abbambacàre, abbambagàre , vrb Definizione ammodhigare suspindho s'abba comente faet su bambaghe, isciúndhere; menguare, miminare sa fortza de ccn. cosa Sinonimi e contrari abbambicare, ammaltitzare, ifúndhere, impapare / abbacai, ammarchidare, ammellare, assuermai Frasi ant abbambagadu su terrinu de sàmbene, comente los at ischitzados unu càmiu ◊ sa vida nostra tribbulada est abbambagada de làgrimas ◊ cussos vistires fint sortos che papiru abbambacatu 2. in chirca de abbambagare su pópulu, Pilatu sighit faedhendhe de su bene chi Gesús lis at fatu ◊ abbambaga su fogu de sa sicura e chi ses babbu pensa carchi iscuta! ◊ no si lis abbambacaiat su coro chin cussos arrejonos Etimo srd. Traduzioni Francese imbiber, imprégner, tremper Inglese to soak, to impregnate Spagnolo impregnar, embeber, mojar Italiano imbévere, impregnare Tedesco durchtränken.

abbangiuledhài , vrb Definizione isciúndhere a meda, fàere colagola Sinonimi e contrari abbagnare, abbanzulare, abbraulare, allurdagai, assaubbai Traduzioni Francese tremper Inglese to drench Spagnolo empapar, calar Italiano infradiciare Tedesco durchnässen.

abbinài , vrb: abbinare Definizione isciúndhere in o cun binu, betare binu a calecuna cosa (fintzes giare a bufare a un'animale po cura); bufare binu meda, su si giare a su binu, a bufare; nau de frutuàriu, guastare coment'e faendhosi a binu, aghedu; abbinare est fintzes a murigare su mustu in is cubones po no si aghedare su pígiu de pitzu de sa binatza Sinonimi e contrari afegare, afegonare, imbreacare, infegare Frasi in s’atóngiu, su crabaxu chi teniat binu, abbinàt is crabas, mesu litru a totus 3. custa figu niedha, si no est collida apenas tinghindhe, si prúdigat in su culatzu e si abbinat totu Traduzioni Francese tremper dans le vin, s’enivrer Inglese to rinse with vine Spagnolo mojar con vino, emborracharse Italiano avvinare Tedesco Wein tränken.

aciarxài , vrb: atalzare, atarjare, atarzare, atzagliare, atzargiai, atzargiare, atzarxai Definizione si narat po abbrigare s'atza de una ferramenta ifridandhodha tandho a cropu frigandhodhi su serile o ponendhodha in s'abba, ca dh'intostat e afortit; aconciare sa ferramenta bogandhodhi sa punta o aciunghendhodhi unu bículu de ferru; nau de unu, torrare in fortzas, torrare bellos Sinonimi e contrari atemperai / assuergiai Frasi de cantas issàbbulas at atzagliatu mastr'Antoni, custa est sa mentzus! ◊ Pera bollet a dhi atzargiare unu marrone 2. cussa fiudedha s'est aciarxada Traduzioni Francese aciérer, tailler, tremper Inglese to steel Spagnolo acerar Italiano acciaiare, temperare Tedesco stählen, härten.

ammaltitzàre , vrb rfl: ammaltutzare, ammartitzare Definizione fàere a unu martitzu, a papinu, tropu modhe, nau de pane, biscotos e cosas deasi candho suspint abba, late o binu a tropu; fàere essire in matéria una fruschedha ponendhodhi impacos / a. una bua, una fruschedha = pònnere impacu a manera chi essat martzida bene, si crebet de ndh'essire sa malesa Sinonimi e contrari abbambagare, abbungiare, aciupae, imbibbiri, irmedhecae, spuentai, suspiri Frasi su pane si est ammartitzadu ca l'as ifustu a tropu ◊ sa minestra si la sighis a lassare si che ammartitzat ◊ sos iscarpones si ammaltutzeint, no tratenzeint s'abba e mi fateint ilfúndhere sos peuncos Etimo srd. Traduzioni Francese ramollir, tremper avec excès Inglese to soften, to soak excessively Spagnolo empapar, remojar Italiano rammollire, inzuppare eccessivaménte, macerare Tedesco aufweichen.

ammòdhe , avb Definizione istare o pònnere a. = pònniri in s'àcua, aciuvau me in s'àcua (o fintzes àteru, in lícuidu chi faet essire modhe sa cosa o fintzes solu po dha mantènnere sèmpere isciusta, po ciupire) Sinonimi e contrari afufu / cdh. ammodhu Etimo srd. Traduzioni Francese rester plongé dans un liquide, (faire tremper du linge, des aliments…) Inglese soak (to) Spagnolo aen remojo Italiano in immersióne Tedesco in Wasser.

assabbàre , vrb: assuabbare Definizione assaubbai, pònnere in abba, isciúndhere, impastare cun abba, aciunghendho abba, allagare de abba, inciupire abba Sinonimi e contrari ammorgodhare, assatzaulari, imbibbiri / apantamare Frasi sa pedhitza si sàmunat cun d-un'istratzitu assuabbadu in murza ◊ sa farina si assuabbat pro l'impastare Etimo srd. Traduzioni Francese imbiber, tremper Inglese to soak Spagnolo empapar, mojar Italiano intrìdere Tedesco einrühren.

assupàre 1 , vrb Definizione segare su pane po fàere a supa, a orrughedhos, fàere a supa / a. sos ossos a ccn. = surrai fintzas, agiummai, a arrogai is ossus Sinonimi e contrari aciupae, imbibbiri, inciupai / assurrare, insupare Frasi sa bandhela l'ant assupada de sàmbene 2. lis dio àere assupadu sos ossos fintzas a sos meudhos! Etimo srd. Traduzioni Francese tremper Inglese to soak Spagnolo ensopar Italiano inzuppare Tedesco einweichen.

atemperài, atemperàre , vrb: temperai* Definizione giare sa tèmpera, atzargiare s’atza de una ferramenta (mescamente segante) po èssere prus forte (tostada) o bogare sa punta a un'aina po iscríere; fintzes mòvere o agghejare unu male Sinonimi e contrari aciarxai / acadriare, comentzari, regulare 2. fiamas de amores dae unu bentu caldu atemperadas ◊ cust'úmidu mi atèmperat sos dolores! Traduzioni Francese tremper Inglese to harden Spagnolo templar Italiano temprare Tedesco härten.

impogiàre , vrb: impojare, impozare Definizione intrare o pònnere in su poju, pònnere cosa a modhe in paule de abba, afundhare in s'abba, fintzes nadare Sinonimi e contrari abburgare, abburrigare, afoxai, alludai, ammodhiae, apojare, ingiubbare, introgliare, imbaltzai, impigliai, impischinare, infoxai Frasi sos pitzinnos in istiu tucabant a impojare a unu poju a ube remoniat s'abba de su ribu ◊ impozaiant su linu in su frúmene Etimo srd. Traduzioni Francese tremper Inglese to dip Spagnolo sumergir, poner a remojo Italiano immèrgere, lasciare in immersióne Tedesco tauchen, im Wasser lassen

inciupài, inciupàre , vrb Definizione fàere una cosa (abba, late o àteru deasi) coment'e a suspidura, comente podet fàere un'istràciu, un'ispòngia o àteru Sinonimi e contrari aciupae, assuspiri, impapare, imbibbiri, sultzire, sulviare, surbare 1, surbiri, suspiare Frasi deris tota sa note at sighidu a rúere selena una mudhina e sa terra si ndh'est inciupada in dogni vena ◊ no arresistis a sa fortza manna de is montis chi ti s'inciupant coment'e una proja Etimo spn. chupar Traduzioni Francese imbiber, absorber, tremper Inglese to soak Spagnolo embeber, empapar Italiano imbévere, assorbire, inzuppare Tedesco tränken.

insúndhere , vrb: isciúndhere, isciúndiri, isciúnnere, issúndhere, issundi, issúnnere, sciundi Definizione pònnere in s'abba, betare abba o cosas deasi apitzu; intrare a modhe in s'abba / pps. inciustu, insustu, sciustu Sinonimi e contrari abbagnare, bagnai, ifúndhere*, isfúndhere | ctr. asciutai, frobbire, istrègere Frasi no podiant andai mancu a s'issundi sa limba in s'arriu ◊ rios e trainos insundhent sos poverinos suterrados fizos mios ◊ Gesús a Giudas oferesit unu bículu de pane ch'isciundhesit in su piatu (A.Loy)◊ s'abba no dhos isciunniat ◊ isciundendu sempri seus, pruendu sempri! ◊ cun totu custas nues, custu sero s'issundhimos! ◊ isciundhiosi sa cara ca bosi che ischidat! Traduzioni Francese baigner, tremper Inglese to wet Spagnolo bañar, mojar Italiano bagnare Tedesco naß machen, eintauchen.

temperài , vrb: atemperai, temperare Definizione giare sa tèmpera, atzargiare s'atza de una ferramenta (mescamente segante) po èssere prus forte (tostada), bogare sa punta a un'aina po iscríere; regulare unu trebballu, unu funtzionamentu o un'aina a manera de fàere essire sa faina comente si bolet, agiustare una cosa cunforma a un'àtera (ma si narat fintzes de terra, de ladamíngiu, candho funt in sa méngius cunditzione); fintzes ammesturare impare cosas diferentes in cantidades adatas; pigare arrennegu po calecuna cosa o chistione Sinonimi e contrari atalzare / regulai Modi di dire csn: temperai su molíngiu = maghinare chi andhet bene, chi sa farina essat maghinada a puntu zustu; temperai s'arau = abbèrrere, de prus o prus pagu, s'aradu a manera de fàghere falare s'arbada prus a fundhu o subra subra; temperai sa terra (nadu de s'abba chi proet) = pròere de sassiare sa terra a puntu de si pòdere triballare bene Frasi si tèmperant sas bistrales, sos fartzones, sas forramentas de atarzu ◊ si tèmperat su lapis 2. solu su ruo acultzu a sos trainos creschet in terra temperada a fogu ◊ torret in vida dae ogni nuraghe s'ànima antiga temperada a fogu! ◊ bellu custu ledàmine, est temperadu, fatu!◊ tres dis iat sighiu a proi, sa terra fut istada temperada abberu e is sèminis iant tzeurrau 4. candu fiaus isposus t'iant postu puxi in origas ca nanca m'iant biu chistionendi cun fradili miu: ge ti ndi fiast temperau!…(G.P.Salaris) Etimo ltn. temperare Traduzioni Francese tremper Inglese to harden Spagnolo templar Italiano temprare Tedesco härten.

«« Cerca di nuovo