dugonàre , vrb Definitzione
bufare meda
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
boire comme une éponge
Ingresu
to booze
Ispagnolu
empinar el codo
Italianu
bére spésso e mólto
Tedescu
saufen.
fatuvàtu , avb Definitzione
luego, deretu apustis, avatu; dónnia pagu tempus, dónnia tanti, tanti bortas, a físciu (itl. fintzes periodicamente)
Sinònimos e contràrios
ifatu
/
atoratora,
fissientementi,
otora
Frases
s'undha andhat e benit e paret chi li apat mandhadu fatuvatu s'ànima de su fizu emigradu ◊ at leadu prémiu Fulanu e fatuvatu Fulana ◊ caminaiat fatuvatu a sa mama
2.
fatuvatu mi ndhe la bido in domo ◊ fatuvatu andaus a bíngia a candu po una cosa a candu po un’àtera ◊ sos lampos fatuvatu allumant de fiama s'orizonte ◊ fit una candhela a carburu e fatuvatu mi lassaiat a s'iscuru ◊ fatuvatu mi torras a sa mente
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
aussitôt après,
souvent,
de temps en temps
Ingresu
at once,
close,
often,
at intervals
Ispagnolu
luego,
enseguida,
a menudo,
de vez en cuando
Italianu
sùbito apprèsso,
spésso,
sovènte,
a intervalli
Tedescu
daneben,
oft,
in Abständen.
grússu , agt, nm: russu Definitzione
chi tenet grussària meda, sa parte grussa de ccn. cosa (o fintzes prus larga): nau de sedatzu, chi iscèberat sa parte prus grussa
Sinònimos e contràrios
fungudu
| ctr.
fine
Maneras de nàrrere
csn:
prétziu grussu = sentz'iscontu; ària grussa = ocupada, mala, de isserru; bèndiri in grussu = a sa russa, in cantidade manna; andai a grussu (nadu de sa pinna) = iscríere a sinza russa, larga; èssiri grussu che una carrada de doxi = (nadu de ccn.) russu e rassu meda; èssere móliu a grussu (nadu de ccn.)= grusseri, chi tenet maneras de fàghere pagu díligas, pagu atentas; èssere a grussu (nadu de pessones)= pagu cuncordos, a iscórriu, in malas
Frases
is mamas po incantare is pipios dhis giaiant unu lomboredhu de filu grussu a giogare ◊ est una bella picioca cun is pius longus, cun duas trícias grussas ◊ unu merxani fut girendi iscoita iscoita cun sa cò grussa e arrubiasta ◊ ingunis sa roca bia est fata de tantis pillus grussus de cincu a binti centímetrus ◊ is giraditzus prus grussus non servint po su sartitzu
2.
dhui at sedatzus grussus e finis, crobis mannas e pitias, canistedhus, palinis e pàlias
Sambenados e Provèrbios
smb:
Grussu
Ètimu
ltn.
grussus
Tradutziones
Frantzesu
épais
Ingresu
thick
Ispagnolu
grueso
Italianu
spésso
Tedescu
dick.
incalchídu , pps, agt: incrachiu Definitzione
de incalchire; chi est cracu, chi dhue ndh'at meda (nau de logu, chi est prenu de linna, totu cràchiri, matedu); nau de tratamentu, chi est una cosa corale: amighéntzia incalchida = forte, manna
Sinònimos e contràrios
calcu,
cutzu,
fitu,
ilgiagadu,
intipidu,
subélciu
| ctr.
làschiu,
slargu
Frases
a ojos a su mare si pesat una fumera pídiga incalchida che nue ch'iscúrigat su die (G.M.Cherchi)
Tradutziones
Frantzesu
épais
Ingresu
thick
Ispagnolu
denso,
espeso
Italianu
dènso,
spésso
Tedescu
dicht,
dick.
rússu , agt, nm Definitzione
chi tenet grussària meda, sa parte grussa de una cosa
Sinònimos e contràrios
fungudu,
grossu*
| ctr.
fine
Maneras de nàrrere
csn:
ira russa, dannu russu = dannu mannu, cosa meda; terra russa = funguda, chi est terra chentza pedra fintzas a fundhu meda; mare russu = ue s'abba est arta meda, atesu de sa costera; ómine fatu in russu = de carena russatza; ómine fatu a sa russa (ma fintzas "in russu")= de cumportamentu pagu atentu o pagu díligu, pagu grabbosu; bèndhere a sa russa = in grussu, in cantidadi manna; bessiresindhe a sa russa (dae carchi chistione)= chentza fàghere bene sa cosa o sos contos; faedhare a sa russa = chentza delicadesa, cun pagu educassione, chentza pretzisione
Frases
su cartone est prus russu de su pabilu de iscríere ◊ su filu russu est forte, ma no est bonu a fàghere triballu in fine
2.
in cussos paris bi at terra russa ◊ est torradu a note russa ◊ bi depet àere sutzessu ira russa, totu custas boghes! ◊ mineto dannu russu ◊ a bortas, navighendhe in mare russu, bido chi sentza remos as sa barca… (Cubeddu)
3.
tue ti ndh'essis a sa russa, ca no ti ndhe importat nudha ◊ in medas cosas mi ndh'esso a sa russa: cumpàtimi, so unu molente! ◊ maleducau, tuponadi, ca si no foedhas a sa russa tue no ses cuntentu!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Russu
Tradutziones
Frantzesu
épais,
robuste
Ingresu
thick
Ispagnolu
espeso,
macizo,
grueso
Italianu
spésso,
robusto
Tedescu
robust.