Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbruvudhàre , vrb: abbulvudhare, abburbudhare Definitzione ufrare de un'arremu po ccn. male Sinònimos e contràrios abbimisonare, abbuscinare, agghimisonare, ammalfudhare, apisciucari, atrafudhai, ufiare 2. abbulvudhados de cultura si pessant, ma sunt imberriados ebbia ◊ sunt totus a bentre abbruvudhada de su papare meda Terminologia iscientìfica mld Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gonfler, tuméfier Ingresu to swell Ispagnolu hincharse, entumecerse Italianu gonfiare, intumidire Tedescu anschwellen.

acubàre , vrb Definitzione fàere che cuba, ufrau de s'arrennegu, de su tzacu Sinònimos e contràrios abbrodhiare, abbrufulai, abbuscinare, acasidhare, ammussolai, amprudhiare, annicare, annozare, atrafudhai, pirmare, strugnai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se gonfler de colère Ingresu to swell-with-rage Ispagnolu hervir de ira Italianu gonfiarsi di ràbbia Tedescu böse werden.

ammalfudhàre , vrb: ammarfadhare, ammolfodhare, ammarfodhare, ammorfodhare Definitzione fàere a unu marfodhi (grassu), ufrare po maladia; fàere a granighedhos comente faet sa farra, sa símbula; fàere sa cosa a unu martitzu, modhe modhe, po abba o àteru chi at inciupiu, isciusta meda, pudrigada comente faet su frutuàriu Sinònimos e contràrios abbrofodhare, abbruvudhare / abbotzichedhare, aggradheronare / ammartadhare, ammorgodhare 2. est chin sa cara totu ammarfadhada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se gonfler, se grumeler Ingresu to swell, to clot Ispagnolu hincharse, emburujarse Italianu gonfiarsi, aggrumarsi Tedescu anschwellen, gerinnen.

atrafudhài , vrb: atrufudhai Definitzione si narat prus che àteru de su pane chi si ufrat, pesandho, cun su frammentu; nau in cobertantza, ofèndhere, su si annicare, fintzes su crèschere de sa bentre de fémina príngia Sinònimos e contràrios pesai / abbrodhiare, abbruvudhare, acasidhare, amprudhiare, annicare, annozare, pirmare Frases su pani bèni axedu postu in su forru si ndi atrufudhat 2. cussa piciochedha at fatu a usu de figu arrapallina: a úndixi annus fiat giai cumentzendi a atrufudhai! ◊ apu cenau pagu in s'ora e portu sa brenti atrufudhada (A.Garau)◊ sa pasta est bella axera e atrufudhada ◊ sa giovunedha benit ingannada e abarrada est atrufudhada! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gonfler Ingresu to inflate Ispagnolu hinchar Italianu gonfiare Tedescu aufblasen.

imbufàre , vrb Definitzione si narat de sa farra impastada, de su pane, de is druches, candho pesant e si artzant coment’e prenendhosi de sulu, ufrandho, coendho: si no imbufant abbarrant abbadherigados, calaos e tostaos a bisura de taulita; in cobertantza, ufrare de s’arrennegu, istare primmaos / peta imbufada = fata a fortza de addescu artefatu e de meighina Sinònimos e contràrios abbufare / annicare Frases sos biscotos ant imbufadu bene meda ◊ sa pasta no imbufat si no est bene pesada 2. oe sa Sardinna est prena de peta importada, de porcos e bitellos imbufados 3. podet dare chi oe babbu no s'imbufet: ma si si annicat za lu lasso irventiare puru! ◊ cudha rana si úfiat, si úfiat, e s'imbufat fintzas a crebare! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gonfler, monter Ingresu to swell Ispagnolu hincharse Italianu gonfiarsi Tedescu anschwellen.

ufiàre , vrb: ofiare, ufrare, unfiai, unfiare, unfrai, unfrare Definitzione prènnere de sulu, de ària, crèschere de mannària a inchibberadura po maladia o male (nau de un’arremu, de sa carre), o fintzes po s'abba chi suspint is materiales (es. sa linna); nau in cobertantza de unu, pigare arrennegu, tzacu, primmare; foedhandho de is errios, prènnere de abba, calare prenos a undha manna / ufrare a casidhu = meda (in sensu reale e metafóricu) Sinònimos e contràrios abbrofodhare, abbruvudhare, acasidhare, apisciucari, atesidhare, incubare, ufredhare Frases che li sunt ufrados sos pes de sa cadha chi at leadu ◊ a issa si li unfraint sas cambas ◊ sunt unfiendhe buscichedhas de sabone ◊ s'abba in zerru ufrat sas abberturas de linna ◊ s'abe chi l'at puntu li at ufradu sa cara a casidhu 2. no mi nareis de custu, ca mi unfrant is figaus! ◊ tziu Pàule est che zodhu cràpinu, deretu a si ufrare! 3. su rivu est ufratu e no si podet giumpare ◊ sont in su tzilleri a si ufrare de birra Ètimu ltn. inflare Tradutziones Frantzesu gonfler Ingresu to swell (again) Ispagnolu hincharse Italianu gonfiare, rigonfiare Tedescu schwellen.