ciàru , agt, nm: claru,
craru,
giaru Definitzione
nau de colore, chi est pagu cotu o fintzes chi giaet unu pagu de lughe; nau de una chistione, de unu fatu, de una cosa, chi si biet bene meda o si connoschet e cumprendhet luego o s'intendhet bene distinta; foedhandho de logu, su craru est un'ispuntone de monte, unu tretu chi essit de prus e de ue faet a crarizare, abbaidare e bíere prus logu
Sinònimos e contràrios
ladinu,
límpiu,
lúchidu,
iscrariatu,
nódinu
/
bica,
codhu 1,
incraradorza
| ctr.
cuadu,
iscurosu
Maneras de nàrrere
csn:
bogai, bogare sa cosa a c., a s'acrara = dare a ischire sa cosa; claru a bidha, claru a ponente = faci a bidha, faci a ponente; zúghere una cosa a c. = a ogru, de la poder bídere; in ciaru = a craru (ctr. a cua, a s'acua); a s'acrara = su ctr. de a s'acua, in manera chi si biat
Frases
est una die crara: su logu si che podet bídere atesu meda ◊ zughet bestimenta de colore craru ma sériu ◊ issa portat is ogus unu pagu prus crarus de cussus de is sorris
2.
est craru che a s'ogru de su sole ◊ est craru che in pranta de manu ◊ mi at nadu peràulas ciaras e ladinas ◊ dae cussa bica si podet bídere su campu craru ◊ andat sa boxi insoru clara clara in su logu ◊ su dotori itzérriat sa mama e dhi narat craru e tundu ca su fillu no podiat sighiri aici
3.
sos contos de su sidhadu apustis sunt essidos in claru de lughe e fint sodhos furados! ◊ zúghelu a craru, su bestiàmine, no ti che lu furent! ◊ su chi possedis ndhe lu furas in ciaru e a s'acua ◊ is oberajos a cuadhu poderant a s'acrara su pannu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Craru
Ètimu
ltn.
clarus
Tradutziones
Frantzesu
clair,
connu
Ingresu
manifest
Ispagnolu
claro
Italianu
chiaro,
manifèsto
Tedescu
deutlich.
dislindàdu , pps, agt Definitzione
de dislindare; chi si podet bíere bene
Sinònimos e contràrios
ciaru,
ladinu
Tradutziones
Frantzesu
clair,
net
Ingresu
distinct
Ispagnolu
claro,
deslindado
Italianu
distinto,
chiaro
Tedescu
klar.
iscrariàtu , agt: iscraricatu,
iscraricau Definitzione
chi at pérdiu su colore, chi si est fatu in colore prus craru / betzu iscraricau = isconfusu, scurumu
Sinònimos e contràrios
ciaru,
irbiaridu,
iscoloriu
| ctr.
inghelatu,
iscuricosu
Frases
su chelu fit tintu de colore rosa iscraricatu ◊ su biaitinu est unu colore biaitu meta iscraricatu ◊ sos montes si sont tinghenne de unu ruju iscraricatu, marcanne unu pacu de ventu
Tradutziones
Frantzesu
éclairci,
clair
Ingresu
cleared
Ispagnolu
aclarar
Italianu
schiarito,
chiaro
Tedescu
hell geworden.
ladínu, làdinu , agt: làtinu Definitzione
chi si paret bene meda, chi est craru, si cumprendhet chentza mancu bisóngiu de dh'ispiegare; nau de fémina allatandho, chi su late dhi essit bene meda
Sinònimos e contràrios
ciaru,
francu,
nódinu,
pàdriu
/
sbucaciau,
lendharzu
Maneras de nàrrere
csn:
a sa ladina = in manera crara; préssiu l. = isperraghe, chi sa purpa ispítzigat bene de s'ossu; oghi làtinu = chi zughet sos ogros de colore craru
Frases
como est làtina a totus sa veritate ◊ fit ladinu dae deris chi teniat de frocare ◊ los bidimos in giaru e in ladinu chi tantu ndhe restamos persuasos (G.Masala)◊ sient sas peràulas ladinas chentza pònnere in mesu un'imperò! ◊ sunt ladinos a cara chi ant bufadu ◊ cust'istifinzu est ladinu ◊ est ladinu chi est comente ses nendhe
2.
cantamus a boghe ladina pro rebudhire in fizos nostros sa limba sarda
3.
concruo nendhe a sa ladina: leges, cumandhamentos no sunt piús in usu!
Sambenados e Provèrbios
prb:
s'àinu est ladinu a s'órriu, su macu a su faedhu
Ètimu
ltn.
ladinus
Tradutziones
Frantzesu
clair,
évident,
logique
Ingresu
clear,
obvious,
logical
Ispagnolu
claro,
evidente,
lógico
Italianu
chiaro,
evidènte,
lògico
Tedescu
klar,
sichtlich,
logisch.