anciulía , nf: antzulia Definitzione
maladia chi no lassat mòvere, chi faet a dolore a si mòvere, de istare arrimaos; maladia mala a sanare, chi tirat a longas, chi no sanat, marturia
Sinònimos e contràrios
càncara,
ciancanu
/
ciaca,
indema,
marturia
Frases
s'antzulia de sa betzesa: cun d-unu ladu sicu e in sa cadrea cun sas rodas!
2.
apo passadu prus de annu e mesu de antzulia in domo ◊ consola onzi suferente, su chi suspirat in s'antzulia ◊ pro cantu sia abbituadu a bívere in antzulia, baranta oto dies chi so in su letu sunt medas etotu
Terminologia iscientìfica
mld
Tradutziones
Frantzesu
ankylose,
maladie chronique
Ingresu
ankylosis,
chronic illness
Ispagnolu
anquilosis,
enfermedad crónica
Italianu
anchilòsi,
malattìa crònica
Tedescu
Ankylose,
chronische Krankheit.
demàre , vrb: addemare Definitzione
ingòllere tema, maladia, fàere dannu a sa salude
Sinònimos e contràrios
ammagagnare,
ammaladiai,
apuntorai,
ilmaladiare,
inciacai,
tunconire
| ctr.
sanai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
attraper une maladie
Ingresu
to get an illness
Ispagnolu
enfermar
Italianu
prèndere una malattìa
Tedescu
erkranken.
imbrúciu , nm Sinònimos e contràrios
passérica
Tradutziones
Frantzesu
indisposition,
malaise
Ingresu
slight illness
Ispagnolu
indisposición,
turbación
Italianu
indisposizióne fìsica,
turbaménto per malèssere
Tedescu
Unwohlsein.
mabadía , nf: maladia,
malaria,
maledia,
mobadia,
mobeidia Definitzione
cunditzione de un'organísimu animale o vegetale chi patit calecunu male, cosa chi àrterat sa vida normale, cambiamentu contràriu a s'organísimu e chi dhu faet istare male, de dhu fàere fintzes arrimare o mòrrere; si narat fintzes de ideas, pretesas e cumportamentos esageraos, de unu fàere chi no andhat bene e a sa sighia
Sinònimos e contràrios
male
/
neche
| ctr.
saludu,
sanidade
Maneras de nàrrere
csn:
colare, passare una m.; pesare dae m. = sanare, comintzare a si ndhe pesare dae su letu una borta passadu su male; m. mala = chi no sanat, grave, chi tirat a longas; fàgherendhe m. (de carchi chistione) = pigaisidha tropu a disprexeri, tropu a pentzamentu; sa m. de tziu Pitanu (chi portàt s'ala segada, ma su bicu sanu) = maladia pro iscusa, de mandronia; ghetaisí a sa m. = betàresi a malàidu, fàghere finta de èssere malàidu
Frases
de candho at passadu cussa maladia no podet ingullire ◊ si ndi agatat de mobadias mabas! ◊ parit chi siat una maladia chi no fait a sanai ◊ cussa maladia ndhe li est dipesa de su víssiu de fumare ◊ si no imprinzat cheret nàrrere chi tenet maledia ◊ nos inghiriabant totube maledias de mòrrere e fàmine a chintorja (M.Columbu)◊ de cussu mabivatu naràt ca dhi fut benida custa mobeidia (A.Merici)
2.
lampu, arratza de maladia custa de istare de una festa a s'àtera! ◊ bella maladia, mih, sa mandronia!…
3.
ndi fatzu maladia mala, no ndi torru in sèi! ◊ agiummai ndhe fateit maladia ca su babbu no la lasseit cojare cun chie cheriat issa ◊ parzo pesendhe dae maladia de cantu so débbile ◊ sa maledia mea est chi so iscurtzu, nudu, morindhe de sa gana
Tradutziones
Frantzesu
maladie
Ingresu
illness
Ispagnolu
enfermedad
Italianu
malattìa
Tedescu
Krankheit,
Leiden.
tèma , nf: atema,
dema,
tzema (sa t. = nr. satèma) Definitzione
càusa, iscusa de unu male, maladia mancari no grave; fintzes prantu longu
Sinònimos e contràrios
ciaca,
insemia,
iscóticu,
iscúgia,
mendhea,
taca 3,
témiu,
tzemia*
Frases
as collidu tema: mi pares tunconidu
Tradutziones
Frantzesu
symptôme
Ingresu
illness beginning
Ispagnolu
principio de enfermedad
Italianu
difètto alla salute,
princìpio di malattìa
Tedescu
schlechte Gesundheit,
Anfang einer Krankheit.