annoadúra , nf Definizione
su annoare; sa sida o linna noa chi bogat su matedu
Sinonimi e contrari
annoizu,
rennou
/
froedha,
fruntza,
grillu 1,
irbrossa,
pigionatzu,
schésciu
Frasi
s'annoadura sas àrbures la faghent in beranu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
renouvellement
Inglese
bud,
renewal
Spagnolo
renovación,
brote
Italiano
rinnovaménto,
germòglio
Tedesco
Erneuerung,
Sproß.
bròssa , nf, nm: brota,
brotza Definizione
is cambos noos de is matas, sa tzeurra de s'erba naschindho
Sinonimi e contrari
froedha,
fruntza,
inseurru,
irbrossa,
pigionatzu
Frasi
su terrinu fit galu netu de brossa
Cognomi e Proverbi
smb:
Brotza, Brozza, Brozzas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bourgeon,
pousse
Inglese
germination
Spagnolo
brote,
botón
Italiano
germòglio
Tedesco
Sproß.
bullòne , nm Definizione
pigione nou chi bogant is matas, mescamente in su truncu, in is naes grussas pudadas
Sinonimi e contrari
brione,
brossa,
cambigiolu,
froedha,
fruntza,
inseurru,
irbrossa,
pigionatzu
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
itl.
pollone
Traduzioni
Francese
bourgeon
Inglese
sprout
Spagnolo
brote
Italiano
rampóllo
Tedesco
Sproß.
chíma , nf, nm: chimu 1,
cima Definizione
su coromedhu de is matas, is partes prus artas o prus atesu de su truncu de is matas (e po cussu fintzes is prus fines e modhes); genia de candhelita chi bogant is erbas ue apustis faent su frore, ma pruschetotu is litos betzos (Hyoseris radiata, itl. radicchio selvatico)/ cima de làtia, de gureu, de indívia, de càuli
Sinonimi e contrari
cimixedha,
coma,
coramedhu,
frandha 1,
puntioledha,
rampu
/
síriu
Frasi
sas àrbures faghent su frutu in chimas ◊ in sas chimas sos puzones godint gioghitendhe ◊ su cardu, sa latuca, sa tzicória sunt boghendhe sa chima ◊ candho sas erbas bogant sa chima sunt apunta a fàghere su fiore ◊ fit cun su chimu de s'olia che columba ◊ su bentu movet sos chimos de sas matas
2.
in beranu essit sa chima ◊ sos pisedhos essiant a chima, unu tempus: como no cherent mancu tzoculates!
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ltn.
cima
Traduzioni
Francese
bout tendre et mince des plantes et de certaines herbes
Inglese
cyme
Spagnolo
cogollo
Italiano
punta tènera e sottile delle piante,
gètto di alcune èrbe
Tedesco
Trieb,
Sproß.
froèdha , nf, nm: froghedha,
froighedha,
fruedha,
fruedhu Definizione
cambu nou, mescamente su chi essit in su truncu o in sa segada de una pudadura de is matas: si narat fintzes a sa punta de unu prantone; genia de essidura, de guronedhu in sa pedhe
Sinonimi e contrari
annou 1,
brione,
brossa,
bullone,
froa,
froe,
inseurru,
irbrossa,
pigionatzu,
proedha
/
brussedha,
caigioni,
frusca,
laturra
Frasi
de cust'àlvure ndhe paro una froedha ◊ s'àrvore at bocau froedhas noitolas ◊ che cherent segadas sas fruedhas de s'ozastru pro chi crescat sa linna de sas olias
2.
printzípiat sa vida a fruedha che una criadura (A.Piu)◊ pacos núrtiles brusant galu froedhas lassàndhennos chena àlinu ◊ mirèndhedi gasie sicu e mortu e sentza froighedhas totu in giru una tumba mi est pàrfidu cuss'ortu (P.Cabras)
Etimo
ltn.
flagellum, flagella
Traduzioni
Francese
bourgeon
Inglese
sucker,
sprout
Spagnolo
vástago
Italiano
pollóne
Tedesco
Sproß.
inseúrru , nm, nf: intzaurru,
intzéurra,
intzeurru Definizione
cambu nou chi bogant is sèmenes naschindho
Sinonimi e contrari
brossa,
cirrione,
froedha,
grillu 1,
infeurru,
irbrossa,
pigionatzu,
schésciu,
serione,
tudhu,
tzéurra,
tzirriotu
Frasi
biu tancas frorias e bíngias, biu intzaurrus frorius, sigurus (G.P.Salaris)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bourgeon
Inglese
sprout
Spagnolo
brote,
vástago
Italiano
germòglio
Tedesco
Sproß.
pigionàtzu , nm, nf: pillonàciu,
pillonassu,
pillonatzu,
pilluatzu,
pixonatzu,
puxonatza Definizione
fruedha noàdile, cambu nou chi bogant is linnas, mescamente in tretu ue su truncu o cambu grussu dh'ant immuciurrau (o fintzes de fundhu, de is arraighinas)
Sinonimi e contrari
brione,
brossa,
cambigiolu,
froedha,
inseurru,
irbrossa,
isfraone,
rebudhu
/
cdh. pucioni
/
prantone
Frasi
tocat a puliri is matas de is pillonatzus chi crescint in su truncu ◊ is manus si aténdiant a is pilluatzus de is matas chi as prantau ◊ su pillonàciu est po infèrriri
2.
sa morti est innòi a ingíriu, currit in is alas de su bentu, iscucullat apalas de is cresuras su pillonatzu de istruncai
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bourgeon
Inglese
bud
Spagnolo
chupón
Italiano
pollóne
Tedesco
Schößling,
Sproß.
pudhòne 1 , nm: pullone Definizione
fruedha, pigionatzu, cambu noàdile chi bogant is linnas
Sinonimi e contrari
brione,
froedha,
irbrossa,
isfraone,
pigionatzu,
rebudhu
2.
chi brotent pudhones de sustàntzia e onestade!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
bourgeon
Inglese
sprout
Spagnolo
chupón,
brote
Italiano
pollóne,
rampóllo
Tedesco
Schößling,
Sproß.
rebúdhu , nm: arrempudhu,
rempudhu,
rimpudhu Definizione
cambu nou chi essit in sa linna grussa de is matas, fintzes erba naschindho
Sinonimi e contrari
brione,
brossa,
froedha,
inseurru,
irbrossa,
pigionatzu
/
pumpullu,
tzaurra
Frasi
su fiore chi apo pastinadu at bogadu rebudhedhos dae fundhu ◊ frores chene rempudhu e chene asore (L.Loi)◊ in capidanni su rimpudhu fit cumentzandhe a colorare tancas e ortos
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ltn.
*repullus
Traduzioni
Francese
bourgeon
Inglese
sprout
Spagnolo
brote,
vástago
Italiano
pollóne,
rampóllo
Tedesco
Sproß.
schésciu , nm: ischésciu,
schísciu 1 Definizione
pigionatzu o cambu noàdile chi essit de fundhu de matedu, de sa cotzighina, fintzes fundhu o prantonedhu / bellu schésciu de!… = arratza de!…, cosa de zudu!… (bonu a nudha)
Sinonimi e contrari
brossa,
froedha,
inseurru,
irbrossa,
pigionatzu,
schiscioni
/
arrogu,
bículu
Frasi
custus schèscius ant postu arréxini ◊ unu schésciu de erba ◊ in giardinu tenia unu schésciu de flori
2.
bellu schésciu de abbogau chi est, cussu! ◊ bellu schésciu de dotori!…
Etimo
ctl., spn.
equeix, esqueje
Traduzioni
Francese
rejeton
Inglese
shoot
Spagnolo
chupón,
mamón
Italiano
pollóne,
messitìccio
Tedesco
Schößling,
Sproß.
seriòne , nm: sirione,
sirioni,
tirione Definizione
pigione o cambu nou chi bogant is sèmenes naschindho (ma dhu narant fintzes de su chi bogat sa chibudha a conca, s'àgiu, sa patata cumenciandho a naschire), fintzes pigionatzu de is matas; in cobertantza, sa natura de s'ómine
Sinonimi e contrari
cirrione,
grillu 1,
inseurru,
síriu,
tudhu,
tzirriotu
Frasi
ses cari biancu che sirione naschitu suta de preta! ◊ chi unu sirione potat essire dae sa terra chene órdine issoro los ofennet prus de una fusilata, ca su sirione est sinnu de sa vita chi timent (M.Pira)◊ sa chibudha est totu boghendhe su sirione
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
plumule,
thalle,
bourgeon
Inglese
embryo,
sprout
Spagnolo
embrión,
plúmula,
tallo,
brote
Italiano
embrïóne,
plùmula,
tallo,
germòglio
Tedesco
Embryo,
Knospe,
Thallus,
Sproß.
síriu , nm: siru 1,
tzíriu Definizione
sa puntighedha noa chi bogant is sèmenes naschindho, fintzes sa chima o candhelita chi faent unas cantu erbas candho lompent po fàere su frore e su sèmene
Sinonimi e contrari
serione,
tudhu
/
chima
Frasi
campos semenados de geniosos sírios
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
thalle,
bourgeon,
bout,
cime
Inglese
sprout
Spagnolo
tallo
Italiano
tallo,
cima
Tedesco
Thallus,
Sproß.