archiladórzu , nm: aschiladorzu Definitzione genia de trobea chi si ponet a un'animale tra unu pei de ananti e unu de asegus, o tra unu pei e is corros, po no si che istesiare candho est iscapu Sinònimos e contràrios peigone Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entrave Ingresu hobble Ispagnolu traba Italianu pastóia Tedescu Fessel.

ilbíu , nm: ilviu, irbiu, isviu Definitzione su si firmare de fàere calecuna cosa, css. cosa chi faet firmare de fàere istrobbandho e perdendho tempus; tempus po si pigare calecunu gustu o ispàssiu, o fintzes pàusu / sena i. = chentza sessare, chi no sessat Sinònimos e contràrios desviu, irbortu, isdrobbu / disilviu, spàssiu Frases sas abbas de su riu pro lòmpere a su mare no ndhe cherent irbiu ◊ no li dias irbiu, ca tenet presse: làssalu fàghere! ◊ cussu telarzu paret chi sigat ancora sena isviu ◊ comente tia filare donzi die ponzendhe ilviu?! ◊ tantu za so deretu a triballare, cun totu custos irbios chi so tenindhe!… 2. sos afannos sena isvios mi segant su sonnu ◊ su mundhu at puru disilvios e benes chi no connoschides: ndhe dezis beneíghere sos ilvios! 3. mi das tantu a su mese e in prus duas zoronadas de ilbiu (Z.Porcu) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entrave, gêne Ingresu hindrance, inconvenience, loss of time Ispagnolu estorbo Italianu intràlcio, disturbo, pèrdita di tèmpo Tedescu Hindernis, Störung, Zeitverlust.

tràba , nf: trava Definitzione genia de trobea chi si ponet a is peis de ananti (in cambúcios) de un'animale mannu: est fata cun pagas lórigas de cadena in mesu e duas lórigas mannas (genia de grigliones, una a cada cambúciu) chi si serrant e aperint a crae (gardu, materatzu): po su prus si narat pl.; in cobertantza, impedimentu mannu chi no lassat camminare o fàere comente si bolet Sinònimos e contràrios atravu, iférias Frases mòvedi tandho, chi arrivada est s'ora de truncare sa trava! ◊ già chi no cheres gropera e ne trava e ne trobea, cherzo ischire it'est s'idea chi ti portat custa sera! (G.Budroni) Ètimu ctl., spn. traba Tradutziones Frantzesu entrave Ingresu iron hobble Ispagnolu traba Italianu pastóia di fèrro Tedescu eiserne Fessel.

trebèa , nf, nm: trebei, trepei, trobea, trobei, trobera, trobeu, trobia 1, tropea, tropeja, trubea, trubia Definitzione lobu de fune (ma fintzes àteru po acapiare) chi si ponet a is cambúcios de ananti de un'animale iscapu po no s'istesiare, po no si che andhare peri su logu; in cobertantza, genia de ingannu, de dificurtade chi si cuncordat a ccn., o fintzes impedimentu chi poderat a unu che troboiu, de no pòdere andhare a ue o comente bolet; trobea est fintzes calidade de pane grussu fatu a trícia Sinònimos e contràrios bilandra, trobedhabei, trovone / trobedhu Maneras de nàrrere csn: filare sa trobea a unu = arrennèsciri a dhu bínciri cun is trassas; pònnere sa conca a trobea = manera de rúere, de botu e a puntu de che pònnere sa conca in mesu de pes; pessare in trobeas = pessare in su malu, chi bi apat carchi ingannu suta; èssiri trobea mala (nadu de unu) = malu, totu trampas, prenu de rusas, de filedhos Frases sos minores in su tusorzu sunt aporrindhe sos trobeos a sos trobeidores ◊ dae no zucher tropea si t'est imbertu s'àinu! 2. badhu candho, o Sardu, as a pòdere isòrbere sa tropeja arragadhada de sàmbene! (G.Piga)◊ li filo una trobea chi at a tardare a s'ídere istravadu! (Limbudu)◊ at rispostu ridennesinne isse puru chene pessare in tropeas ◊ meritat solamente bàntidu sa fémina chi filat sa trobea a un'iscabulone! Ètimu ltn. *interpedia Tradutziones Frantzesu entrave Ingresu hobble Ispagnolu maniota, traba Italianu pastóia Tedescu Fessel.

trebíu , pps, agt: trobeidu, trobidu, trobiu, tropediu tropeitu, tropeiu, tropitu Definitzione de trebiri; chi portat trobeas, chi no podet camminare po cosa chi si dhu impedit; chi si movet cun dificurtade Sinònimos e contràrios peigonau / cdh. trubitu 2. is cuadhus mannus funt trebius, ma sa pudheca est iscapa ◊ est trobiu coment'e s'arrú cun su tintioni 3. su pobidhu paret unu pagu troboiu, ballandho, no tenet cudha lepidesa chi giughent is balladores ◊ at rispostu chin boche tropeita Tradutziones Frantzesu entravé Ingresu shackled Ispagnolu trabado Italianu impastoiato Tedescu gefesselt.

«« Torra a chircare