Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

addenticàre , vrb: addentigai, addentigare, addentigrai, addentijare, addrenticare, adentiae, adentiai Definitzione istrínghere cosa cun is dentes, arrennèscere a matzigare, mossigare cosa tostada Sinònimos e contràrios addentai, dencicare, immorroxare, iscafitai, monsiare, mòssere / maistai 2. custa cosa tosta deo no l'addéntigo, ca mi dolent sas dentes Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mordre Ingresu to bite Ispagnolu hincar los dientes Italianu addentare Tedescu anbeißen.

fichíre, fichíri , vrb Definitzione pesare, pònnere prantau, pesaresindhe istrantàgiu, in pei; istichire, pònnere aintru de ccn. cosa a fortza, a incracadura Sinònimos e contràrios arritzare, clavai, ficare, fíchere, incasciae, incotzigare, istichire, pesai, pichire, tzacare | ctr. arrúiri, colcare / bocare Maneras de nàrrere csn: fichirisí un'idea in conca = tzacaresiche o pònneresi carch'idea in conca; fichire in bonu = ghetai géniu, pònnere amore, leare a bon'ogru; fichire in malu = tènniri malu sànguini a unu, tènniri tírria; èssere comente la fichit = comente l'afilat, acomenti dha pigat; fichire a oju = castiai cun disígiu; fichirebbei su cúcuru (in calecuna cosa)= perderebbei ma sighire a triballare, a fàghere su matessi Frases fíchidi reu e iscúltami bene! ◊ Giuanne no podet fichire a nudha ca est freadu ◊ candho est essidu su zuighe si ndhe sunt totugantos fichidos ◊ apenas fichidu, intendhet sas ancas modhes, azummai a tremuledha ◊ fichimus turres e digas 2. de sa brigúngia, si nci est fichiu in s'istampu prus piticu ◊ at fichidu unu giau in su muru ◊ fichirinci is didus in buca e circa de ndi caciai totu! 3. cussu nci fichit su nasu in dónnia cosa ◊ si ficheit in conca s'idea de l'apostare tota note pro l'agatare ◊ bi l'at fichida in bonu e lu giughet in pranta de manu ◊ bi l'at fichida in malu e calesisiat cosa fatat no li aggradat ◊ sa zente est comente la fichit: boga sa fama e drommi! ◊ cudha peta fit calda calda chi cheriat fichida a oju pro su fiagu bellu chi teniat ◊ su pastore a bortas faghet annadas bonas e ballanzat, a bortas bi fichit su cúcuru e ndhe perdet sacu e sale Ètimu itl. ficcare Tradutziones Frantzesu se lever, enfoncer Ingresu to stand up, to stick Ispagnolu levantarse, clavar, hincar Italianu alzarsi in pièdi, conficcare Tedescu aufstehen, einschlagen.

inferchída , nf Definitzione su iferchire, su fichire calecuna cosa, acropare a punghidura / i. de arrustu cun s'ispidu = ischidonada Sinònimos e contràrios fichimentu, infrichimentu, iferchidura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu enfoncement Ingresu hammering in Ispagnolu clavar, hincar Italianu conficcaménto Tedescu Einschlagen.

istichíre , vrb: stichiri Definitzione pònnere aintru de ccn. cosa, pruschetotu a fortza, a incracadura; cuare aintru de ccn. logu, chistire / andhare, èssere istichi istichi = andhare, èssere o istare a su cua cua Sinònimos e contràrios intrae, tzacare / incracai, istibbire / abbuare, ammagare, fichire, impertusare, infoxinae, intanae, intuzare, istugiai | ctr. bocare 2. no teniant un'àteru apusentu a si pòdere istichire ◊ commo chi tenimus sa currente sas candhelas las amus istichias ◊ in cussu monte fachet a nos istichire candho sos àteros nos cherent gherrare ◊ su mannale si ndhe abbizavat chi fit a l'uchídere e s'istichiat candho intravant a ndhe lu vocare ◊ ístati che colovra acoconadu, o puru istíchiti in calchi iscusógliu! ◊ sa pitzinna si est istichida comente at intesu benindhe zente Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ficher, cacher Ingresu to thrust, to hide Ispagnolu hincar, clavar, esconder Italianu ficcare, nascóndere Tedescu stecken, verstecken.

stichíri , vrb: istichire* Definitzione pònnere aintru de calecunu istrégiu o de logu, mescamente a fortza, a istibbidura; bestire, pònnere in pitzu unu bestimentu Sinònimos e contràrios fichire, incracai, intrae, istibbire / bestire | ctr. bocare Frases nci stichint in su grutoni, istuant totu su bagàgliu e nci passant unu bellu arroghedhu de tempus ◊ si tenit gana mala, stichidhi su didu a sa cannarotza, ca bis ca dhi passat! 2. stichidinci in pressi sa bestimenta! ◊ stichiminci sa giacheta, ca dèu no ci arrennèsciu! Tradutziones Frantzesu enfoncer, fourrer Ingresu to drive, to wear Ispagnolu hincar, clavar Italianu ficcare, introdurre Tedescu stecken, hineinstecken.