Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

ampíle , nm: arpile Definitzione genia de unchinu, de gànciu Sinònimos e contràrios àncara / àmiche, càncara 1, grafale, rúnchinu 1 Tradutziones Frantzesu gond Ingresu hook Ispagnolu arpón Italianu arpióne Tedescu Haken.

apicadòlza, apicadólzu, apicadórgiu , nf, nm: apicadorzu, apicadroxu Definitzione obbilu o palu po apicare cosa, css. cosa inue si dhue podet apicare (es. pértiga) Sinònimos e contràrios impicadórgiu, obbibi, rocu Frases àghina, mela e pira apo in s'apicadolza… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crochet, piton Ingresu hook Ispagnolu percha, colgadero Italianu appiccatóio Tedescu Haken.

assabédhu , nm Definitzione gancitu po cannacas, cadenas, asas, fintzes po limbatzu de is sonàgias Sinònimos e contràrios gantzitu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu petite agrafe Ingresu small hook Ispagnolu ganchete, corchete Italianu gancétto Tedescu kleiner Haken.

cancarròne, cancarròni , nm Definitzione aina fata cun sa punta atrotigada (a manera de arresurtare un'àngulu prus istrintu de 90 grados); gànciu po aconciare su fogu Sinònimos e contràrios ancarone, ancrúgiu, cancaritu, gànciu, unchinu 2. s'apu a biri a bacedhus, fatus a cancarroni morendu me in sa bia! Terminologia iscientìfica ans Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu croc Ingresu hook Ispagnolu gancho, garfio Italianu rampino Tedescu Haken.

carabàtu , nm: caravatu, caravatzu Definitzione ferru acancarronau Sinònimos e contràrios amu, cancaritu, cancarroni, gànciu, unchinu Terminologia iscientìfica ans Ètimu spn. garabato Tradutziones Frantzesu crochet Ingresu hook Ispagnolu garabato Italianu gàncio, fèrro adunco Tedescu Haken.

cròco , nm: crocu Definitzione puncione o crau po acapiare is barcas apare; genia de unchinu o cancarrone intrau in màniga po piscare arritzones; genia de gànciu po mantènnere o assegurare una genna de no si ndhe apèrrere, fatu a bisura de triàngulu Sinònimos e contràrios àncara, badhadori, càncara 1, grafale, grifone Tradutziones Frantzesu crochet, gond, harpon Ingresu hook Ispagnolu gancho, arpón Italianu gàncio, arpióne Tedescu Haken.

gancítu , nm: gantzitu Definitzione min. de gànciu, gànciu piticu e fintzes un'aina de carafatare, po ndhe bogare s'istupa bècia de is barcas Sinònimos e contràrios àghimu, assabedhu, gancixedhu Tradutziones Frantzesu gaffe (mar.) Ingresu small hook Ispagnolu corchete, descalcador Italianu gancetto Tedescu kleiner Haken, Häkchen.

gànciu , nm, agt: aggànciu, cànciu 1, gantzu Definitzione orrugu de cosa (mescamente de ferru) fatu cun punta a unchinu, acancarronau a una parte a manera de intrare in calecuna lóriga, de arrèschere o mantènnere una cosa (es. is gennas): su gànciu de unu bestimentu podet èssere mascu o fémina (duas partes chi s’intrant apare); ferru o àteru fatu a cancarrone po apicare cosa; nau de unu, ómine chi bolet fémina (ma no tanti sériu, in crica de aprofitare); su pl. a logos est una genia de tapeto cun disegnu totu a gàncios / min. gancixedhu, gantzitu / genias de gànciu: de apicai, de gisterra, de sa porta, de su frenu, de àncora, de giminera Sinònimos e contràrios amu, cancaritu, cancarroni, carabatu, unchinu Maneras de nàrrere csn: fai a gànciu = indortigare a gantzu, unchinare; ghetai su gànciu = furare; o segat, o fait gantzus = depet andhare o a bonas o a malas, comente andhat andhat; corra gància = corramenta unchinada a gantzu; gantzu marinu = cussu de is navis, (in cobertantza, nau de ccn.) susuncu spaciau; gànciu de tragu = gantzu ue s'intrat cosa de leare a trazu, a tira (fintzas in màchinas e càmios); èssere a unu gantzu de su fritu = atitirighendi de su frius Frases tzocat sa gianna e nudha: tandho che catzat su gantzu e intrat a sa domo ◊ mi ant arrogau su gànciu de tragu, in sa màchina mia 2. a unu gantzu sas manos o, sinono, a trudha: nachi no furades nudha tratendhe a nois che macos! ◊ tra fàmine e fritu, allorigadu a unu gantzitu at a mòrrere che sórighe in sa tana Sambenados e Provèrbios smb: Ganciu, Ganzittu, Ganzu Tradutziones Frantzesu crochet, croc, harpon, grappin Ingresu hook, harpoon Ispagnolu gancho, arpón Italianu gàncio, arpióne, rampino Tedescu Haken.

gancixédhu , nm Definitzione min. de gànciu Sinònimos e contràrios àghimu, assabedhu, gancitu Tradutziones Frantzesu petit croc Ingresu little harpoon Ispagnolu gancho pequeño Italianu arpioncino Tedescu kleiner Haken, Häkchen.

grafàle, grafàli , nm: grofale, grofali Definitzione genia de gànciu intrau in su muru ue s'intrant e arreschent is aperturas; in cobertantza, cosa acancarronada, fintzes sa natura de s'ómine Sinònimos e contràrios àncara, artera, badhadori, càncara 1, cancarile, croco, frontissa, grifone, pullícia 2. unu grofaledhu de luna ispainat argentu cun d-una soghixedha de luxi aintru de s'aposentu (E.Collu)◊ baxei, gherreris de Portoscusu, in is tancas de su mari e aciuvai is grofalis! (S.Chiappori) Ètimu ctl. golfó Tradutziones Frantzesu gond Ingresu hinge Ispagnolu gozne Italianu càrdine, gànghero Tedescu Haken.

grifòne , nm: grifoni 1 Sinònimos e contràrios àncara, badhadori, càncara 1, candhulitu 1, croco, grafale, schirfoni Terminologia iscientìfica ans Tradutziones Frantzesu gond Ingresu harpoon, hinge Ispagnolu quicio, gozne Italianu arpióne, gànghero Tedescu Haken.

unchínu, únchinu , nm, agt: uncinu, untzinu, úntzinu Definitzione css. cosa fata a cancarrone, cun sa punta atrotigada a una parte, a gànciu, a manera de arrèschere pigandho o tirandho cosa, es. pértiga longa po abbasciare cambos de una mata ingollendho su frutu segada in su tretu créschiu a frochidha e lassandho unu de is duos cambos curtzu; css. cosa atrotigada o incrubada / devotu a nostra segnora de s'u. = (nau de ccn.) est unu furuncu, ungrudu, acostumat a furai Sinònimos e contràrios amu, àncara, gànciu / acancarronau, ónchinu, unchinadu | ctr. daretu, ténneru Frases istaiant dae s'arvorinu fintzas a s'úrtimu filu de luche chin s'ischina a únchinu, messanne ◊ pro ndhe abbassiare cussu rampu bi cheret un'unchinu ◊ s'ispina de s'abe selvidora est fata a únchinu ◊ como a sa betzesa, cussa fémina est ancujada che unchinu 2. zughet su nasu únchinu Ètimu ltn. uncinus Tradutziones Frantzesu croc Ingresu hook Ispagnolu garfio Italianu uncino Tedescu Haken.