Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

àghimu , nm: àmiche, àmighe, àmigu Definitzione su gancitu de su fusu de filare; s'amu po piscare Sinònimos e contràrios ampile, amu, gamu, gantzitu Terminologia iscientìfica ans Ètimu ltn. hamicus Tradutziones Frantzesu hameçon Ingresu hook (fish) Ispagnolu anzuelo Italianu amo Tedescu Angelhaken, Fischangel.

ampíle , nm: arpile Definitzione genia de unchinu, de gànciu Sinònimos e contràrios àncara / àmiche, càncara 1, grafale, rúnchinu 1 Tradutziones Frantzesu gond Ingresu hook Ispagnolu arpón Italianu arpióne Tedescu Haken.

apicadòlza, apicadólzu, apicadórgiu , nf, nm: apicadorzu, apicadroxu Definitzione obbilu o palu po apicare cosa, css. cosa inue si dhue podet apicare (es. pértiga) Sinònimos e contràrios impicadórgiu, obbibi, rocu Frases àghina, mela e pira apo in s'apicadolza… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crochet, piton Ingresu hook Ispagnolu percha, colgadero Italianu appiccatóio Tedescu Haken.

assabédhu , nm Definitzione gancitu po cannacas, cadenas, asas, fintzes po limbatzu de is sonàgias Sinònimos e contràrios gantzitu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu petite agrafe Ingresu small hook Ispagnolu ganchete, corchete Italianu gancétto Tedescu kleiner Haken.

cancarròne, cancarròni , nm Definitzione aina fata cun sa punta atrotigada (a manera de arresurtare un'àngulu prus istrintu de 90 grados); gànciu po aconciare su fogu Sinònimos e contràrios ancarone, ancrúgiu, cancaritu, gànciu, unchinu 2. s'apu a biri a bacedhus, fatus a cancarroni morendu me in sa bia! Terminologia iscientìfica ans Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu croc Ingresu hook Ispagnolu gancho, garfio Italianu rampino Tedescu Haken.

carabàtu , nm: caravatu, caravatzu Definitzione ferru acancarronau Sinònimos e contràrios amu, cancaritu, cancarroni, gànciu, unchinu Terminologia iscientìfica ans Ètimu spn. garabato Tradutziones Frantzesu crochet Ingresu hook Ispagnolu garabato Italianu gàncio, fèrro adunco Tedescu Haken.

cròco , nm: crocu Definitzione puncione o crau po acapiare is barcas apare; genia de unchinu o cancarrone intrau in màniga po piscare arritzones; genia de gànciu po mantènnere o assegurare una genna de no si ndhe apèrrere, fatu a bisura de triàngulu Sinònimos e contràrios àncara, badhadori, càncara 1, grafale, grifone Tradutziones Frantzesu crochet, gond, harpon Ingresu hook Ispagnolu gancho, arpón Italianu gàncio, arpióne Tedescu Haken.

gàmu , nm Definitzione genia de cancarrone o gànciu pitichedhu po piscare fatu a manera de intrare in buca de su pische ma chi no ndhe potzat essire / parai is gamus = betare sos amos; erba de gamu = Astragalus hamosus (faet sa tega chi paret unu gànciu, acancarronada) Sinònimos e contràrios àghimu, amu*, gànciu Frases seu essiu a chitzi cun is istrepus po sa pisca: canna, lentza, prumu, gamus e sa tremulígia frisca ◊ cancuna borta, o mari, a su piscadori dhi fais perdi pisci, arretza e gamu 2. passamu su noti piegau che gamu, acarraxau cun d-una burrixedha Terminologia iscientìfica ans Tradutziones Frantzesu hameçon Ingresu hook (fish) Ispagnolu anzuelo Italianu amo Tedescu Angelhaken.

gancítu , nm: gantzitu Definitzione min. de gànciu, gànciu piticu e fintzes un'aina de carafatare, po ndhe bogare s'istupa bècia de is barcas Sinònimos e contràrios àghimu, assabedhu, gancixedhu Tradutziones Frantzesu gaffe (mar.) Ingresu small hook Ispagnolu corchete, descalcador Italianu gancetto Tedescu kleiner Haken, Häkchen.

gànciu , nm, agt: aggànciu, cànciu 1, gantzu Definitzione orrugu de cosa (mescamente de ferru) fatu cun punta a unchinu, acancarronau a una parte a manera de intrare in calecuna lóriga, de arrèschere o mantènnere una cosa (es. is gennas): su gànciu de unu bestimentu podet èssere mascu o fémina (duas partes chi s’intrant apare); ferru o àteru fatu a cancarrone po apicare cosa; nau de unu, ómine chi bolet fémina (ma no tanti sériu, in crica de aprofitare); su pl. a logos est una genia de tapeto cun disegnu totu a gàncios / min. gancixedhu, gantzitu / genias de gànciu: de apicai, de gisterra, de sa porta, de su frenu, de àncora, de giminera Sinònimos e contràrios amu, cancaritu, cancarroni, carabatu, unchinu Maneras de nàrrere csn: fai a gànciu = indortigare a gantzu, unchinare; ghetai su gànciu = furare; o segat, o fait gantzus = depet andhare o a bonas o a malas, comente andhat andhat; corra gància = corramenta unchinada a gantzu; gantzu marinu = cussu de is navis, (in cobertantza, nau de ccn.) susuncu spaciau; gànciu de tragu = gantzu ue s'intrat cosa de leare a trazu, a tira (fintzas in màchinas e càmios); èssere a unu gantzu de su fritu = atitirighendi de su frius Frases tzocat sa gianna e nudha: tandho che catzat su gantzu e intrat a sa domo ◊ mi ant arrogau su gànciu de tragu, in sa màchina mia 2. a unu gantzu sas manos o, sinono, a trudha: nachi no furades nudha tratendhe a nois che macos! ◊ tra fàmine e fritu, allorigadu a unu gantzitu at a mòrrere che sórighe in sa tana Sambenados e Provèrbios smb: Ganciu, Ganzittu, Ganzu Tradutziones Frantzesu crochet, croc, harpon, grappin Ingresu hook, harpoon Ispagnolu gancho, arpón Italianu gàncio, arpióne, rampino Tedescu Haken.

ingaitzàre , vrb Definitzione aferrare, pigare cun fortza, arrèschere in calecuna cosa Sinònimos e contràrios aferrai, aggafai, agganciai, aggarrai, leai / arrancare, arrèschere, ingatzinai Frases tiu Barore aiat ingaitzadu sa dente cun sa tenatza ◊ sos corros a su chelvu si che li sunt ingaitzados in sos ratos bàscios de sas àlvures Tradutziones Frantzesu saisir, s'accrocher Ingresu to hook Ispagnolu enganchar Italianu agganciare Tedescu zuhaken.

portamantédhu, portamantèlla , nm, nf Definitzione genia de trastu prantau o postu in su muru, a gàncios ue faet a dhue apicare bestimentu, o fintzes de àtera genia po apicare bestimentu in armàdiu Sinònimos e contràrios apicorrobba Ètimu itl. portamantello Tradutziones Frantzesu portemanteau Ingresu clothes hook Ispagnolu perchero Italianu attaccapanni Tedescu Kleiderhaken, Kleiderständer.

pudagiòla, pudagiólu , nf, nm: pudajola, pudajolu, pudijola, putajola Definitzione aina pitica, a bisura de càvana, de pigare a una manu, a màniga curtza, nada deosi ca faet a pudare / p. cun sa istrazona = chi portat sa chighirista in su tolu Sinònimos e contràrios fudatza, pruàcia, pudatone, pudatzola / ttrs. pudajora Frases est intradu a su giardinu cun sa pudajola a ndhe segare su rú Terminologia iscientìfica ans Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu émondoir Ingresu prining hook Ispagnolu podadera, podón Italianu potatóio Tedescu Hippe.

unchinàre , vrb: aunchinare Definitzione atrotigare, fàere a gànciu, a cancarrone, nau de gente puru Sinònimos e contràrios acancarronae, ancujare, unchinedhare / atzumborai, ingobbedhare Frases cun sos annos s'est unchinadu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu recourber en croc Ingresu to bend like a hook Ispagnolu encorvar Italianu piegare ad uncino Tedescu hakenförmig krümmen.

unchínu, únchinu , nm, agt: uncinu, untzinu, úntzinu Definitzione css. cosa fata a cancarrone, cun sa punta atrotigada a una parte, a gànciu, a manera de arrèschere pigandho o tirandho cosa, es. pértiga longa po abbasciare cambos de una mata ingollendho su frutu segada in su tretu créschiu a frochidha e lassandho unu de is duos cambos curtzu; css. cosa atrotigada o incrubada / devotu a nostra segnora de s'u. = (nau de ccn.) est unu furuncu, ungrudu, acostumat a furai Sinònimos e contràrios amu, àncara, gànciu / acancarronau, ónchinu, unchinadu | ctr. daretu, ténneru Frases istaiant dae s'arvorinu fintzas a s'úrtimu filu de luche chin s'ischina a únchinu, messanne ◊ pro ndhe abbassiare cussu rampu bi cheret un'unchinu ◊ s'ispina de s'abe selvidora est fata a únchinu ◊ como a sa betzesa, cussa fémina est ancujada che unchinu 2. zughet su nasu únchinu Ètimu ltn. uncinus Tradutziones Frantzesu croc Ingresu hook Ispagnolu garfio Italianu uncino Tedescu Haken.