Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

acrolàju , nm: arcobaju, arcobarju, arcolari, arcolarju, arcolau, arculau, ocrolaju Definitzione genia de aina chi girat e ue s'imbestit sa madassa po dha fàere a lómboru Sinònimos e contràrios bíndhalu, chíndhalu, isciollidrama, sciortori, sorbidorzu, tocubaju, tzíngalu Frases in cogina dhue tenet un'arculau e un'adhaolu Terminologia iscientìfica ts, ans Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu dévidoir Ingresu wool winder Ispagnolu devanadera Italianu arcolàio Tedescu Garnwinde.

chíndhalu , nm: chíndhulu, chínnalu, ghíndhalu Definitzione sciortori, genia de aparíciu chi girat e ue s'intrat sa madassa po dha fàere a lómboru Sinònimos e contràrios acrolaju, bíndhalu, dríngalu, isciollidrama, sorbidorzu, tocubaju, trobedrama, tzíngalu Frases cun chíndhalu, cannujas e pubadas de lana o linu, sedas e cotones, fusos, músculas tundhas, chirriones falant filados… Terminologia iscientìfica ans Ètimu itl. guindolo Tradutziones Frantzesu dévidoir Ingresu wool winder Ispagnolu devanadera Italianu arcolàio Tedescu Garnwinde.

frochèdha , nf Definitzione chirrione, frocos de lana, is chi no abbarrant impare cun sa parte manna de una lana túndhia; nie a frocos (e fintzes pallasina abbruxada chi bolat, frochedha de chinisu) Sinònimos e contràrios fioca Frases chin frochedhas tesso trama (M.Dore) Tradutziones Frantzesu flocon Ingresu wool remnant Ispagnolu vedija, lana suelta Italianu pezzame di lana Tedescu Krempelwolle.

istàmene , nm: istàmine, istàmini, istamu, stàmini Definitzione sa parte prus bona de sa lana, de su linu; filau de lana fine; parte mascu de is frores chi portat su podhinedhu chi ingendrat s'óvulu o céllula fémina Sinònimos e contràrios bidhu, istaminzu / istamentu Frases betados in palas giughiant sacos de lana de primu istàmene ◊ is pillonis portant istàmini de dogna ginia Ètimu ltn. stamine(m) Tradutziones Frantzesu étamine Ingresu stamen, fine carded wool Ispagnolu estambre Italianu stame Tedescu Gespinst, Stamen.

làna , nf Definitzione su pilu cracu e longu de is animales impreau apustis filau po tessíngiu, o fintzes deasi etotu po prenimentu de banitas e cabitzales: est cosa callentosa meda poite agguantat in mesu s'ària (chi est isolante); su pilu de su sutabbídhiu; àtera cosa chi si assimbígiat a sa lana naturale, ma de produtzione industriale impreada po isolante; su mucore chi creschet in is cosas isciustas; dhu narant fintzes in su sensu de arreghèscia, iscusa, chistione troboia, mala a cumprèndhere o a fàere / genias de lana: anzonina, de madrigadu; lana metzana, de madrigadu ma cussa de sa coa, de sas cossas, prus curtza = mulgulzu; lana de imbírdiu; lana o lanedha de perda, de àrbure o mata = lanaritzu, zenia de erba chi creschet subra de sas pedras o in sa corzola de sas àrbures a s'ala de s'umbra, itl. mùschio; lanedha de abba, lana de arriu = genias de lanaritzu birdi chi fait me in s'àcua abarrada; lana chi fait me in su pani = afungu, nabra Sinònimos e contràrios pilu Maneras de nàrrere csn: una lana = totu sa lana chi si tundhet de unu fiadu (e goi si narat plurale puru: duas lanas = sa lana de duos fiados); angioni a l. pratzia = mannu, cun sa l.longa de resurtare betada a parte e àtera dae su filu de s'ischina; bogare lanas de una cosa = fàghere atzola, arrennèsciri; no arrennèsciri a ndi fai ni casu e ni lana, de una cosa, de unu = ne crau e ne tzou, no resessire a la dominiare a dovere; istènnere lanas = bogai contus, pònniri chistionis; no si perdet in lanas = no si perdit in chistionis, bandat a su chi prus dh'interessat; pigai a unu a lanas de asegus = aferrare a purpedhas de culu; èssiri che lana in mesu de is ferrus = èssere in apretu mannu, in dificurtade, agatàresi male; àere lanas de graminare = runzas de ratare, chistiones inzotosas Frases una tupada de lana ◊ sa lana si tundhet, si sàmunat, si bàrminat, si filat e si tesset ◊ at fatu unu cambúsciu de lana de arbei: ge pítziat pagu!… 2. no arrennesciat a ndi fai ne casu e ne lana de cudha "gioventù fascista" chi andàt che un'arei de brebeis tzopas ◊ ognune si bàrminet sa lana sua! 3. chin d-unu muntone de lanas nche lu aiant conchinatu a fàchere su sínnicu ◊ isse si colaiat sa die istennenne lanas e chene travagliare, eperò carcunu lu crediat abberu ◊ onzi vorta chi venzo bi at chistiones novas e vetzas: no est petzi su mare… bi at peri lanas de graminare… Sambenados e Provèrbios smb: Lana Ètimu ltn. lana Tradutziones Frantzesu laine, toison Ingresu wool, fleece Ispagnolu lana, zalea Italianu lana, vèllo Tedescu Wolle, Rohwolle.

pilichédhu , nm: pilighedhu, pilixedhu Definitzione min. de pilu, pilu pitichedhu, fine fine, bastardu, curtzu, fintzes solu calecunu pilu (es. de lana) Sinònimos e contràrios pilubbaltaldu, pilitolu Tradutziones Frantzesu duvet Ingresu wool Ispagnolu pelusa Italianu pelùria Tedescu Flaum.

pubàda , nf Definitzione chirrione de lana chi si ponet in sa cannuga po dha filare; nuighedha de fumu / falàrendhe sa p. = filare sa lana o su linu de una cannugada, filai sa cannugada Sinònimos e contràrios cannugada, cherrione, cherritzu, cugusta Frases sa betzighedha filaiat pubadas mannas de istupa e lana 2. sa pubada de su fumu chi faghet su pipadore ◊ ndhe lassaiant de pubadas de fumu, sos trenos de unu tempus, candho fint a vapore!… Ètimu ltn. pupa Tradutziones Frantzesu quenouillée Ingresu wool on the distaff Ispagnolu copo, husada Italianu roccata, pennécchio Tedescu Spinnrocken.

«« Torra a chircare