abbambacàre, abbambagàre , vrb Definitzione
ammodhigare suspindho s'abba comente faet su bambaghe, isciúndhere; menguare, miminare sa fortza de ccn. cosa
Sinònimos e contràrios
abbambicare,
ammaltitzare,
ifúndhere,
impapare
/
abbacai,
ammarchidare,
ammellare,
assuermai
Frases
ant abbambagadu su terrinu de sàmbene, comente los at ischitzados unu càmiu ◊ sa vida nostra tribbulada est abbambagada de làgrimas ◊ cussos vistires fint sortos che papiru abbambacatu
2.
in chirca de abbambagare su pópulu, Pilatu sighit faedhendhe de su bene chi Gesús lis at fatu ◊ abbambaga su fogu de sa sicura e chi ses babbu pensa carchi iscuta! ◊ no si lis abbambacaiat su coro chin cussos arrejonos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
imbiber,
imprégner,
tremper
Ingresu
to soak,
to impregnate
Ispagnolu
impregnar,
embeber,
mojar
Italianu
imbévere,
impregnare
Tedescu
durchtränken.
abbumbài, abbumbàre, abbumbàri , vrb: bumbare Definitzione
fàere una bumba, cricare abbumbu, cosa a bufare, bufare, nau mescamente cun is pipios; suspire, prènnere, ufrare, nau siat de sa pasta cun su frammentu pesandho, e siat de is titas chi cumènciant a si prènnere de late o de àteru chi si ufrat: si narat fintzes in su sensu de betare cosa (es. abba, meighina) a meda, a tropu; ingrassare
Sinònimos e contràrios
acirrai,
assumire,
bufae,
imbreacare,
imbumbare,
inciumire,
inciummare,
ingullire,
trincai
/
preni,
ufiare
/
ingrassai
2.
su perdingianu frissu si abbumbat de ollu ◊ sa terra est abbumbada de abba, cun custa sumana chi at fatu sempre proindhe ◊ za si n'at abbumbadu de profumu, cussa!…
3.
cussa picioca est cumentzendi a abbumbai de petus ◊ cun sa basca su casu si est totu abbumbau
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
imbiber,
tuméfier
Ingresu
to soak,
to tumefy
Ispagnolu
beber,
hincharse
Italianu
imbévere,
intumidire
Tedescu
tränken,
schwellen.
aciupàe, aciupài, aciupàre , vrb: atzupare 1 Definitzione
ciupire, suspire o frobbire abba o cosas deasi cun istràciu, paperi, o coment'e a surbidura; su che intrare de unu lícuidu a pagu a pagu in calecuna cosa asciuta o chi si podet ufrare de abba o cosas deasi; imparare a mente, su ndhe bodhire cun sa mente su chi si liget o s'intendhet
Sinònimos e contràrios
aciupiri,
assupare 1,
assuspiri,
imbibbiri,
impapare,
inciupai,
sultzire,
sulviare,
surbare 1,
surbiri,
suspiare
/
bodhiri,
imparai
Frases
dhui iat pani cun butiru e cafè cun lati de aciupai ◊ aciupa s'àcua chi ti nc'est arruta a terra! ◊ su chírciu de sa mesina, candho arrivat a atzupare, tet èssere saboridu…◊ at budhiu is ossus e papau pani aciupau
2.
sa cantzoni chi at cantau cussa piciocona ndi dh'apu aciupada sa primu borta chi dh'apu inténdia
Ètimu
spn.
chupar
Tradutziones
Frantzesu
imbiber,
absorber
Ingresu
to absorb,
to soak
Ispagnolu
embeber,
absorber
Italianu
imbévere,
inzuppare,
assorbire
Tedescu
einweichen,
aufnehmen.
ammaltitzàre , vrb rfl: ammaltutzare,
ammartitzare Definitzione
fàere a unu martitzu, a papinu, tropu modhe, nau de pane, biscotos e cosas deasi candho suspint abba, late o binu a tropu; fàere essire in matéria una fruschedha ponendhodhi impacos / a. una bua, una fruschedha = pònnere impacu a manera chi essat martzida bene, si crebet de ndh'essire sa malesa
Sinònimos e contràrios
abbambagare,
abbungiare,
aciupae,
imbibbiri,
irmedhecae,
spuentai,
suspiri
Frases
su pane si est ammartitzadu ca l'as ifustu a tropu ◊ sa minestra si la sighis a lassare si che ammartitzat ◊ sos iscarpones si ammaltutzeint, no tratenzeint s'abba e mi fateint ilfúndhere sos peuncos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
ramollir,
tremper avec excès
Ingresu
to soften,
to soak excessively
Ispagnolu
empapar,
remojar
Italianu
rammollire,
inzuppare eccessivaménte,
macerare
Tedescu
aufweichen.
ammòdhe , avb Definitzione
istare o pònnere a. = pònniri in s'àcua, aciuvau me in s'àcua (o fintzes àteru, in lícuidu chi faet essire modhe sa cosa o fintzes solu po dha mantènnere sèmpere isciusta, po ciupire)
Sinònimos e contràrios
afufu
/
cdh. ammodhu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rester plongé dans un liquide,
(faire tremper du linge,
des aliments…)
Ingresu
soak (to)
Ispagnolu
aen remojo
Italianu
in immersióne
Tedescu
in Wasser.
ammodhiàe, ammodhiài , vrb: ammodhiari,
ammodhicare,
ammodhigare Definitzione
essire o fàere essire modhe una cosa, fàere pèrdere sa duresa, fàere pèrdere fortza, fàere sentire làstima, piedade, amore; betare a mesu de s'abba, pònnere in abba meda, o àteru deasi, isciúndhere meda; suíghere meda sa pasta po essire su pane bene pesau; allentare, lassare andhare una cosa chi si portat tirandho o tirada
Sinònimos e contràrios
abblandai,
ammarchidare,
ammasedae,
arremodhai
/
atiernare
/
abbutzare 1,
aciufae,
afoxai,
impigliai,
impogiare,
infoxai
/
apungiai
/
alfusciai,
ammollai,
rèndhere 1
| ctr.
indurae,
intostai,
intostoinare
/
bocare
Maneras de nàrrere
csn:
ammodhigàresi de su risu = abbadherigàresi de su ríere a meda, no si rèzere de su risu; ammodhigàresi de su dolore = dimajai; ammodhiai is dentis = acorriare; ammodhiai su coru = tènnere dolu, fàghere proare dolu, impudu e gai; ammodhigare a mata (o fintzas solu "ammodhigare" faedhendhe de su andhare de su corpus) = fàghere su ledàmine modhe, fintzas a iscurrentza
Frases
su zuncu sicu si ammódhigat in s'abba ◊ cheret chi sas abbas ammódhighent sa terra pro l'arare ◊ su corru s'iscaldit in sa furrera pro l'ammodhigare ◊ cussa cosa de cantu est sica mancu coghindhe bi ammódhigat!
2.
si ammodhicabat ca no resessiat a isòrbere su tropeju ◊ su predicadori a boxi manna su coru ammódhiat de su pecadori (S.A.Spano)◊ seu totu ammodhiau a cambas ca seu timendi ◊ po ti donai vantu, ammodhiadha s'ischina! ◊ trinta meses pretzisos de presone mi l'at fatu su coro ammodhigare!…(B.Falconi)◊ sa timoria de mòrrere no li at ammodhicau sa malesa ◊ sa pruna crua ammódhiat is dentis ◊ cudhe pariat un'amoratu e a issas si lis fit amodhicanne su sentitu ◊ si no mànigo mi ammódhigo dae su fàmine!
3.
che at ammodhigadu s'anca in su ludu ◊ ammodhigachela, sa robba, pro che li andhare sa muga samunendhe!
4.
fiant cun cudha manta a chini tiràt e a chini ammodhiàt, ariseu!
Ètimu
ltn.
ad mollicare
Tradutziones
Frantzesu
assouplir,
amollir,
détremper,
submerger
Ingresu
to soften,
to put to soak,
to submerge
Ispagnolu
ablandar,
enternecer,
remojar
Italianu
ammorbidire,
intenerire,
immèrgere,
sommèrgere
Tedescu
erweichen,
besänftigen,
tauchen,
unter Wasser setzen.
assabbàre , vrb: assuabbare Definitzione
assaubbai, pònnere in abba, isciúndhere, impastare cun abba, aciunghendho abba, allagare de abba, inciupire abba
Sinònimos e contràrios
ammorgodhare,
assatzaulari,
imbibbiri
/
apantamare
Frases
sa pedhitza si sàmunat cun d-un'istratzitu assuabbadu in murza ◊ sa farina si assuabbat pro l'impastare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
imbiber,
tremper
Ingresu
to soak
Ispagnolu
empapar,
mojar
Italianu
intrìdere
Tedescu
einrühren.
assupàre 1 , vrb Definitzione
segare su pane po fàere a supa, a orrughedhos, fàere a supa / a. sos ossos a ccn. = surrai fintzas, agiummai, a arrogai is ossus
Sinònimos e contràrios
aciupae,
imbibbiri,
inciupai
/
assurrare,
insupare
Frases
sa bandhela l'ant assupada de sàmbene
2.
lis dio àere assupadu sos ossos fintzas a sos meudhos!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tremper
Ingresu
to soak
Ispagnolu
ensopar
Italianu
inzuppare
Tedescu
einweichen.
inciumíre , vrb: inciummire Sinònimos e contràrios
abbumbare,
aciumai,
inciummare,
trincai,
tzumire
Frases
si atelat sa cariadura de sa símula annanghendhe ozu porchinu in cantidade pro chi ndh'inciumat fintzas a violare ◊ inciumit su mucarolu in s'abba pro infúndhere sa meragna a su cumpanzu
Tradutziones
Frantzesu
imbiber
Ingresu
to soak
Ispagnolu
embeber
Italianu
imbévere
Tedescu
tränken.
inciupài, inciupàre , vrb Definitzione
fàere una cosa (abba, late o àteru deasi) coment'e a suspidura, comente podet fàere un'istràciu, un'ispòngia o àteru
Sinònimos e contràrios
aciupae,
assuspiri,
impapare,
imbibbiri,
sultzire,
sulviare,
surbare 1,
surbiri,
suspiare
Frases
deris tota sa note at sighidu a rúere selena una mudhina e sa terra si ndh'est inciupada in dogni vena ◊ no arresistis a sa fortza manna de is montis chi ti s'inciupant coment'e una proja
Ètimu
spn.
chupar
Tradutziones
Frantzesu
imbiber,
absorber,
tremper
Ingresu
to soak
Ispagnolu
embeber,
empapar
Italianu
imbévere,
assorbire,
inzuppare
Tedescu
tränken.
suspíre, suspíri , vrb: assuspiri,
ciuspire Definitzione
tirare sa cosa aintru a suciadura che a s'ària, a súlidu (e segundhu sa fortza podet èssere fintzes cosa sólida, grae), o fintzes comente faet s'orrobba asciuta, o su paperi, cun s'abba, o fintzes s'istentina cun is alimentos (unu lícuidu podet passare unu pígiu de materiale sólidu); fintzes consumare, fàere a consumidura, ispaciare / s. sos segretos = bodhire is segretos, cricare de ischire is segretos angenos
Sinònimos e contràrios
aciupae,
assumire,
imbibbiri,
inciupai,
sultzire,
sulviare,
surbare 1,
surbiri,
suspiare,
sutzare
Frases
chin s'istratzu nche at suspiu una pischina de abba ◊ dae tzíchera de oro isse che suspit su licore avelenadu…◊ su disonestu si che suspit su suore anzenu ◊ cust'orrobba servit pro si suspire sas manos ◊ su basolu postu a modhe si che at suspidu totu s'abba ◊ is cogas nci suspiant su sànguini a is pipiedhus ◊ s'autospurgo che collit sa cosa a suspidura cun d-una pompa
2.
cussu pudidore no si podet suspire: segat s'àlidu! ◊ sa giminera nci suspiat sa pampa
3.
sa passioni ti nci suspit
Tradutziones
Frantzesu
absorber,
imbiber
Ingresu
to absorb,
to soak
Ispagnolu
absorber,
embeber
Italianu
imbévere,
assorbire,
risucchiare
Tedescu
durchtränken,
aufsaugen,
verschlingen.