fantàna , nf: funtana, puntana Definitzione benu de abba chi essit de sa terra, in pitzu, in calecuna atza o trèmene, o fintzes in fossu fundhudu tundhu fatu apostadamente cricandho s'abba e a muru totu a inghíriu (su buidu chi abbarrat si narat incalu); càntaru de abba intubbada in bidha / erba de funtanedhas = folladedha (Glechoma hederacea) Sinònimos e contràrios antana, mígia 1, mitzadroxu, mitzarxu, orgale, orgosa, muntana / pussu Maneras de nàrrere csn: sa funtana est faenno = est boghendhe abba, s'abba de sa funtana est currindhe; bogai funtana = fàghere su putu; sa mama de funtana = zenia de fémina fata a pessamentu, a zisa de sa mama de su sole, pro fàghere a timire sos pisedhos; funtana sansa = mígia de àcua minerali; fai una funtanedha in sa farra = fàghere unu fossighedhu pro bi poder betare cosa impastendhe Frases in cuss'ata de roca bi essit una bella funtana de abba ◊ bi at funtanas chi bundhant abba a cora totu s'annu e àteras chi si che sicant in istiu 2. si nc'est ghetau a funtana ◊ s'àcua dha piscaus de funtana cun sa cracira ◊ cussa teniat gana de istudiai cantu ndi tenia dèu de mi nci ghetai a funtana! ◊ a piciochedhu m'iant portau a bogai funtana in su sartu (F.Secci) 3. che funtana mi bundhant sos ojos ◊ is làgrimas calant in is trempas che funtanedhas de arriu Terminologia iscientìfica slg. Ètimu ltn. fontana Tradutziones Frantzesu source, fontaine Ingresu spring, fountain Ispagnolu fuente, manantial (m) Italianu sorgènte, fontana Tedescu Quelle, Brunnen.
fònte , nm, nf: afonti, fonti Definitzione logu de ue naschit ccn. cosa, ma nau pruschetotu po su lacu inue in crésia si ponet s'abba benedita po batiare is pipios (in custu sensu, fintzes nf.) 2. su sàbudu santu si benedixit sa fonti batisimali ◊ ti ant batiau in sa fonti Terminologia iscientìfica slg, prdc Tradutziones Frantzesu source Ingresu source Ispagnolu fuente Italianu fónte Tedescu Quelle, Taufbecken, Taufstein.
làma , nf, nm: allàmia, làmia 1, lamma, làmmia, lamu, liama Definitzione pígiu fine de metallu; istrégiu fatu de materiale deasi (mescamente mannu po late, fintzes po múrghere); istrégiu largu, ladu, a costaos bàscios po còere cosa in su forru; segundhu sa ferramenta, sa parte cun s'atza Sinònimos e contràrios allàinu, gliàuna, lamiera / allama, bote, bidone, lamedha, lammione, trutera / frama 1 Frases bai e betindi cussa tassa de liama! ◊ unu bote de làmia li fachiat de fumajolu 2. mulghiat e garrigaiat su cadhu cun sas lamas de su late ◊ sos pastores beniant a casifítziu cun sas lamas de su late ◊ fuint che canes chi lis ant presu lamas a sa coa ◊ sa zente est lotendhe cun lamos de abba ca su fogu est brujendhe totu 3. amus fatu deghe lamas de biscotos Ètimu itl. lama Tradutziones Frantzesu fer-blanc, bidon Ingresu tin, thin plate Ispagnolu lámina, hoja, hojalata, fuente Italianu latta, làmina, téglia Tedescu Blech, Folie, Backform.
mígia 1 , nf: mintza, mitza, miza 2 Definitzione vena de abba chi essit de sa terra, in pitzu, prus che àteru in calecuna atza o trèmene, ma fintzes in logu paris Sinònimos e contràrios antana, fantana, mizotu, orgale, orgosa Frases apu agatau una mitza de àcua frisca acanta de un'arroca ingunis ◊ nci at una mígia de àcua sèmpiri calendi, sa chi fíncias a pagu tempus fait serbèt po sa necessirari de sa bidha Terminologia iscientìfica slg Ètimu ltn. *mitia Tradutziones Frantzesu source Ingresu source Ispagnolu fuente, manantial Italianu sorgènte Tedescu Quelle.
trutèra , nf: turtera Definitzione genia de istrégiu po còere turta, o fintzes a costaos bàscios po còere papares (ma mescamente druches) in su forru Sinònimos e contràrios lama / cdh. tultera Terminologia iscientìfica stz Ètimu spn. tortera Tradutziones Frantzesu plat à rôti Ingresu baking-pan Ispagnolu fuente Italianu téglia Tedescu Kuchenform.