Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

àlte , nf: arte, arti Definitzione abbilesa, capacidade de fàere bene calecunu trebballu, de fàere cosas noas o bene meda, bellas Sinònimos e contràrios mestieri Frases a dognunu s'arti sua! ◊ arte mala su mastru de muru: sempre brutu! ◊ arte lébia sa de sos mastros de iscola! ◊ impara s'arte e pònela a parte ◊ lèadi un'arte e triballa! Sambenados e Provèrbios prb: chie at arte at parte Ètimu ltn. arte(m) Tradutziones Frantzesu métier, art Ingresu skills Ispagnolu oficio, arte Italianu mestière, arte Tedescu Handwerk, Kunst.

càlculas , nf pl: càrculas, cràculas Definitzione parte de su telàrgiu chi si artzat e calat e inue su tessidore portat is peis po apèrrere e serrare s'istàmene Sinònimos e contràrios peanas, péigas, peones, petzana Terminologia iscientìfica ts Tradutziones Frantzesu marches du métier à tisser Ingresu loom treadles Ispagnolu cárcola Italianu càlcole o règoli del telàio Tedescu Webertritt.

mestiéri , nm Definitzione abbilesa, capacidade pràtiga de fàere bene calecunu trebballu Sinònimos e contràrios alte Frases isculta sos consizos e impita su mestieri chi tenes in manu ◊ s'ómine cantadore 'e mestieri, narat su díciu, morit pedidore! (Còntene)◊ iat provau totu is mistieris e no ndi dh'iat pràgiu mancunu Tradutziones Frantzesu mêtier Ingresu job Ispagnolu experiencia, práctica Italianu mestière Tedescu Fertigkeit, Geschicklichkeit.

peganzòlas , nf pl: peiganzolas Definitzione parte de su telàrgiu ue si ponent is peis po trebballare tessendho artzandhodha e calandhodha cun is peis Sinònimos e contràrios càlculas, peanas, pegas, peones, petzana Terminologia iscientìfica ts Tradutziones Frantzesu marche du métier à tisser Ingresu treadle Ispagnolu premidera, cárcola Italianu càlcole del telàio Tedescu Fußbrett, Webertritt.

peònes , nm pl: peonis Sinònimos e contràrios càlculas, peanas, pegas, petzana Terminologia iscientìfica ts Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu marches du métier à tisser Ingresu treadle (loom) Ispagnolu cárcolas Italianu càlcole del telàio Tedescu Fußbrett.

telàgiu, telàgliu , nm: telaju, telàlgiu, telalzu, telàrgiu, telarju, telarzu, torarzu, trabaxu, tralàrgiu, tralaxu, trallaxi, trauaxu, trebaxu, trelaxu, treraxu, triàrgiu, triaxu, troaxu, trobaxu, trolàrgiu, trolaxu, trollaxu Definitzione aparatu prus che àteru mannu po fàere tessíngios de tantas genias; in sa mola, duos puntedhos prantaos intraos in sa tónica cun d-una traessa in pitzu po apicare su majolu; s'ossamenta, su carenàrgiu de su cristianu e de un’animale, is crantos o partes principales chi agguantant totu s'arrestu de css. cosa manna formada de diferentes partes (es. màchina, genna)/ genias de telàrgiu (po tèssere): a ispola (a bàtoro antariles o istantaloros, bandhelas, manuntas, regras: su tessíngiu est in paris, is súrbios unu addaesegus (atesu de su tessidore) unu ananti (acanta), arréschios e firmaos cun is piones po poderare istirau su tessíngiu), t. a istoja o prantau (nau deosi ca s'istoja po isterrimentu dha faent apicada): custu telàrgiu est a duas regras, a duos peis e su tessíngiu est de pitzu a bàsciu, is súrbios o bancos unu in artu e unu in bàsciu; partes de su telàrgiu o chi serbint po tèssere: is càscias o iscàssias, su pètene, su litzu, su súrbiu (o bancu), is càlculas, s'ispola, su cannedhu o cannusca, su fustigu, sa canna de gruxi, su stàmini, s'ordidroxu, sa trama, su serradóriu, su faegannedhos, su pindu, is manighedhas, is peis, is tacheris o tacheras o nais cun is intacos Sinònimos e contràrios cdh. tilàgiu, ttrs. tiràgiu Maneras de nàrrere csn: parare su t. = pònniri, cuncordai su telàrgiu de dhui pòdiri trabballai; impostare su t. = ammanitzare su materiale postu in su telarzu pro tèssere (imboligare su cotone in sos issulos, intrare sos litzos in sas cannas de sos pètenes); su trolaxu, su trebaxu po ferrai = màchina de ferrare, ue si ponent sos boes a los muntènnere in frimmu pro los ferrare; tènniri su triaxu arrésciu = tènnere unu triballu tasidu, frimmu, èssere chentza fàghere; intrare a su telarzu = ponnirisí a tèssiri in su telàrgiu Frases abarra, gei no as a tenni su triaxu arrésciu! ◊ su sonu de su telarzu est divressu segunnu su chi tesset ◊ in Nule tessent cun telajos a istoja ◊ est tessendi un'isciallu in su trallaxi ◊ custu sonu fait rima cun cussu de is trobaxus ◊ tengu tiallas fatas a triaxu ◊ Togna teniat su telarzu sempre armadu, faghindhe tapetos 2. su telaju de sa bicicleta fiat totu aggobbau, de comenti seu arrutu Ètimu ltn. *telarium Tradutziones Frantzesu métier à tisser, châssis Ingresu loom, frame Ispagnolu telar Italianu telàio per tessitura, intelaiatura Tedescu Websthul, Rahmen.