frontièra , nf Definitzione
sa làcana de un'istadu
Sinònimos e contràrios
làcana,
trèmena
Tradutziones
Frantzesu
frontière
Ingresu
border
Ispagnolu
frontera
Italianu
frontièra
Tedescu
Grenze.
illacanài , vrb: illacanare,
irlacanari,
slacanai Definitzione
mòvere, cambiare, istesiare sa làcana; passare is làcanas, essire fora de is làcanas
Frases
sos bighinos nostros sunt sèmpere illacanendhe: istrizi oe istrizi cras, si che intrant terrinu!
2.
sos pessos illàcanant che mariposas in tancas de fiores (C.Puddu)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
franchir les limites
Ingresu
to trespass
Ispagnolu
invadir,
salirse
Italianu
sconfinare
Tedescu
die Grenze überschreiten.
làcana , nf: làcara,
làcuna 1,
làgana Definitzione
tretu ue totu ororu si benint apare possessos, terrenos de meres diferentes, sartos, territórios de bidhas o istados diferentes; totu su chi si ponet a singiale de comente acabbat una propiedade e ndhe cumènciat un'àtera (cresura, surcu, trèmene, muru o àteru): in ccn. logu, làgana podet èssere fintzes una genia de buidu o forada inue apaulat abba in is orrocas
Sinònimos e contràrios
afrontadura,
afrontatzione,
aprontu,
giurecongru,
lacanera,
líbide,
sinnas,
trèmena
Maneras de nàrrere
csn:
èssere a làcanas apare = lacanantes, acanta; pedra de làcana = mulloni; làcana a… = acurtzu, acanta a… (nadu fintzas de tempus); pònnere sa làcana = sinnalare ue colat sa làcana tra unu logu e un'àteru; sartai sa làcana (in cobertantza) = isazerare
Frases
su carru mi portat fintzas a intru de làcana de cussa bidha ◊ si ant divisu sa terra e che fint ponindhe sa làcana ◊ is maladias parint tristesa sentza de làcunas ◊ in sa làgana de sa vida iscurtant su murrunzu de sa morte (G.Brocca)◊ is terras fiant in sa làcara da Samassi e Sadhori
2.
che fit a làcana a s'atonzu ◊ e tanti gei seus làcaras apari!…
3.
una làgana de prantu a s'ànima istudat su sídiu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Lacana
Ètimu
srdn.
Tradutziones
Frantzesu
limite
Ingresu
border
Ispagnolu
confín,
límite
Italianu
confine
Tedescu
Grenze.
líbide , nf, nm, agt: límbide,
límide,
límina,
límine,
límite Definitzione
oru, làcana chi distinghet duas propiedades; css. cosa chi faet de làcana tra su chi si podet e chi no si podet, tra su chi andhat bene e su chi andhat male in su fàere, mescamente in sa libbertade chi unu si podet pigare
Sinònimos e contràrios
afrontadura,
afrontatzione,
aprontu,
làcana,
trèmena
/
illebiadu,
lébiu
Maneras de nàrrere
csn:
faedhare fora de líbides = chistionare chentza cabu, afaiu; arare a líbide = subra subra, a pizu fine, chentza falare a fundhu; sentíresi líbide de conca, de istògomo = illebiadu, menzus
Frases
a líminas de semenériu ammaniaiant un'andhàina de terra neta pro pòdere narvonare su logu chene perígulu (G.Addis)
2.
ista in límites tuos! ◊ ista atentu a no brincare su límine
3.
mi sento unu pagu líbide
Ètimu
ltn.
limite(m)
Tradutziones
Frantzesu
limite
Ingresu
bound
Ispagnolu
límite
Italianu
lìmite
Tedescu
Grenze.
síngia , nf, nm: sinna,
sinza,
sinzu Definitzione
css. singiale, pruschetotu longu coment'e una línia, chi lassat una cosa passandho, arrasigandho, fintzes fatu apostadamente; làcana intremesu de is propiedades, s'acabbu de sa vida; fintzes tzacadura
Sinònimos e contràrios
sígnala,
signale,
sinneba
/
sinnera,
sinzolu
/
làcana
Maneras de nàrrere
csn:
bogare o dare cosa a sinza = a mindigu, a pagu a pagu; èssere a sinza posta = susuncu, de manu afissa; sos sinzos = cantu de peta o de matímine chi si daet candho si bochit su mannale
Frases
sa síngia de s'arroda ◊ at lassadu una sinza ◊ comente sos oberajos si ndhe sunt leados dai sa sinza, Portolu iscapat a cúrrere e lompet su primu ◊ dh'iat atacau is peis aici bèni chi no si bidiat mancu sinna de atacadura ◊ ereditei un'aradu de linna e gai dai s'edade pitzinna apo sempre sa terra isforrogiadu e assulcadu cun pretzisa sinna (Pazzola)◊ si bit una sinna luxenti aundi is montis parit chi atumbint a su celu
2.
sa sinza narant chi l'at posta Deu ca est Isse su mere de sa vida
3.
sos inzemos los vogades a fiotos e su dinari a sinza: a èssere cumpridos siat!
Ètimu
ltn.
signa
Tradutziones
Frantzesu
signe,
limite
Ingresu
sign,
limit
Ispagnolu
señal,
límite
Italianu
ségno,
lìmite
Tedescu
Zeichen,
Grenze.
trèmena , nf, nm: trèmene,
trèmmene,
trèmini 1,
trèmmini Definitzione
su tretu o línia ue totu si benint apare duos possessos de diferente mere e fintzes solu oru de fora de unu logu; tretu inue su terrenu si che abbàsciat totinduna, faet coment'e riartzu, cosa chi in logos de monte bortas meda est fintzes sa làcana inter duos possessos de diferente mere, làcana calada / sartai is trèminis = essire dae trèmenes, dae sos límites suos, fàghere o nàrrere prus de su chi est deghile a fàghere chentza ofèndhere o pitigare s'àteru; èssi trèmini a… = a làcana a…
Sinònimos e contràrios
afrontadura,
afrontatzione,
aprontu,
bancu 1,
làcana,
líbide
/
iscrapa,
riartzu,
tele,
tèrema,
trempa
Frases
liera che su bentu, passendu dogna trèmini, de sa terra mia bai, o bella paxi! (Danese)◊ s'universu sentza de trèmini mi lassat afrigiu ◊ vois sezis acante de che colare sos trèmenes de frades vostros ◊ non depes iscostiare sos trèmenes de su vichinu tuo! (Bb)◊ Giuliedhu tenet sa tanca a trèmene cun is Sèlegas
2.
una trèmena chena fundhu in su mare ◊ su cabadhu che at ghetau sos isposos a su trèmene ◊ cun s'ira de s'abba chi at fatu che at faladu trèmenes ◊ in s'istradone bi at unu muraglione subra de una trèmena de unos sete metres
3.
no cumenceus a sartai is trèminis, ita tiàulu!
Terminologia iscientìfica
slg
Ètimu
ltn.
termen
Tradutziones
Frantzesu
limite
Ingresu
border
Ispagnolu
límite
Italianu
confine
Tedescu
Grenze.