Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

bísidu , agt Definitzione chi est deasi craru de si pàrrere própriu bene, de pàrrere beru Frases sas fotografias sunt essidas bísidas ◊ mi est bénnidu unu sonnu bísidu bísidu ◊ eo s'iscena, bísida e cumprida, tale e cale sighida a passu passu dae comintzu finas a s'acabbu, est comente l'aere in ojos bida (A.Dettori) Tradutziones Frantzesu propre, limpide, net Ingresu clean and tidy Ispagnolu nítido Italianu nìtido Tedescu klar, rein.

cantecànte, cantecàntu , cng: catecantu Definitzione si biet ca…, est ladinu chi… : nau coment'e una cosa chi si lassat andhare, chi si cuncedit Sinònimos e contràrios aposici, goregante, tantecantu Frases cantecante, grista de carabbineri no ndhe zuches ◊ cantencante crediant chi a che picare sa bida a unu cristianu est a zocare: ma za lu sunt pacandhe! ◊ no timas a dare carchi cosa, si ndhe as: cantecantu lassamus totu inoghe! ◊ no ti fatas cosa: catecantu isco chie ses! ◊ mancari perriches, catecantu no lu bogas dai su surcu sou Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu il est évident Ingresu it is plain that… Ispagnolu es evidente que Italianu è evidènte che…, tanto… Tedescu es ist klar, daß.

dislindàdu , pps, agt Definitzione de dislindare; chi si podet bíere bene Sinònimos e contràrios ciaru, ladinu Tradutziones Frantzesu clair, net Ingresu distinct Ispagnolu claro, deslindado Italianu distinto, chiaro Tedescu klar.

ladínu, làdinu , agt: làtinu Definitzione chi si paret bene meda, chi est craru, si cumprendhet chentza mancu bisóngiu de dh'ispiegare; nau de fémina allatandho, chi su late dhi essit bene meda Sinònimos e contràrios ciaru, francu, nódinu, pàdriu / sbucaciau, lendharzu Maneras de nàrrere csn: a sa ladina = in manera crara; préssiu l. = isperraghe, chi sa purpa ispítzigat bene de s'ossu; oghi làtinu = chi zughet sos ogros de colore craru Frases como est làtina a totus sa veritate ◊ fit ladinu dae deris chi teniat de frocare ◊ los bidimos in giaru e in ladinu chi tantu ndhe restamos persuasos (G.Masala)◊ sient sas peràulas ladinas chentza pònnere in mesu un'imperò! ◊ sunt ladinos a cara chi ant bufadu ◊ cust'istifinzu est ladinu ◊ est ladinu chi est comente ses nendhe 2. cantamus a boghe ladina pro rebudhire in fizos nostros sa limba sarda 3. concruo nendhe a sa ladina: leges, cumandhamentos no sunt piús in usu! Sambenados e Provèrbios prb: s'àinu est ladinu a s'órriu, su macu a su faedhu Ètimu ltn. ladinus Tradutziones Frantzesu clair, évident, logique Ingresu clear, obvious, logical Ispagnolu claro, evidente, lógico Italianu chiaro, evidènte, lògico Tedescu klar, sichtlich, logisch.

ladíre , vrb: latire Definitzione èssere ladinu, bíere o pàrrere in manera crara, ladina Sinònimos e contràrios bídere, làdere*, pàrrere Frases de cantu fit brusiada in cara no si li ladiant sos ojos ◊ fint incuntzanne de prus e si lis latiat dae su portafógliu! ◊ su versu de Tucone si ladiat! ◊ sont sos prus ricos e si lis latit! ◊ ti lu ladis puru chi no ses nàschiu in domo! Tradutziones Frantzesu être évident Ingresu to be plain Ispagnolu ser evidente Italianu èsser evidènte Tedescu klar sein.

lúchidu , agt: lúdigu, lúghidu, lúxidu Definitzione chi lughet, chi est craru, límpiu; nau de animale, chi est bellu grassu, e de pastura chi dhue at erba meda Sinònimos e contràrios lamposu, luchente, lútzidu / ciaru | ctr. tróbulu Maneras de nàrrere csn: binu l. = chentza fundhana nudha, bene pasadu; ua (crua) lúghida = sana, chi no est anneulada Frases bellu lúghidu, mih, cust'ozuermanu! ◊ cudhas lughes a bortas grogas sunt lúdigas che oro ◊ addescàndhela, aviat fatu sa crapita a manna e lúchida che ispíciu ◊ candu Zuanni chistionat, is ogus de Arega si faint lúchidus che isprigu de su presu ◊ is erricos furint lúghidos e grassos ◊ est a ogus birdis e pilus longus e lúchidus lúchidus 2. su logu est finamentas lughidedhu e sa robba bi istat bene Ètimu ltn. lucidus Tradutziones Frantzesu luisant, brillant Ingresu shiny Ispagnolu luciente, lucido (anim) Italianu lùcido Tedescu blank, glänzend, klar.

lústra , nf, nm, agt: allustra, lustru Definitzione genia de pasta o crema chi si frigat po fàere lughente calecuna cosa (mescamente pedhe); coment'e agt., chi est craru, lughente Sinònimos e contràrios illustru Frases calchi iscàtula de lustru consumada, de crema o de puntinas: custu agatant, e fintzas calchi tapu de arantzada ◊ donai sa lustra a is pannus de lana 2. est una note lustra Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu cirage Ingresu glossy Ispagnolu betún, brillante Italianu lùcido, lustro Tedescu Putzmittel, Schuhcreme, blank, klar.

nídidu , agt: nítidu Definitzione chi si biet bene meda, craru craru, límpiu Sinònimos e contràrios nidu* 1, nódidu / ciaru Tradutziones Frantzesu propre Ingresu clean and tidy Ispagnolu nítido Italianu nìtido Tedescu klar, rein.

sardusàrdu , avb Definitzione cun craresa, de si cumprèndhere Tradutziones Frantzesu clairement Ingresu clearly Ispagnolu claramente Italianu chiaraménte Tedescu klar.