Definitzione Definitzione
Sinònimos e contràrios Sinònimos e contràrios
Maneras de nàrrere Maneras de nàrrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
afrodhiéri , nm, agt: afrudhieri,
frodheri Definitzione
chi totu bolet ischire, bíere, abbaidare, o fintzes chi leat a frandhigu po dhi giare cosa; si narat puru de unu chi ponet manu in dónnia cosa, si nche fichit ma no ndhe faet bene manc'una, o fintzes chi si credet prus de su chi est, chi bolet fàere cosas prus mannas de su chi podet
Sinònimos e contràrios
culedhu,
cumprubosu,
fichete 1,
frobbitzeri,
frulciaculu,
imbertziu,
imbistiritzu,
pertusaju,
turudheri
/
fatitàgiu
Frases
is óminis, candu si acatant chi una fémina est tropu afrodhiera, circant de s'ispassiai e diventant iscundius ◊ is olionàrgius frorius s'incrarant in s'àcua achietada che piciocas afrodhieras ◊ afrodhieri, sa màchina noa dh'iat a fai biri a totus! ◊ afrodhiera, est sempri totu anedhus e arrecadas! ◊ sa minore fit pitzinnedha afrudhiera semper fachendhe e nandhe e cheriat tocare totu
2.
maradita siat, afrodhiera: no si pòngiat issa, puru, a mi agiudai!…◊ chini abarrat sempri a giru est genti afrodhiera chi no tenit gana de trabballai
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fouinard,
brouillon
Ingresu
intruder,
messer
Ispagnolu
entrometido,
chapucero
Italianu
ficcanaso,
pasticcióne
Tedescu
Topfgucker,
Pfuscher.
fichète 1, fichètu , agt, nm Definitzione
chi o chie si che ponet in mesu fintzes inue, in cosas o candho no depet, chi si ponet in mesu in dónnia cosa
Sinònimos e contràrios
afrodhieri,
brodaresu,
culedhu,
fichidhiu,
fragnóculu,
frobbitzeri,
frulciaculu,
infulculaditu,
infulculosu,
intrudhulajolu,
narivichitu,
turudheri
/
scundiu
Frases
at tentu su tempus po si preparai is fuedhus giustus po chistionai cun s'istràngiu sen'e pàrriri fichetu (F.Pilloni)
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fouinard,
envahissant
Ingresu
nosey
Ispagnolu
meterete,
entrometido
Italianu
ficcanaso,
invadènte
Tedescu
aufdringlich,
naseweis,
Einmischling.
fichídu , pps, agt: fichitu,
fichiu Definitzione
de fichire; chi est postu prantau (o fintzes chi est sanu); chi est sèmpere in mesu in cosas chi no depet; nau de logu, chi est in calada meda
Sinònimos e contràrios
ficadu,
istantàrgiu,
ritzu
/
arratu,
ràbidu
| ctr.
corcadu,
rutu
Maneras de nàrrere
csn:
èssere male fichidu (nadu de zente) = ritzu ma malàidu, malesanu; èssiri fichiu che su mércuris = sempre in mesu in donzi chistione; fichiu che turra in culurgioni, che púncia in taba = fichetu, sempre in mesu in donzi cosa
2.
si est sempre costumadu de iscultare s'Evangéliu cun sa persone fichida ◊ sos runaghes sunt ancora fichidos ◊ cudhu corvu istaiat in fraile fichidu subra de duas ancas deretas che àscia de raju ◊ tantu tempus in s'ispidale, so sempre a cantu reo fichidu! ◊ so rutu a binugos fichidos
3.
est sempri fichiu: in dónnia cosa dhoi depit èssi cussu! ◊ fichitos e cuenteris ant a dimannare deretos
4.
su logu a laore no fit bonu ca bi aiat palas fichidas e rocas
Tradutziones
Frantzesu
debout,
dressé
Ingresu
erect
Ispagnolu
levantado,
entrometido
Italianu
ritto,
invadènte
Tedescu
aufgestanden,
aufrecht,
aufdringlich.