búla , nf Definitzione
su tretu de sa carena, a parte de fora e a parte de aintru, tra sa buca e su tzugu / su pupujone de sa b. = itl. ùgola; sa canna de sa b., de su gúturu = garguena, itl. trachèa; sa figu de sa b. = mela o nughe de s'úturu, annou de su tzugu o nú de su gúturu, itl. pómo d'Adamo
Sinònimos e contràrios
gula,
gúturu
Maneras de nàrrere
csn:
betare sa fune a b. a unu = batírelu a fàghere su chi no cheret; èssere tentu a b. = portai sa boxi iscannia ca at pigau frius; pònnere in b. (nau de cosas de papai)= arrèsciri in su gúturu; èssere a bula de… = tènniri totu su chi si bolit, su chi si tenit in ganas, meda
Frases
cantas bias su malassortadu bi acurtziaiat sas laras sididu, tantas s'undha che li fuiat suta lassèndhelu pro sempre a bula asciuta
2.
cussu fritu chi apo leadu mi at tentu a bula
3.
su frutuàriu cherfu ponet in bula ◊ a bula de dispiagheres so, de candho so cun issu!…
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
ltn.
gula
Tradutziones
Frantzesu
gorge
Ingresu
throat
Ispagnolu
garganta
Italianu
góla
Tedescu
Kehle.
cannighína , nf: gannighina Definitzione
nau prus che àteru pl., totu is cannas de su gúturu (ingurtidórgiu, canna de is prumones, venas e artérias)
Sinònimos e contràrios
ganga
Frases
mi at contau ca sos sordaos punghent a sas cannighinas mannos e piticos, dhos iscannant che anzones!
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
gorge
Ingresu
throat
Ispagnolu
garganta
Italianu
góla
Tedescu
Kehle.
gurútu , nm, nf: gútura,
gúturu Definitzione
su tretu de sa carena, a parte de fora e a parte de aintru, tra sa buca e su tzugu; carrela, orruga o camminu istrintedhu, badhigru istrintu; sa trumba de sa geminera / min. gurutinu = boturinu
Sinònimos e contràrios
bilguzu,
bula,
búturu
/
caminu,
carrela,
àidu
Maneras de nàrrere
csn:
mela de su gúturu = su nodu, o figu, nughe de sa bula, annou de su tzugu o nú de su gúturu; sa canna de su gúturu = garguena; gúturu de monti = tretu astrintu a zisa de badhigru, coladorzu in mesu de duas puntas de monte; gúturu istrintu = nau de ccn., chi manighendhe ndhe sèberat carchi cosighedha prus a físsiu chi no pro bisonzu (es. su sèmene de sa ua)
Frases
chi bolit papai e bufai apalas mias dh'at a arresci in su gúturu! ◊ no mi est arribbau mancu a su gúturu, de cantu fut pagu! ◊ pro ingurti custa cosa tocat a portai su gúturu che mainga de capotu!…
2.
sos gurutos in bidha fint bódios: no si bidiat ànima ◊ in sa cora aundi finiat su gúturu, Assunta fiat isciacuendu is pannus, in frúmini ◊ sos gurutos fint fatos a impredau ◊ nos poniamus a cúrrere a cantu potiamus in sos gurutinos de su vichinatu
Terminologia iscientìfica
crn, bdh, slg
Ètimu
ltn.
guttur
Tradutziones
Frantzesu
gorge,
sentier,
détroit
Ingresu
throat,
path
Ispagnolu
garganta,
callejuela
Italianu
góla,
vïòttolo strètto
Tedescu
Kehle,
enger Weg
incaussài , vrb Definitzione
nau de cosa chi s'ingurtit, àere dificurtade a passare in su gúturu; asciutare sa buca (nau de cosa chi si papat po s'efetu chi faet a sa buca, ca essit arrasposa)
Sinònimos e contràrios
aèschere,
arrèschere,
incaussire
Frases
a Sarbadori, comenti at biu sa pobidha, dh'incaussat su binu!
2.
tengu sa buca totu incaussada de cussu cachi chi apu papau
Tradutziones
Frantzesu
de travers
Ingresu
which goes the wrong way (said of food)
Ispagnolu
atragantar
Italianu
andare di travèrso (détto di cibo)
Tedescu
in die falsche Kehle kommen.
irgangàre , vrb: isgangare,
sgangai Definitzione
segare is cannas de su gúturu o gannighinas; segare is tuledhas, genia de néulas a parte de aintru in su gúturu; segare, bogare is gangas a su pische
Sinònimos e contràrios
iggannai,
ispajolare,
ispobiai,
ispojai,
sgraguenai
Frases
aiat irgangatu una erveche e l'aiat cota a budhitu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
égorger,
opérer des amygdales
Ingresu
to slit s. o.'s throat,
to cut tonsils
Ispagnolu
degollar,
quitar las amígdalas
Italianu
sgozzare,
tagliare le tonsille
Tedescu
die Kehle durchschneiden,
die Mandeln entfernen.
ispajolàre , vrb: ispogiolare,
ispojolare,
ispujolare Definitzione
púnghere su pogiolu, o pojolu, asuta de s'origa
Sinònimos e contràrios
iggannai,
irgangare,
ispaulare,
ispobiai,
ispojai,
sgraguenai,
spuinai
Frases
apustis chi l'at dau su corfu a conca, a su porcu, pro che l'acabbare l'at ispojolau su trucu ◊ l'at ispojolau chin s'istillu ◊ ita est, procu, ca dhu bolint ispujai?
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
égorger
Ingresu
to slaughter
Ispagnolu
degollar
Italianu
sgozzare
Tedescu
die Kehle durchschneiden.
obèschere , vrb: ovèschere Definitzione
arrèschere in su gúturu, nau de sa cosa de papare chi no andhat a bia dereta e faet a tussire o chi s'ingurtit a trebballu / mi so obéschiu = m'est postu su mossu in bula, femu allupendimí
Sinònimos e contràrios
abèschere,
ammadèschere,
arrancare,
arrèghere,
arrèschere,
iscaussire
/
arròsciri
Frases
si mi obeschet su pane de chiarju in s'obu de sa gorgobena (G.Delogu)◊ cudhu binu nche l'at ghetau a imboladura e azomai s'est obéschiu!
2.
ma proite mi sichis a ingromorare, a obèschere solu a ti bíere acoconau, incolonconiu, barrosu?
Tradutziones
Frantzesu
avaler de travers
Ingresu
to go the wrong way
Ispagnolu
atragantarse
Italianu
andare di travèrso (détto di cibo)
Tedescu
sich verschlucken,
in die Falsche Kehle geraten.