ànca , nf Definitzione
in sa carena, s’arremu longu chi, de su pei a sa nàdiga (in is animales a bàtoro peis, duas de su pei a sa pala) dh’aguantat e dha faet camminare: est mescamente sa parte de mesu, tra su pei e sa còscia / min. anchita, ancutza, anchighedha
Sinònimos e contràrios
camba
Maneras de nàrrere
csn:
sa mela de s'a. = su pische de s'anca, su piscioni, su músculu prus mannu de sa camba, itl. polpàccio; sa cannedha de s'a. = s'ossu prus mannu de sa camba, su chi andat de su pulsu a su genugu; istare in ancas = abarrai istrantaxu; rèzeresi in ancas = aguantai istrantaxu; dòlere s'a. (nadu in suspu) = istai mali, tènniri abbisóngiu (nau fintzas pro su contràriu); parare s'a. a unu = fai s'ancada o s'ancheta pro dhu fai arrúiri; èssere un'a. (nadu de zente, in suspu) = èssiri in medas; fàghere de ancas = mòviri is cambas; betare a. a unu = bíncherelu in carchi cosa; tzacàreche s'a. in… = pònniri manus apitzus de… po ndi aprofitai
Frases
su cristianu zughet duas ancas e bi at animales puru gai: àteros ndhe zughent bàtoro ◊ si est sétidu in terra a ancas a rughe ◊ de sa debbilesa no si rezet in ancas
2.
no bi cheres tue pro betare anca a issa! ◊ si girant che fógliu ambas a dresta e manca, niunu lis betat anca ca sunt acadhionadas (G.Ruzzone)◊ cussu za ndhe tenet de cosa: no siat chi li dofat s'anca, puru!…◊ su prúghere bi est a mes'anca ◊ zente chi betaiat anca a isse, murghindhe, no bi ndhe aiat!
3.
odheu, comente faghet a baliare cussos pisedhos: tantu za sunt un'anca!…◊ cussu che cheret tzacare s'anca in sa Comuna, pro bi mossigare!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Anca
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
ltn.
anca
Tradutziones
Frantzesu
jambe
Ingresu
leg
Ispagnolu
pierna
Italianu
gamba
Tedescu
Bein.
càmba , nf: camma Definitzione
in sa carena, s'arremu longu chi, de su brúciu de su pei a sa nàdiga (in is animales a bàtoro peis, is cambas de ananti de su pei a sa pala), dh'aguantat prantada e dhi permitit de camminare: si narat mescamente de sa parte de mesu, tra su pei e su benugu, ca si dintinghet in còscia de su benugu a sa nàdiga / min. cambedha, cambichedha
Sinònimos e contràrios
anca
Maneras de nàrrere
csn:
sa serra de sa c. = s'ala de dainanti totu comente andhat s'ossu (cannedha) de su benugru a su cambutzu; sa prupa de sa camma = su piscioni o pische de sa c.; cambas de fusu, de isticu = ancas de frustigu, fines meda; istai, rèzere in cambas = istare ritzu, abarrai istrantaxu; èssere de cambas lestras = chi caminat meda; èssiri mortu de coru e de c. = mortu e cossumidu, chi no bi la faghet prus; ghetare c. a unu = fàghere, bínchere; pònnere, pònniri c. (nadu de cosas de manigare)= dare sustàssia, fortza, fàghere crèschere; ghetare camba a ccn. = bíncherelu, colarechelu in carchi faina
Frases
candu bufu meda no mi arreu in cambas ◊ portat is cambas sciàcula sciàcula ◊ dh'at donau una scofada de pei a sa serra de sa camba ◊ oe so totu sa die in cambas
2.
a mimme no mi ghetant camba in sos tusorjos
3.
a ti ndhe ponet, de camba, manighendhe cuss'erba: màniga casu, màniga, chi ti daet fortza!◊ dh'apu fatu era a papai ma… ndi dhu ponit de camba!…
Sambenados e Provèrbios
smb:
Camba, Cambuzza
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
ltn.
camba
Tradutziones
Frantzesu
jambe
Ingresu
leg
Ispagnolu
pierna
Italianu
gamba
Tedescu
Bein.
cambèra , nf Definitzione
camba de pantalone, sa parte de is cambas, donniuna de is perras de is pantalones; is camberas de s'abe: is cambas, is farranchedhas / c. de bértula = camba, fodhe de bértula
Frases
duas camberas cosidas paris faghent una paja de pantalones ◊ cartzones bene fatos… una cambera che li falat a carcanzos, s'àtera no li cuguzat sos cambutzos!
2.
s'ape est irboitanne frores e portanne chin sas camberas
Sambenados e Provèrbios
smb:
Cambera
Ètimu
itl.
gambiera
Tradutziones
Frantzesu
jambe du pantalon
Ingresu
a leg of the trousers
Ispagnolu
pernera,
pernil (m)
Italianu
gamba del pantalóne
Tedescu
Hosenbein.
farrànca , nf: afarranca,
farrunca,
franca Definitzione
sa manu (o pei de ananti) de un'animale chi giughet ungas longas acancarronadas e a punta, ma fintzes sa manu de sa gente cunsiderada furunca; aina totu a gàncios acapiada a una fune po ndhe piscare calecuna cosa orruta a s'abba in is putzos, o fintzes de pònnere apicada in barracu po apicare cosa; genia de pane chi si faet a Pasca coment’e pipia (e po is pipias); un’arratza de arangiolu / min. francutza, francutzedha
Sinònimos e contràrios
branca*,
manu
/
aranca,
arràncula,
farrasca,
frascada,
scarràfiu
/
farrancada
/
frucàrgia
Maneras de nàrrere
csn:
betare sa franca = aungrare, furai; betare francas a unu, a una cosa = pònniri is manus, ghetai is manus apitzus, afracai; giogare in francas de… = arrúiri o incapitai in manu de…; pònnere a francas a susu = pònniri o girai a brenti a susu, a branculimbesse
Frases
su pisitu fait curri su lómburu cun is farrunchedhas ◊ eite si cuss'animaledhu giogat in francas a s'astore!…◊ ita chi m'intras in farruncas!…◊ si mi giogas in francas no t'iscapo! ◊ su cane at iscovacadu sa cosa cun sas francas
2.
cussu fit in ziru chirchendhe carchi valentesa pro betare sa franca ◊ po ti nd'iscadrancai de su letu tocat a ti dhu furriai a farrancas a susu!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Franca
Terminologia iscientìfica
crn
Tradutziones
Frantzesu
patte,
griffe
Ingresu
leg,
claw
Ispagnolu
pata,
garra
Italianu
zampa,
artìglio
Tedescu
Tatze,
Lauf,
Klaue,
Fang.
ifutíre , vrb: irfutire,
sfutiri Definitzione
pigare a befa, leare in giru
Sinònimos e contràrios
cantonare,
irfútere*,
strochillai
Frases
l'ifutiat nèndheli chi tantu no bi resessiat
Tradutziones
Frantzesu
se payer la tête,
se ficher
Ingresu
to pull s.o's leg
Ispagnolu
tomar el pelo
Italianu
sfóttere
Tedescu
aufziehen.