abburrigàre , vrb rfl Definizione
afundhare in s'abba, fichire o intrare a modhe, a mesu de s'abba o cosas deasi
Sinonimi e contrari
abburgare,
abburrare,
abburrigonare,
ammodhiae,
impogiare
Frasi
mi abburrigheit a modhe in s'abba ◊ sas ranas si abbúrrigant in s'abba, timendhe ◊ si devet abburrigare in dogni ludrau s'ànima umana? ◊ si che abburrigheit intro de su pighe ◊ preneit sa tatza abburrighendhechela in su binu
Traduzioni
Francese
couler
Inglese
to sink,
to plunge
Spagnolo
sumergir
Italiano
immèrgersi
Tedesco
tauchen.
acabussàda , nf Definizione
su acabussai
Sinonimi e contrari
abburrigada,
aciuvada,
imbérghida
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
immersion
Inglese
immersion
Spagnolo
inmersión
Italiano
immersióne
Tedesco
Tauchen.
ammodhiàe, ammodhiài , vrb: ammodhiari,
ammodhicare,
ammodhigare Definizione
essire o fàere essire modhe una cosa, fàere pèrdere sa duresa, fàere pèrdere fortza, fàere sentire làstima, piedade, amore; betare a mesu de s'abba, pònnere in abba meda, o àteru deasi, isciúndhere meda; suíghere meda sa pasta po essire su pane bene pesau; allentare, lassare andhare una cosa chi si portat tirandho o tirada
Sinonimi e contrari
abblandai,
ammarchidare,
ammasedae,
arremodhai
/
atiernare
/
abbutzare 1,
aciufae,
afoxai,
impigliai,
impogiare,
infoxai
/
apungiai
/
alfusciai,
ammollai,
rèndhere 1
| ctr.
indurae,
intostai,
intostoinare
/
bocare
Modi di dire
csn:
ammodhigàresi de su risu = abbadherigàresi de su ríere a meda, no si rèzere de su risu; ammodhigàresi de su dolore = dimajai; ammodhiai is dentis = acorriare; ammodhiai su coru = tènnere dolu, fàghere proare dolu, impudu e gai; ammodhigare a mata (o fintzas solu "ammodhigare" faedhendhe de su andhare de su corpus) = fàghere su ledàmine modhe, fintzas a iscurrentza
Frasi
su zuncu sicu si ammódhigat in s'abba ◊ cheret chi sas abbas ammódhighent sa terra pro l'arare ◊ su corru s'iscaldit in sa furrera pro l'ammodhigare ◊ cussa cosa de cantu est sica mancu coghindhe bi ammódhigat!
2.
si ammodhicabat ca no resessiat a isòrbere su tropeju ◊ su predicadori a boxi manna su coru ammódhiat de su pecadori (S.A.Spano)◊ seu totu ammodhiau a cambas ca seu timendi ◊ po ti donai vantu, ammodhiadha s'ischina! ◊ trinta meses pretzisos de presone mi l'at fatu su coro ammodhigare!…(B.Falconi)◊ sa timoria de mòrrere no li at ammodhicau sa malesa ◊ sa pruna crua ammódhiat is dentis ◊ cudhe pariat un'amoratu e a issas si lis fit amodhicanne su sentitu ◊ si no mànigo mi ammódhigo dae su fàmine!
3.
che at ammodhigadu s'anca in su ludu ◊ ammodhigachela, sa robba, pro che li andhare sa muga samunendhe!
4.
fiant cun cudha manta a chini tiràt e a chini ammodhiàt, ariseu!
Etimo
ltn.
ad mollicare
Traduzioni
Francese
assouplir,
amollir,
détremper,
submerger
Inglese
to soften,
to put to soak,
to submerge
Spagnolo
ablandar,
enternecer,
remojar
Italiano
ammorbidire,
intenerire,
immèrgere,
sommèrgere
Tedesco
erweichen,
besänftigen,
tauchen,
unter Wasser setzen.
imbèlghere , vrb: imbèrghere,
imbrèghere,
impèrghere Definizione
intrare a mesu de s’abba o de àtera cosa un’istrégiu (o fintzes is manos, sa pàlia) po ndhe pigare a umpridura a meda, o fintzes intrare un’àtera cosa; andharesindhe, essire a calecunu logu a manera de no si pòdere bíere, nau fintzes de su sole chi si che intrat su merie, e fintzes lòmpere, imbàtere a unu logu o a un’iscopu; pigare in su sensu de fàere andhare; in cobertantza, papare, pigare a meda (e coment’e aprofitandho), ingòllere calecunu male / pps. imbérghiu, imbertu, imbértidu
Sinonimi e contrari
aciufae,
aputare
/
aciurrufae,
collire,
ingòllere,
úmprere
/
cuare,
dogare,
frànghere,
infusilare,
intrae,
intzudhire,
iscumpàrrere,
ispígnere,
sparessi
Modi di dire
csn:
imbèrghere sa mesura medindhe trigu, olia, àteru; imbèrghere su zuo, sa robba, unu fiadu a unu pàsculu, imbèrghere su pugnale; imbèrghere su malu = collire male, bundhos
Frasi
allughie sos sírios de sa pache pro che imbèrghere a fundhu sa píchida fiaca de su ghenese! ◊ si est imbérghidu in mesu de cussu mare ◊ dhue fut su lanne a imbrèghere a pala!
2.
inoghe tocat a s'imbèrghere, sinono est male pro nois! ◊ abbellu abbellu su sole si est imbertu ◊ su fizu si li fit imbertu dae sos poderes de campagna e no bi cheriat torrare ◊ sa luna chin s'istedhu a prope si che sont imberghendhe supra de su monte ◊ dae su die chi si che sunt imbertos in cussos calancones no si sunt bidos piús ◊ ti chirco e no ti acato: ube che ses imberta? ◊ sa sue si ndhe pesat e s'imberghet in mesu de sa malesa
3.
sa mama che l'aiat imbertu a malaboza a intro de s'iscola, ma su pitzinnu no bi cheriat andhare!
4.
it'est su male chi as imbertu? ◊ ndhe fit imberghendhe maladia ◊ arratza de cristianu chi as imbertu!…◊ currendhe a tota fua si at imbertu sa malasorte sua (Grolle)◊ sas cantones de como parent irfumentu de majarzas pro zente chi at imbertu ària mala!
5.
za imberghet, como, cun totu cussos milliones chi li ant dadu!…◊ sos chi naro deo intro de una pischina imberghendhe sa luna no bi afogant ca che pisches de vàglia restant frantos (P.Giudice Marras)
6.
pigat a letu a palu fatu che molente in maju e comintzat a imbèrghere cun sa muzere!
Etimo
ltn.
immergere
Traduzioni
Francese
se plonger,
disparaître,
se dissiper
Inglese
to plunge,
to fade away
Spagnolo
sumergir,
hundir,
desaparecer
Italiano
immèrgere,
dileguarsi
Tedesco
tauchen,
verschwinden.
impogiàre , vrb: impojare,
impozare Definizione
intrare o pònnere in su poju, pònnere cosa a modhe in paule de abba, afundhare in s'abba, fintzes nadare
Sinonimi e contrari
abburgare,
abburrigare,
afoxai,
alludai,
ammodhiae,
apojare,
ingiubbare,
introgliare,
imbaltzai,
impigliai,
impischinare,
infoxai
Frasi
sos pitzinnos in istiu tucabant a impojare a unu poju a ube remoniat s'abba de su ribu ◊ impozaiant su linu in su frúmene
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tremper
Inglese
to dip
Spagnolo
sumergir,
poner a remojo
Italiano
immèrgere,
lasciare in immersióne
Tedesco
tauchen,
im Wasser lassen
tzurruvigài , vrb Definizione
si che betare a modhe in abba grussa a cúcuru ficadu, conca a bàsciu, calare de artu a cúcuru ficadu
Sinonimi e contrari
acabussai,
arrembulai
Frasi
as a cantai in sa tupa aundi si tzurruvigat su stori ◊ si nci tzurruvigat in s'àcua ◊ is arrocas ndi tzurruvigant de is toneris e de is contras
Traduzioni
Francese
plonger
Inglese
to plunge
Spagnolo
zambullirse
Italiano
tuffarsi
Tedesco
tauchen.
tzurruvígu , nm Definizione
acabussoni a mari, brínchidu chi si faet a cúcuru ficadu, conca a bàsciu, a mesu de s'abba
Sinonimi e contrari
acabussoni,
acabussu,
tuturricu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
plongeon
Inglese
plunge
Spagnolo
zambullida
Italiano
tuffo
Tedesco
Tauchen.