ifàghere , vrb: ilfàghere, irfàchere, irfàghere, isàchere, isciàere, isciai (i-scia-i) isfàghere, isfai, issàchere Definitzione isciusciare, distrúere sa cosa fata; nau de cosa de papare, còere tropu, èssere tropu lómpia / pps. isciatu, issatu (= sbisuriu, puru); pira, mela irfata = pira, mela passada, chi no est prus bona Sinònimos e contràrios derrúere, destrui, dirfàchere, idarrocai, isciasciai, isciusciai, isconciare, sciai, solivrinare | ctr. fàchere Frases sas domos s'ifaghent in sas bidhas chena zente ◊ est betendhe s'abba a cadinos: paret chi su mundhu s'isfatat in abba! ◊ sa gherra isfaghet totu, logu e zente ◊ s'istesseravat, s'isachiat, s'iscontzavat ◊ is pipius funt in s'arruga, fadendu e isciaendu giogus 2. si est isfatu in torojos de prantu ◊ in su tribàgliu m'isfato totu in suore ◊ sa linna betza s'isfaghet in piúere 3. sos ossos puru, apustis de tantu tempus, s'irfaghent ◊ funt timendu no si siat po isfai su mundu ◊ chi s'isfagat su mundhu totu intreu no mi rendhet dolore e ne ferida (Sassu) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu défaire, décomposer Ingresu to undo, to decompose Ispagnolu deshacer Italianu disfare, decompórre, sgretolare, disintegrarsi, dissòlvere Tedescu zerstören, auseinandernehmen, sich zersetzen, zerbröckeln.

isciasciài , vrb: sciasciai Definitzione fàere a orrugos ma coment'e a crepadura, a isciopadura, segare Sinònimos e contràrios destrui, idarrocai, ifàghere, ifasciare, isciusciai, isconciare, isordulare, sculai Frases nant ca, sa noti chi nascit Gesugristu, su tiau totu su chi aferrat isciàsciat! ◊ chi pigu cussa cadira si dha isciàsciu in conca!… ◊ chi t'arruit sa síndria a terra s'isciàsciat! Tradutziones Frantzesu défaire Ingresu to crumble Ispagnolu destrozar Italianu sgretolare Tedescu zerbröckeln.

isciusciài, isciusciàre , vrb: issusciare, isusciare, isussiare, sciusciai Definitzione bogare de pare, isconciare o fintzes distrúere cosa o faina fata; betare a imboladura, a meda, a covecadura, fintzes calare o orrúere de sa cosa a meda de artu Sinònimos e contràrios acavacai, betae, destrui, idarrocai, irfàchere, isciasciai, isconciare, sculai, torrocai | ctr. fàchere Frases innòi cussu dinai cresciat, cresciat, fut un'arriu mannu, prenu, chi curriat de is forestas isciusciadas de Bidhanoa, de Stertzili, de Sàdili e arribbàt a Torinu (B.Lobina) 2. frúsciat, muizat, úrulat su bentu, isúsciat abba paret chi s'isfetet sa natura (E.Soletta)◊ a su mannale, usciàndhelu, lu craschiavant chin sa lesorja e l'isciusciavant abba pro l'innetare Sambenados e Provèrbios prb: a chini fait e isciúsciat non dhi mancat cosa de fai Tradutziones Frantzesu défaire Ingresu to undo Ispagnolu deshacer Italianu disfare Tedescu zerstören.

isconciài, isconciàre , vrb: iscontzare, sconciai Definitzione isciusciare, bogare de pare una cosa giai fata; nau de su tempus, cambiare, iscuncordare, fàere tempus légiu; nau de fémina príngia, pèrdere su fedu; nau de sa natura de s’ómine, passare sa teteresa / pps. iscontzadu, iscontzu Sinònimos e contràrios destrui, idarrocai, irfàghere, isciasciai, isciuchiare, isciusciai, iscunsertare, sculai / istrumare | ctr. aconciai, adaretzai, agiustai, arragnare, fàchere Maneras de nàrrere csn: iscontzare su coju = istorraisí; isconciàresi de… = leàresi disturbu pro… Frases si li betat pódhighes l'iscontzat dae cristianu! ◊ su die chi si ndhe at a isconciare custu giuramentu nos at a calare tronos e lampos! ◊ custa est cosa chi non si podet isconciare ◊ in cussa calada imbrunconu e m'iscònciu su brutzu! 2. su tempus si fit iscontzu e no aiant pótiu garrigare su nabiu ◊ za mi paret chi su tempus torrat a iscontzare! 3. sa fémina fit príngia ma si est iscontza 5. bellu frade, no si est mancu isconciau de andhare a saludare sa sorre! Ètimu itl. sconciare Tradutziones Frantzesu défaire Ingresu to undo Ispagnolu deshacer Italianu disfare, demolire Tedescu zerstören.

iscumentàre , vrb Definitzione isconciare, betare apare (nau de màniga, èssere lasca, mòvere aintru de s'ogu de sa ferramenta) Sinònimos e contràrios irfàchere, isciasciai, isconciare, iscunsertare, isordulare | ctr. cumentare Frases sos coros cherent provaos e, candho benit, sa prova iscumentat cantu bi at ◊ irfriguraos in cada mermu, in cust’ísula nighedha che atramentu, iscumentant su rànchiu mutricore ◊ s'àinu chi t'iscumentet, a tie solu! 2. seo andhau a su ferreri po mi fàere una pariga de cotzas po mi cumentare su marrone, ca dhu tenio totu iscumentau (M.Deiana) Tradutziones Frantzesu effarer, disjoindre, défaire Ingresu to break up, to destroy, to dismay Ispagnolu deshacer Italianu sgomentare, sconnèttere, disfare Tedescu erschüttern, aus den Figen bringen, zerstören.

isòlbere , vrb: isòlvere, isòrbere, isòrvere, isòvere, issòrbere, issòrvere, ixòvere Definitzione iscapiare cosa acapiada, bogare de pare is càbudos de un’acàpiu o nodu; iscagiare, nau de cosa tostada chi torrat a lícuida; acabbare un'incàrrigu, nau pruschetotu de organísimos fatos de gente votada / pps. isoltu; ibue ch'est isoltu? = a ue s'est imbertu? aundi est andau? Sinònimos e contràrios ilgiobare, illiare, isprèndhere, scapiai / sòlbere | ctr. acapiae, prèndhere Frases isòrbere unu nodu, una fune, un'animale ◊ isolvesit sas presuras de su pacu e lu abberzesit ◊ no resessit a ixòvere un'àinu dae sa lóriga 2. sos montes si ant a isòlvere che sale ◊ s'oro isoltu ◊ sa cosa fit ixovèndhesi che néula ◊ sa gherra lis issorviat sos sentitos in su lutrau 3. su cussizu pro lege s'ixoviat ca deviant fàghere votassiones noas 4. de candho ispricaiat su faedhu e isorveit sos primos passitos a pagu a pagu si fateit mannu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu défaire, dénouer Ingresu to untie Ispagnolu desatar, derretir, disolver Italianu sciògliere, slacciare, slegare Tedescu lösen, aufschnüren, losbinden.

scuài 1 , vrb: isculai*, sculai Definitzione coment'e segare su culu o su fundhu, segare una parte de calecuna cosa cunsiderada coment'e s'ala de fundhu; isconciare una cosa; acabbare o firmare de fàere calecuna cosa Sinònimos e contràrios isciusciai, isconciare / acabbae, lassai, sensai Maneras de nàrrere csn: scuai un'agu = segaindi su cú, s'ogu, sa parti aundi intrat su filu; scuai bruscerias = iscontzare fatuzos; sculai una fàula = bogare in craru una fàula dendhe a bídere sa veridade Frases muda, dassinuncas scuaus su santuanni! ◊ cussu sculat e fait matzinas ◊ no torris a cumentzai cun custas chistionis, puita sculaus totu ◊ su malàdiu pregàt a Deus de dh'acuntentai de sculai isceti sa vida sua ◊ tocat a ndi fai sculai cussa lei fata mali ◊ chini dhi sculat sa fortuna, a issu, est sa sorga! ◊ assentai bèni sa cosa, assinuncas si sculat su càrrigu e si perdit andendi andendi! 2. su piciochedhu at sculau de fai a malu ◊ insaras at sculau de arriri ◊ apustis chi iat sculau de niai, Pinóchiu fiat andendu a iscola 3. una famíglia sculada no fait a dha torrai a missi in fiu! Tradutziones Frantzesu défaire, annuler, cesser Ingresu to undo, to cancel, to give up Ispagnolu deshacer, dejar Italianu disfare, annullare, sméttere Tedescu zerstören, zunichte machen, aufhören.

strogài, strogàri , vrb Definitzione iscapiare cosa acapiada, fàere a lómboru su filu de una madassa, ispodhicare cosa imbodhigada: in cobertantza, arrangiare una chistione; fintzes atrotigare, furriare Sinònimos e contràrios illiare, isòlbere, isprèndhere, scapiai / tirai | ctr. acapiae, prèndhere, trogai Frases strogaidhu is manus e is peis e lassaidhu andai! ◊ iant strogau is funis e, isprata sa vela maista, si fuant móvius ◊ tocat a strogari cust'auera de su truncu 2. tui no andas a logu perunu, ca sa madassa dha strogu dèu! 3. a su pilloni dh'at strogau su tzugu e si dh'at papau Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu défaire, dénouer Ingresu to unlace Ispagnolu desatar Italianu sciògliere, slacciare Tedescu lösen, aufschnüren.

«« Torra a chircare