Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

bacínu , nm, nf: bascinu, bassinu, batzina, batzinu Definitzione su sannori, nau in cobertantza: genia de istrégiu po dhue fàere de bisóngiu; si narat fintzes de bodheta, foedhos o cosas de maleducaos Sinònimos e contràrios orinale, orineri, seglieta, vitillu / bassinada Frases prus la móricas, sa batzina, e prus putit! ◊ batzinones chi leant una carra dogni note ndhe prenant chimbe e ses! ◊ in momentos de apretu teniant su bacinu suta de su letu ◊ su bascinu si allogàt in su comodinu 2. buca de luru citirí, chi no bengu a innòi po intèndiri bassinus! Sambenados e Provèrbios smb: Bassinu Terminologia iscientìfica stz Ètimu spn. bacín Tradutziones Frantzesu pot de chambre, jules Ingresu pot (chamber) Ispagnolu orinal Italianu pitale Tedescu Nachttopf, Nachtgeschirr.

coceròni , nm: cociarone, cocienoni, cocioroni, cuceroni, cuciarone, cuciaroni, cutzarone, cutzerone Definitzione terudha tupada, po umprire cosa mescamente de brodu; una genia de pigione chi portat su bicu a bisura de cullera / èssere semper in mesu che cutzerone in patedha = sempri fichiu in dónnia cosa Sinònimos e contràrios terudha / bicàngia Frases móricat sos gurugliones chin su cutzerone ◊ in su cugudhu de sa tzeminera, unu filu frimau de parti a parti cun duas tàcias apompiàt crobetoris, coceronis e turras istampadas Terminologia iscientìfica ans, pzn Tradutziones Frantzesu louche, cuillère à pot Ingresu ladle, duck Ispagnolu cucharón Italianu méstolo, cucchiaióne, ànatra mestolóne Tedescu Suppenlöffel, Löffelente.

coculía , nf, nm: cuculia, cuculiu, cugulia Definitzione genia de istrégiu a duas asas, a costas artas, a buca larga, po còere cosa mescamente cun abba; cosa tundha a punta, a bisura de cugudhu / min. cuculiedha = su pertusu Sinònimos e contràrios padedha, pignada Frases a chie iscontzat custa comaria, sa cara nighedha che a sa cuculia! ◊ at postu sa peta in sa canistedha e su brodu in d-una cuculia 2. custu poveritu che l'amus tirau de sa cuculia pro che lu ghetare a sa bràsia… 3. sos pitzinnos leant una tzíchera, la prenant de ludu, covecant e faghent una cugulia ◊ in cussa cugulia de monte bi depet àere mortógliu, b'at àbbiles e bentúglios bentulendhe Terminologia iscientìfica stz Ètimu ltn. coculum Tradutziones Frantzesu petite marmite, petit pot Ingresu small saucepan Ispagnolu olla Italianu pentolino, pignattina Tedescu Kochtöpfchen.

imbotàre , vrb: impotai Definitzione pònnere in is botos sa cosa de chistire Ètimu ctl. empotar Tradutziones Frantzesu mettre dans un pot Ingresu to pot Ispagnolu envasar Italianu méttere in vaso, in baràttolo Tedescu in ein Gefäß tun.

mórica , nf, nm: moriga, móriga, mórigu 1, múrica, múriga, múrigu Definitzione màniga de linna intrada in d-una mesa luna de linna etotu, lada (paret una marra), po murigare su cagiau faendho su casu, o po ndhe bogare sa farra de su lacu de sa mola: sa móriga de is maistos de muru est de ferru, unu pagu acancarronada e a màniga meda prus longa e grussa e s'imperat po fàere s'impastu (pruschetotu de crachina), cussa de su pastore podet portare sa parte chi s'intrat a su cagiau totu a puntas (serbit solu po murigare, faendho su casu) Sinònimos e contràrios búlia 1, muricadore, pilisa, tiravarra Frases su pastore giagat su late e daghi morit l'isfiorit chin sa múriga ◊ po fai sa farra serbint su sedatzadori, su sedatzu, sa móriga, is turras Terminologia iscientìfica ans Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cuillère à pot Ingresu stirrer Ispagnolu cucharón Italianu mestatóio Tedescu Rührlöffel.

padezòne , nf, nm: padizona, padizone, parigioni Definitzione padedha pitica / min. parigionedhu Sinònimos e contràrios padedhutza, pingiadedhu, pingiorighedhu Frases gai est s'ou dae tempus antigu: unu andhat in frisciolu o padezone, s'àteru est in tres chidas… pudhighinu! Ètimu ltn. *patellione(m) ? Tradutziones Frantzesu petite marmite, petit pot Ingresu little pan Ispagnolu cazo, ollita Italianu pentolino, pignattina Tedescu Töpfchen.

seglièta , nf: sibieta, siglieta, silieta, sillieta Definitzione genia de istrégiu de terra a duas asas po fàere de bisóngiu Sinònimos e contràrios bacinu, orinale, orineri Frases promissas a muntonis, a su mentris chi sa monumentali sillieta si pongat a ispartzinai su fragu ◊ fiat apatau in sa sillieta ◊ nosu a custu dhi naraus su sannori, su cavalleri, su bassinu, sa sibieta… Eh, casi ca no est privilegiau, po nòminis!…(R.Fresia) Terminologia iscientìfica stz Ètimu spn. silleta Tradutziones Frantzesu pot de chambre Ingresu chamber pot Ispagnolu bacín, orinal Italianu vaso da nòtte Tedescu Nachttopf.

téstu , nm Definitzione prus che àteru, istrégiu de terra po prantare calecunu frore (ma fintzes genia de sartàina po orrostire castàngia); fundhu de erba Sinònimos e contràrios brasieri, cochecastanza / paltera Frases si fuat acostiada una fémina cun d-unu testu de ollu profumau ◊ pro fàghere che babbu tou, fiore e testu destruia! ◊ dhui at unu testu de gravellus ◊ est unu testu de mairana totu ispistorau ◊ testu modhi de nènniri ◊ píganne su testu ca coghimus castanza! 2. su testu de s'afàbbica dh'apu postu in d-unu bòtu de liàuna Ètimu ltn. testu Tradutziones Frantzesu pot Ingresu vase, pot Ispagnolu tiesto, maceta Italianu vaso Tedescu Vase.

trobiòla, trobiólu , nf, nm Definitzione terudhone de linna po umprire sa farra de impastare; fintzes ortigu a bisura de lacu a pònnere cosa Sinònimos e contràrios sàssula, trobia / bagione 2. s'ispidu puntat a su trobiolu: su crabitu arrustidu intro ch'est rutu Terminologia iscientìfica ans Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cuillère à pot, louche Ingresu large spoon Ispagnolu cucharón Italianu cucchiaióne Tedescu Schöpflöffel.