aponciài , vrb: (a-pon-ci-a-i)
aponsare,
aponsiae,
aponsiare,
apontziai,
apontziare,
apuntziai,
apuntziare,
puntziare Definitzione
su si giare a bíere sériu, coment'e giaendhosi importu mannu o fintzes credendhosi pagu; camminare, foedhare o fàere sa cosa tropu addàsiu, tropu a sa lena; a logos fintzes ammurrionare, primmare / apontziai su murru = itl. stòrcere il muso
Sinònimos e contràrios
allodhiai
Frases
su piciocu arricu si fut apontziau candu Gesús dh'iat nau de bendi totu e de dhu donai a is pòburus
Ètimu
itl.
ponzare
Tradutziones
Frantzesu
parler avec affectation
Ingresu
to speak affectedly
Ispagnolu
hablar con afectación
Italianu
parlare con gravità,
con affettazióne
Tedescu
ernst,
in gezierter Weise sprechen.
impràstu , nm Definitzione
atentzione, cunsideru, cabu o seru chi unu dhue ponet faendho is cosas
Sinònimos e contràrios
aficu,
apíchiu,
cabile,
cabu,
importu,
seriedade,
seru
Maneras de nàrrere
csn:
zúghere i., èssere chena i., fàghere sa cosa cun i.; imprastu b'at!… = no bi at imprastu, no bi at cabu, no bi at de ndhe fàghere contu
Frases
no daiat prus imprastu a sos àlinos tépios de su ventedhu ◊ faghet sas cosas ma no bi ponet imprastu: pro cussu li andhat totu male! ◊ a ndhe zughes de imprastu: ses andhadu a su cumandhu e l'as fatu a metade! ◊ si fichiat fintzas in cosas minutas e chena imprastu ◊ est colatu a passu lenu comente lu rechediat s'imprastu de sa faina ◊ si bi at imprastu benzo deo puru: sinono pro pèrdere tempus in debbadas abbarro inoghe ◊ si naro chi unu pipat tzigarros cantu sos puntedhos de sa luche est pro dare prus imprastu a sas paràulas (A.Pau)
2.
ghiraiat a bidha pro si fàchere carchi travagliedhu, cosas de pacu imprastu
Tradutziones
Frantzesu
sérieux
Ingresu
seriousness
Ispagnolu
seriedad
Italianu
serietà
Tedescu
Ernst.
séliu , agt: sériu Definitzione
chi no si movet, chi istat firmu, chi andhat pàsidu chentza trémias o iscutuladas; nau de ccn., chi no erriet, chi portat o mantenet una bisura si no própriu trista ma mancu alligra, coment'e pentzamentosa: nau de sa persona po sa manera de fàere, chi dhue ponet cabu, incuru, chi ndhe sentit su pesu o s'importu, nau de cosa, chi est de importu
Sinònimos e contràrios
assulenu,
firmu,
pàsidu,
pràtinu,
selenu 1
/
giudisciosu
/
apensamentadu,
tristonzu
| ctr.
trumbullau
/
allegru,
brullanu,
sconcau
Maneras de nàrrere
csn:
faedhare a sa séria = a sa lena, nendhe sas peràulas chi s'intendhant bene, chentza cúrrere; a séliu = abbellu, a lébiu, in asséliu; sériu comment'e sa perda, che a sa morte, che pudha mabàdia = tristu
Frases
beni a innòi e abarra séliu! ◊ sériu fuit su manzanu e chelu límpidu ◊ custu pisedhu no abbarrat mai sériu, est sempre brinchendhe, faghindhe ◊ cola sériu acurtzu a sos canes, ca segundhu comente ti si salarzant a subra ◊ camina sériu ca si ti sachedhas ti che ruet totu ◊ is bòis iant connotu sa manu de su meri e andànt sélius ◊ s'abba candho proet sériu l'intrat bene a sa terra, che candho frocat
2.
cussu est unu mesu alligru, tra sériu e barrosu ◊ giuto sos pilos biancos che nie e sériu mi at fatu su dolore ◊ ita tenis, mulleri mia, ca ses séria? ◊ dhi arrespundit a cara sempri prus séria, abascendi sa boxi ◊ no cherent chi ria e nemmancu chi iste séria
3.
seus chistionendi de cosas futas e sérias!
4.
chi pigant àviu ca iscís fai turtas no ti lassant prus a séliu
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
calme,
sérieux,
posé
Ingresu
calm,
sedate
Ispagnolu
tranquilo,
serio,
mesurado
Italianu
calmo,
chéto,
sèrio,
posato
Tedescu
ruhig,
ernst,
bedächtig.