Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbidhiritzài, abbidhitzirài , vrb Definitzione intostare, cancarare de su fritu Sinònimos e contràrios abbadherigare, acancarronae, aggurjare, ammarmurai, apisidhiri, ateterigare, ingortigai, inteterighedhare, intostai Frases su frius abbidhiritzat is manus ◊ su pani pagu axedau abbidhiritzat a lestu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu engourdir Ingresu to numb Ispagnolu entumecer Italianu aggranchire Tedescu erstarren lassen.

abborticàre , vrb: abbortigare, abbortijare, abbortixare Definitzione batire un’arremu, mescamente postu male chi no passat bene su sàmbene, de pàrrere coment’e totu puntu cun ortiga, o fintzes de no si dhu intèndhere coment’e chi siat sicau, de ortigu Sinònimos e contràrios addormicare, addrommentire, aggurticiare, iformicare, immortigare, indoliminzare, intrementíre indormicare Frases comente fia corcadu mi at abbortigadu su bratzu ◊ candho si pesabat fit totu abborticau e addozau e pro si cossolare bibiat una tassa de birra Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu engourdir Ingresu to benumb Ispagnolu entorpecer Italianu intorpidire Tedescu gefühllos machen.

acancarronàe, acancarronài, acancarronàre , vrb: aconcorronai, acuncurronai, acuncurrionai, cancarronai Definitzione fàere coment’e a cancarrone, a unu lómboru, a lóriga Sinònimos e contràrios abbidhiritzai, acavurai, acoconare, aggrancare, aggurjare, ateterigare, atzancarronare, aunchinare, cancarai, ingortigai, inteterighedhare / abbibbirinai Frases e acidriadha, s'ischina, no ti abarris aconcorronau! ◊ seu acancarronau po su pesu mannu chi mi ant carriau ◊ una fémina si fut acancarronada a is peis de Gesús (Ev)◊ apu atobiau una fémina bècia totu acuncurronada ◊ su cani nc'est sartau aintru de su còfanu e si est acuncurrionau coment’e unu caboru 2. su frius dhi at acancarronau is manus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu engourdir Ingresu to bend, to numb Ispagnolu encorvar, combar Italianu incurvare, aggranchire Tedescu krümmen, erstarren.

achirdinàe, achirdinàre , vrb: acidrianai, acidrinae, acidrinai, acirdinai, chirdinare Definitzione fàere chídrinu, téteru, tostau (fintzes faendho fortza, po dolore) Sinònimos e contràrios ateterae, incidrinai / agiatzare, ammarmurai, astragare, belare, cancarai, ghiaciai, marmurizai Frases a mimi cras mi agatant acidrinau, aici ispollincu e cun custu frius ◊ s'àinu acostit su runcu a s'abba, ma apenas aperit sas larvas achírdinat sas urigas e no bufat! ◊ su mortu si fiat acirdinau, giai fridu ◊ est a dolori de istògumu e parit morendi de cumenti si acírdinat! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu engourdir, se raidir Ingresu to stiffen Ispagnolu endurecer Italianu irrigidire Tedescu steif werden.

addormicàre , vrb: addrommigare, addrommijare Definitzione coment’e dormire, nau pruschetotu de un’arremu chi, po comente fut postu, passàt male su sàmbene e si est coment’e cancarau; nau de erbas, igragalare, su si calare po mancamentu o farta de abba Sinònimos e contràrios abborticare, ammotroxinai, iformicare, immortigare, indormicare, ingortigai / acalabiare, acalamai, allacanae, allartzanai, allizare, ammustiai, apabassai, carigai, pansiri, sicai Frases si mi est addrommigadu su bratzu comente che lu zughia suta, corcadu 2. sa patata comente imbetzat si addrómmigat e si tudhit ◊ cheret abbadu s'ortu ca cun su sole forte si addrómmigat sa cosa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu engourdir Ingresu to make torpid Ispagnolu entumecer Italianu intorpidire Tedescu gefühllos werden.

ammoltighinàre , vrb: ammoltixinare, ammortichinzare, ammortighinare, ammortisinae, ammortisinare, ammortixinai, ammortosinare, ammortoxinai, ammotroxinai, ammurtixinare, mortoxinai Definitzione miminare sa capacidade chi tenent is sentidos de si acatare de is cosas, de cumprèndhere, de atinare; abbrandhare o istudare is passiones, is dolores, sa fortza (po immarritzone)/ ammortixinare su fogu = abbacare sa fràmula, minimare su fogu, istudare Sinònimos e contràrios allacare 1, allagorjare, ammadainare, ammartusinare, ammasanae, ammortèschere, ammortiare, ammortogliare, ammustèlchere, iltudare, imbortighinare | ctr. abbiatzai, abbiorare Frases sa prendha chi tantu mi amaiat in cust'umbra frisca mi ammortixinaiat sas ispinas 2. sas túrtures pro sa professone no depiant èssere nen tropu ammortighinzadas nen tropu ispavillas ◊ faghiat vida trista e ammortisinada ◊ che braxa coberta de chixina paret ammortixinada ◊ issa est ammortighinada e sa fiza b'isfrigatzat un'impiastru de erbas in sas ancas arganadas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu atténuer, amortir, engourdir, anesthésier Ingresu to make torpid, to shade, to anaesthetize Ispagnolu amortiguar Italianu smorzare, intorpidire, ammosciare, anestetizzare Tedescu dämpfen, gefühllos machen, anästhetisieren.

ateterigàre , vrb: atetirigai, atetirigare, atitirigai Definitzione tènnere fritu meda, trèmere de su fritu, essire téteru de su fritu meda, ammarmurare de su fritu Sinònimos e contràrios abbidhiritzai, acancarronae, aggurjare, atitiglionai, cancarai, ingortigai, intetericare, inteterighedhare | ctr. caentare Frases fiat apretau atitirighendi, aspetendi s'istadi po si callentai (F.Carta)◊ parat a su fogu sas manos atetirigadas de su fritu ◊ si atitirigat in s'ierru po su frius ◊ unu manzanu l'agateint in sas iscalinas de chéjia ateterigadu de sa bidhia e de sa morte 2. candu s'ódiu pillonat in sa menti, ananti de una creatura apatigada, s'atitirigat su coru! (R.Piras) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu engourdir Ingresu to numb Ispagnolu entumecer Italianu aggranchire Tedescu erstarren.

ateterighedhàre , vrb: atitirighedhare Definitzione fàere coment'e téteru de su fritu, istare o èssere morindho de fritu Sinònimos e contràrios abbidhiritzai, acancarronae, aggurjare, ateterigare, ateterigonare, cancarai, illibrinire, ingortigai, intetericare, inteterighedhare | ctr. caentare Frases in bidha si bi podet atitirighedhare candho fiocat e su nie si bi tratenet Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu engourdir Ingresu to numb Ispagnolu aterir Italianu intirizzire Tedescu erstarren.

cancarài , vrb: cancarare, cancherai, cancherare, cancheriare, chencheriai, cranculae, cranculai Definitzione fàere a cancarrone o intostare de su fritu; fàere dòlere meda cun ccn. iscutulada forte o faendho isfortzu, tocandho Sinònimos e contràrios abbidhiritzai, acancarronae, aggrancare, ateterigare, cancaritare, ingortigai, inteterighedhare / achirdinae, agiatzare, ammarmurai, astragare, belare, cascarare 1, marmurizai / aggangrenare, agghegiare Frases su trigu cheret messadu innantis de si cancarare 2. si lu torras a tocare ti càncaro sa manu! ◊ su fritu mi est cancarendhe sas manos ◊ cudha bòcia de ortigu cranculàt su pei, tirendu! ◊ messendu a fraci crànculat su bratzu 3. itzi chi si lu giughent cua cua prite no lis canchériet sa bua nisciunu, candho su chi est cunsiderat (G.Sini)◊ no dha chencherist sa ferira! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rétracter, engourdir, transir Ingresu to numb Ispagnolu entumecer, agarrotar, helar Italianu rattrappire, assiderare, intirizzire Tedescu steif werden.

cancaritàre , vrb Definitzione fàere a cancaritu Sinònimos e contràrios abbidhiritzai, acancarronae, aggrancare, ateterigare, cancarai, ingortigai, inteterighedhare / achirdinae, agiatzare, ammarmurai, astragare, belare, marmurizai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu engourdir, transir Ingresu to numb limbs Ispagnolu entumecer, aterir Italianu intirizzire, rattrappire le mèmbra Tedescu erstarren.

chirdinàre , vrb: achirdinae*, cirdinai Definitzione fàere chírdinu Sinònimos e contràrios ateterae, incidrinai / agiatzare, ammarmurai, astragare, belare, cancarai, ghiaciai, marmurizai Tradutziones Frantzesu engourdir Ingresu to stiffen, to numb Ispagnolu entumecerse Italianu irrigidire, intirizzire Tedescu erstarren.

iformicàre , vrb: ifurmicare, informigai, informigare, infromigai Definitzione batire un’arremu, mescamente postu male chi no passat bene su sàmbene, de pàrrere coment’e prenu de formiga andhandho, ispirtindho Sinònimos e contràrios abborticare, addormicare, addrommentire, ammartusinare, immortigare, indormicare Frases m'infromigant is manus, si asullant is didus ◊ dhi at infromigau totu una camba, unu bratzu, sa metadi de sa faci, e su dotori no at connotu ca portàt un'itus! ◊ si tocàt e dhi pariat de portai piu in faci e fiat totu infromigau! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu engourdir Ingresu to numb Ispagnolu entumecerse Italianu intorpidire Tedescu gefühllos machen.

ingortigài , vrb Definitzione nau de un'arremu postu male de no passare bene su sàmbene, fàere coment'e ortigu agiummai de no dhu pòdere mòvere, de no si dhu sentire, fàere unu pagu a dolidura e a iscrafíngiu; intostare, cancarare de su fritu Sinònimos e contràrios abborticare, addormicare, ammotroxinai, iformicare, indormicare / abbadherigare, ammustèlchere, cancarai, intostai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu engourdir Ingresu to have pins and needles Ispagnolu entorpecer Italianu aggranchire Tedescu erstarren.

inteteràre , vrb Definitzione fàere, essire téteru po fritu, isciustura o, nau de ccn., fintzes reberdia Sinònimos e contràrios achirdinae, ateterae, incidrinai Frases da chi mi bides intèteras sa coa e tiras calches a sa parte mia! ◊ bi at robba chi comente s'ifundhet s'intèterat ◊ titia, mi so inteterendhe de su fritu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu raidir, engourdir Ingresu to stiffen Ispagnolu envarar Italianu irrigidire Tedescu versteifen, sich versteifen.

intrementíre , vrb Definitzione coment’e dormire, nau de arremu chi, po comente istat postu male, s’informigat o abbortigat Sinònimos e contràrios addrommentire, iformicare Tradutziones Frantzesu engourdir Ingresu to make torpid Ispagnolu enturbiar Italianu intormentire Tedescu gefühllos machen.

tostoràre , vrb Definitzione inteterare, cancarare de su fritu Sinònimos e contràrios abbidhiritzai, acancarronae, ateterigare, atortorare, cancarai, ingortigai, inteterighedhare, tostorichedhare Frases no sediant a cabadhu ca su fritu los tostorabat Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu engourdir Ingresu to harden, to stiffen Ispagnolu endurecer, envarar Italianu indurire, irrigidire Tedescu verhärten.