura (es. triàngulu, cuadrau, retàngulu; cricu = línia curva serrada a 360 grados cun totu is puntos cantepare atesu de su centru) Sinonimi e contrari lísciu, paris / ladarza Frasi est una tanca totu tirrinu népitu, pranu chei sa pranta de sa manu abberta ◊ fue sos chi rie rie ti passant sa manu prana: chircant de ti lusingare pro resessire in s'impignu! 2. tèngiu una gana forti in coru miu de curri totu atressu de su planu 3. sos polatos sunt domos a medas pianos Cognomi e Proverbi smb: (De)plano, (De)planu, Pianu, Planu, Pranu Etimo ltn. planus Traduzioni Francese plan, plat Inglese flat, plain Spagnolo llano, plano, piso, planta Italiano piano Tedesco eben, flach, Fläche, Stock.

piànu 1 , agt Definizione nau sèmpere de movimentu, chi si faet chentza de brínchidos, chentza iscutuladas o trémias, chentza dhue pònnere tropu fortza / a pianu, a pianedhu = abbellu; andhare a passos pianos = abbellu Sinonimi e contrari glianu, pàsidu, pràtinu Traduzioni Francese doux, léger Inglese gently Spagnolo suave Italiano piano, blando Tedesco langsam, sacht.

sagamusàgamu , avb Sinonimi e contrari abbellu, adàsiu, allentu, allenu 1, apianu, mighirimíghiri, piotibioti Traduzioni Francese lentement, doucement Inglese slowly Spagnolo despacio Italiano lentaménte, pian piano Tedesco langsam.

scalandròni 1 , nm Definizione nau de unu pianu, chi est in calada a un'ala, prus bàsciu a una parte a bisura de iscala, e fintzes s'iscala po artzare a sa nave Etimo scalandrone Traduzioni Francese plan incliné Inglese inclined plan Spagnolo plano inclinado Italiano piano inclinato Tedesco Rutsche.

«« Cerca di nuovo