abbambacàre, abbambagàre , vrb Definizione ammodhigare suspindho s'abba comente faet su bambaghe, isciúndhere; menguare, miminare sa fortza de ccn. cosa Sinonimi e contrari abbambicare, ammaltitzare, ifúndhere, impapare / abbacai, ammarchidare, ammellare, assuermai Frasi ant abbambagadu su terrinu de sàmbene, comente los at ischitzados unu càmiu ◊ sa vida nostra tribbulada est abbambagada de làgrimas ◊ cussos vistires fint sortos che papiru abbambacatu 2. in chirca de abbambagare su pópulu, Pilatu sighit faedhendhe de su bene chi Gesús lis at fatu ◊ abbambaga su fogu de sa sicura e chi ses babbu pensa carchi iscuta! ◊ no si lis abbambacaiat su coro chin cussos arrejonos Etimo srd. Traduzioni Francese imbiber, imprégner, tremper Inglese to soak, to impregnate Spagnolo impregnar, embeber, mojar Italiano imbévere, impregnare Tedesco durchtränken.

abbumbài, abbumbàre, abbumbàri , vrb: bumbare Definizione fàere una bumba, cricare abbumbu, cosa a bufare, bufare, nau mescamente cun is pipios; suspire, prènnere, ufrare, nau siat de sa pasta cun su frammentu pesandho, e siat de is titas chi cumènciant a si prènnere de late o de àteru chi si ufrat: si narat fintzes in su sensu de betare cosa (es. abba, meighina) a meda, a tropu; ingrassare Sinonimi e contrari acirrai, assumire, bufae, imbreacare, imbumbare, inciumire, inciummare, ingullire, trincai / preni, ufiare / ingrassai 2. su perdingianu frissu si abbumbat de ollu ◊ sa terra est abbumbada de abba, cun custa sumana chi at fatu sempre proindhe ◊ za si n'at abbumbadu de profumu, cussa!… 3. cussa picioca est cumentzendi a abbumbai de petus ◊ cun sa basca su casu si est totu abbumbau Etimo srd. Traduzioni Francese imbiber, tuméfier Inglese to soak, to tumefy Spagnolo beber, hincharse Italiano imbévere, intumidire Tedesco tränken, schwellen.

aciupàe, aciupài, aciupàre , vrb: atzupare 1 Definizione ciupire, suspire o frobbire abba o cosas deasi cun istràciu, paperi, o coment'e a surbidura; su che intrare de unu lícuidu a pagu a pagu in calecuna cosa asciuta o chi si podet ufrare de abba o cosas deasi; imparare a mente, su ndhe bodhire cun sa mente su chi si liget o s'intendhet Sinonimi e contrari aciupiri, assupare 1, assuspiri, imbibbiri, impapare, inciupai, sultzire, sulviare, surbare 1, surbiri, suspiare / bodhiri, imparai Frasi dhui iat pani cun butiru e cafè cun lati de aciupai ◊ aciupa s'àcua chi ti nc'est arruta a terra! ◊ su chírciu de sa mesina, candho arrivat a atzupare, tet èssere saboridu…◊ at budhiu is ossus e papau pani aciupau 2. sa cantzoni chi at cantau cussa piciocona ndi dh'apu aciupada sa primu borta chi dh'apu inténdia Etimo spn. chupar Traduzioni Francese imbiber, absorber Inglese to absorb, to soak Spagnolo embeber, absorber Italiano imbévere, inzuppare, assorbire Tedesco einweichen, aufnehmen.

ammaltitzàre , vrb rfl: ammaltutzare, ammartitzare Definizione fàere a unu martitzu, a papinu, tropu modhe, nau de pane, biscotos e cosas deasi candho suspint abba, late o binu a tropu; fàere essire in matéria una fruschedha ponendhodhi impacos / a. una bua, una fruschedha = pònnere impacu a manera chi essat martzida bene, si crebet de ndh'essire sa malesa Sinonimi e contrari abbambagare, abbungiare, aciupae, imbibbiri, irmedhecae, spuentai, suspiri Frasi su pane si est ammartitzadu ca l'as ifustu a tropu ◊ sa minestra si la sighis a lassare si che ammartitzat ◊ sos iscarpones si ammaltutzeint, no tratenzeint s'abba e mi fateint ilfúndhere sos peuncos Etimo srd. Traduzioni Francese ramollir, tremper avec excès Inglese to soften, to soak excessively Spagnolo empapar, remojar Italiano rammollire, inzuppare eccessivaménte, macerare Tedesco aufweichen.

ammòdhe , avb Definizione istare o pònnere a. = pònniri in s'àcua, aciuvau me in s'àcua (o fintzes àteru, in lícuidu chi faet essire modhe sa cosa o fintzes solu po dha mantènnere sèmpere isciusta, po ciupire) Sinonimi e contrari afufu / cdh. ammodhu Etimo srd. Traduzioni Francese rester plongé dans un liquide, (faire tremper du linge, des aliments…) Inglese soak (to) Spagnolo aen remojo Italiano in immersióne Tedesco in Wasser.

ammodhiàe, ammodhiài , vrb: ammodhiari, ammodhicare, ammodhigare Definizione essire o fàere essire modhe una cosa, fàere pèrdere sa duresa, fàere pèrdere fortza, fàere sentire làstima, piedade, amore; betare a mesu de s'abba, pònnere in abba meda, o àteru deasi, isciúndhere meda; suíghere meda sa pasta po essire su pane bene pesau; allentare, lassare andhare una cosa chi si portat tirandho o tirada Sinonimi e contrari abblandai, ammarchidare, ammasedae, arremodhai / atiernare / abbutzare 1, aciufae, afoxai, impigliai, impogiare, infoxai / apungiai / alfusciai, ammollai, rèndhere 1 | ctr. indurae, intostai, intostoinare / bocare Modi di dire csn: ammodhigàresi de su risu = abbadherigàresi de su ríere a meda, no si rèzere de su risu; ammodhigàresi de su dolore = dimajai; ammodhiai is dentis = acorriare; ammodhiai su coru = tènnere dolu, fàghere proare dolu, impudu e gai; ammodhigare a mata (o fintzas solu "ammodhigare" faedhendhe de su andhare de su corpus) = fàghere su ledàmine modhe, fintzas a iscurrentza Frasi su zuncu sicu si ammódhigat in s'abba ◊ cheret chi sas abbas ammódhighent sa terra pro l'arare ◊ su corru s'iscaldit in sa furrera pro l'ammodhigare ◊ cussa cosa de cantu est sica mancu coghindhe bi ammódhigat! 2. si ammodhicabat ca no resessiat a isòrbere su tropeju ◊ su predicadori a boxi manna su coru ammódhiat de su pecadori (S.A.Spano)◊ seu totu ammodhiau a cambas ca seu timendi ◊ po ti donai vantu, ammodhiadha s'ischina! ◊ trinta meses pretzisos de presone mi l'at fatu su coro ammodhigare!…(B.Falconi)◊ sa timoria de mòrrere no li at ammodhicau sa malesa ◊ sa pruna crua ammódhiat is dentis ◊ cudhe pariat un'amoratu e a issas si lis fit amodhicanne su sentitu ◊ si no mànigo mi ammódhigo dae su fàmine! 3. che at ammodhigadu s'anca in su ludu ◊ ammodhigachela, sa robba, pro che li andhare sa muga samunendhe! 4. fiant cun cudha manta a chini tiràt e a chini ammodhiàt, ariseu! Etimo ltn. ad mollicare Traduzioni Francese assouplir, amollir, détremper, submerger Inglese to soften, to put to soak, to submerge Spagnolo ablandar, enternecer, remojar Italiano ammorbidire, intenerire, immèrgere, sommèrgere Tedesco erweichen, besänftigen, tauchen, unter Wasser setzen.

assabbàre , vrb: assuabbare Definizione assaubbai, pònnere in abba, isciúndhere, impastare cun abba, aciunghendho abba, allagare de abba, inciupire abba Sinonimi e contrari ammorgodhare, assatzaulari, imbibbiri / apantamare Frasi sa pedhitza si sàmunat cun d-un'istratzitu assuabbadu in murza ◊ sa farina si assuabbat pro l'impastare Etimo srd. Traduzioni Francese imbiber, tremper Inglese to soak Spagnolo empapar, mojar Italiano intrìdere Tedesco einrühren.

assupàre 1 , vrb Definizione segare su pane po fàere a supa, a orrughedhos, fàere a supa / a. sos ossos a ccn. = surrai fintzas, agiummai, a arrogai is ossus Sinonimi e contrari aciupae, imbibbiri, inciupai / assurrare, insupare Frasi sa bandhela l'ant assupada de sàmbene 2. lis dio àere assupadu sos ossos fintzas a sos meudhos! Etimo srd. Traduzioni Francese tremper Inglese to soak Spagnolo ensopar Italiano inzuppare Tedesco einweichen.

inciumíre , vrb: inciummire Sinonimi e contrari abbumbare, aciumai, inciummare, trincai, tzumire Frasi si atelat sa cariadura de sa símula annanghendhe ozu porchinu in cantidade pro chi ndh'inciumat fintzas a violare ◊ inciumit su mucarolu in s'abba pro infúndhere sa meragna a su cumpanzu Traduzioni Francese imbiber Inglese to soak Spagnolo embeber Italiano imbévere Tedesco tränken.

inciupài, inciupàre , vrb Definizione fàere una cosa (abba, late o àteru deasi) coment'e a suspidura, comente podet fàere un'istràciu, un'ispòngia o àteru Sinonimi e contrari aciupae, assuspiri, impapare, imbibbiri, sultzire, sulviare, surbare 1, surbiri, suspiare Frasi deris tota sa note at sighidu a rúere selena una mudhina e sa terra si ndh'est inciupada in dogni vena ◊ no arresistis a sa fortza manna de is montis chi ti s'inciupant coment'e una proja Etimo spn. chupar Traduzioni Francese imbiber, absorber, tremper Inglese to soak Spagnolo embeber, empapar Italiano imbévere, assorbire, inzuppare Tedesco tränken.

suspíre, suspíri , vrb: assuspiri, ciuspire Definizione tirare sa cosa aintru a suciadura che a s'ària, a súlidu (e segundhu sa fortza podet èssere fintzes cosa sólida, grae), o fintzes comente faet s'orrobba asciuta, o su paperi, cun s'abba, o fintzes s'istentina cun is alimentos (unu lícuidu podet passare unu pígiu de materiale sólidu); fintzes consumare, fàere a consumidura, ispaciare / s. sos segretos = bodhire is segretos, cricare de ischire is segretos angenos Sinonimi e contrari aciupae, assumire, imbibbiri, inciupai, sultzire, sulviare, surbare 1, surbiri, suspiare, sutzare Frasi chin s'istratzu nche at suspiu una pischina de abba ◊ dae tzíchera de oro isse che suspit su licore avelenadu…◊ su disonestu si che suspit su suore anzenu ◊ cust'orrobba servit pro si suspire sas manos ◊ su basolu postu a modhe si che at suspidu totu s'abba ◊ is cogas nci suspiant su sànguini a is pipiedhus ◊ s'autospurgo che collit sa cosa a suspidura cun d-una pompa 2. cussu pudidore no si podet suspire: segat s'àlidu! ◊ sa giminera nci suspiat sa pampa 3. sa passioni ti nci suspit Traduzioni Francese absorber, imbiber Inglese to absorb, to soak Spagnolo absorber, embeber Italiano imbévere, assorbire, risucchiare Tedesco durchtränken, aufsaugen, verschlingen.

«« Cerca di nuovo