aconcàda , nf: aconcara,
aconchiada Definizione
decisione o cosa chi si faet chentza dhue istare pentzandho meda meda, mescamente si est cosa de importu o chi costat, ma fintzes decisione chi costat meda e arrechedet sacrifíciu mannu; cosa chi benit a conca; fintzes atumbada cun sa conca
Sinonimi e contrari
aconcu,
acucada,
ancada,
ciancarronada,
isconcata,
isconchinada,
meleda
/
cdh. acuncata
Modi di dire
csn:
fàghere s'aconcada, fàghere aconcadas = pigai decisionis atrivias; aconcada maca = detzisione leada a sa maconatza, pro cosa grave
Frasi
si unu faiat s'aconcara de cambiai sa moda, depiat atzetai de dhu nàrriri ca si fiat ammachiendi ◊ no ndhe fetas de aconcadas macas, ca ti ndhe as a impudare! ◊ già l'apo fata bella s'aconcada, pro una bolta chi mi bi so postu, a bogare sa limba! ◊ at fatu s'aconcada de leare cussa tanca, ma no fit a tretu de lu poder fàghere
2.
custos festamentos, cun d-un'aconcada de presuntzione, no totu mi ndhe los irmenticabo
3.
su sirboni dhi fiat asuba…, dhu mossiàt, dhi ghetàt aconcadas cun is sannas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
étourderie
Inglese
heedlessness
Spagnolo
disparate,
barbaridad
Italiano
sventatézza,
decisióne grave,
azzardo
Tedesco
Leichtsinn,
schwere Entscheidung,
Wagnis.
afaúndia, afaúndiu , nf, nm Sinonimi e contrari
assolocada,
matana
Traduzioni
Francese
agitation,
fatigue
Inglese
chill
Spagnolo
cansancio
Italiano
scalmana
Tedesco
schwere Anstrengung.
caría, cària , nf Definizione
pelea manna, múngia, sa chi si podet pigare cariendhe (suighindho) ma fintzes in css. àteru manígiu
Sinonimi e contrari
cariada,
cariadura
/
antua,
atzanu,
bataria,
cadha,
cumbata,
demozu,
impodha,
inzotu,
istripa 1,
matana,
mugna,
pista,
pistapone,
podha,
rebbatu,
stragu 1
| ctr.
discànciu,
pasu
Frasi
za mi ndhe ant dadu de cària cussos animales, oe: no los podia agatare, mi ant fatu zirare totu su monte! ◊ pro fàghere una resolza bona bi cheret sa cària sua!
Cognomi e Proverbi
smb:
Caria
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
peine énorme
Inglese
intense strain
Spagnolo
esfuerzo
Italiano
fatica intènsa
Tedesco
schwere Mühe.
graèsa , nf Definizione
su èssere grae, grave
Sinonimi e contrari
grajori,
graura,
pesantori
/
gravedadi
2.
intendho sa graesa de cudha mineta!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gravité
Inglese
gravity
Spagnolo
gravedad
Italiano
gravità
Tedesco
Schwere.
gravedàdi , nf: gravidade Definizione
su èssere grave, apretosu de una cosa o chistione; in física, sa g. est sa fortza chi at sa Terra de si atirare sa cosa e po cussu sa fortza chi faet orrúere sa cosa a terra, sa fortza chi nosi faet nàrrere chi una cosa est grae o, méngius, tenet pesu, pesat
Sinonimi e contrari
gravesa
Frasi
tue no l'as crétidu sa gravidade e dipesu ndhe li est su dannu!
Traduzioni
Francese
gravité
Inglese
gravity
Spagnolo
gravedad
Italiano
gravità
Tedesco
Schwere.
ispabógliu , nm: ispabolzu,
ispaborzu,
ispaporju,
ispaporzu,
ispavolzu,
ispobolzu,
ispravorzu Definizione
foedhu chi narant sèmpere in su sensu de cosa peleosa, difícile, chi faet sufrire, istare male, ma chi iat a èssere nau in cobertantza, ca iat a bòllere nàrrere gosu, comodidade, pàusu, asséliu, ispàssiu
Sinonimi e contrari
ispregolzu
Modi di dire
csn:
fàghere una cosa a malu i. = a pelea, a inzotu; manigare a s'i. = a meda, fintzas a no bi ndhe istare prus; a i. = cun paga lughe
Frasi
già l'apo s'ispaborzu cun tegus!…◊ già mi ndh'at dadu de ispaborzu, cussa criadura! Assiat! (G.Ruju)◊ ite ispaborzu sa betzesa!…◊ incomintzat luego s'ispaborzu de sos profumos sos piús rafinados…: sulos púdidos, rutos isfogados che candho manigadu ant in mortorzu (Grolle)◊ in cussa domo da bi l'ant s’ispabógliu, ant postu sos ferros a su fizu!
2.
no apo ispabolzu in logu (P.Casu)◊ si aia àpiu una dàlia po s'abbutonadorzu fipo istau s'ispaporzu de sos pitzinnos! (A.Cucca)◊ suta a cumandhu anzenu no mi drommio a bonu ispravorzu
3.
semper mi ne so pesadu, mancaris a malu ispobolzu (M.Monterra)◊ at fatu totu a malu ispaborzu, gherrendhe chin prunetza e ruedhu ◊ siscura, est a malu ispravorzu, morindhe e chentza mòrrere! ◊ istant tota die tibbitabba sas feminedhas cun totu ispabolzu, samunendhe ◊ za apo dormiu ma a malu ispaporju
Etimo
ltn.
ex + pauper
Traduzioni
Francese
sacré travail
Inglese
hard work
Spagnolo
tute,
zurra (f)
Italiano
faticàccia
Tedesco
schwere Anstrengung.
istrípa 1 , nf Definizione
pelea manna / picare un'i.
Sinonimi e contrari
antua,
cadha,
cària,
cumbata,
impodha,
inzotu,
istimpida,
matana,
mugna,
pista,
pistapone,
podha
Frasi
cuss'afuta e s'istripa chi nos amus picau nos at catzau su sonnu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sacré travail
Inglese
bad strain
Spagnolo
tute
Italiano
faticàccia
Tedesco
schwere Anstrengung.
pesantòri , nm Definizione
su èssere grae de sa cosa, de una chistione; dificurtade a digirire / pesantori de conca = fintzas axiu
Sinonimi e contrari
grajori,
graura
/
barrancu
Etimo
ctl.
pesantor
Traduzioni
Francese
lourdeur,
pesanteur
Inglese
heaviness
Spagnolo
pesadez
Italiano
pesantézza
Tedesco
Schwere.