chíbbalu, chíbbaru , agt: chíbberu Definitzione dhu narant pruschetotu de animales candho funt tzatzaos, prenos, e de produtos de sa terra candho essint bellos prenos, e de cosas ufradas; nau de gente, candho unu si credet unu pagu tropu o est ufrau (nau de sa natura de su mascu = arreta) Sinònimos e contràrios imbénnidu, introtzu, intrusciadu, pienu, zibbu / càdriu, crípinu, crispu, intreu, téteru, ufradu | ctr. acalamau, lentu, lenu Maneras de nàrrere csn: fiadu chíbberu = animali sanu, bellu e grassu; zúghere sa fune in chíbberu = zúghere sa fune tirada, crispa; èssere chíbberu (nadu de unu pro comente faghet) = èssere intreu, crèresi tropu, èssere ammurrionadu Frases zughiat sas titas chíbberas ca fit una die chena allatare ◊ tiu Antiogu fit cun ojos de braja a petus chíbberu ◊ giughet un'anca chíbbera, ofiada chi paret chi bi l'apant sulada ◊ s'ispiga chi siat bella e chíbbera e dogni ranu peset mesa líbbera! 2. s'abba calat chíbbera e su bentu che la fuetat atesu ◊ chilco a passu chíbberu in caminu peràulas chi mi abberzant in giaru como e cras puru de sas pedras su faedhu…(G.Fiori) 3. già sezis pagu chíbberu, oe: ite azis irmurzadu, canna de rú?! ◊ zughes sas piberistas longas e chíbberas che tudha de porcu Ètimu ltn. gibber, -era, -erum Tradutziones Frantzesu turgescent, prospère, bouffi d'orgueil, plein de morgue Ingresu turgid, prosperous Ispagnolu túrgido, próspero, orgulloso, arrogante Italianu tùrgido, prosperóso, trónfio Tedescu prall, blühend, aufgeblasen.
intrusciàdu , pps, agt Definitzione de intrusciare; chi est prenu prenu / petus i. (nadu de fémina allatendhe)= prenu, crispu de su late meda Sinònimos e contràrios chíbbalu, crispu, intusciau / cdh. intrusciatu 2. aiat su coro intrusciadu dai s’aggolotia ◊ cun totu cudh'abba salida chi aiat bidu fit intrusciadu che una cuba Tradutziones Frantzesu gonflé, enflé Ingresu turgid Ispagnolu hinchado, turgente Italianu tùrgido Tedescu geschwollen.
intrusciàre , vrb: istrusciare Definitzione fàere coment'e ufrau, prenu, crispu Sinònimos e contràrios inchibberare, incripinire Ètimu cdh., ttrs. intruscià Tradutziones Frantzesu enfler Ingresu to become turgid Ispagnolu hincharse Italianu inturgidire Tedescu schwellen.
úrigu , agt Sinònimos e contràrios aggrighidhiu, chíbbalu, imbénnidu Frases ocannu sa càmula est bella e úriga e amus a tènnere olia meda ◊ unu tempus fint úrigas sas naes ingrussàndhesi in d-unu modu raru Sambenados e Provèrbios smb: Urigu Tradutziones Frantzesu prospère, turgescent Ingresu prosperous, turgid Ispagnolu próspero, lleno Italianu pròspero, tùrgido Tedescu blühend, üppig.