Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

anticóriu , agt, nm, nf: antigória, antigóriu Definitzione chi est de is tempos passaos de meda, is tempos de s'istória passaos dae meda Sinònimos e contràrios anticu / antichidade Frases semper gai est istadu dae tempos anticórios ◊ iscurtaio su nàrrere antigóriu pro connòssere is logos de su logu 2. si bestint comenti fiant in s'antigória ◊ custa istatuedha fiat una raresa de antigória ◊ a torrare a s'anticóriu no si podet (L.Pusceddu) Ètimu spn. antigor Tradutziones Frantzesu très ancien, antiquité Ingresu ancientness Ispagnolu muy antiguo, antigüedades Italianu mólto antico, antichità Tedescu sehr alt, Altertum.

assenecàre, assenegàe, assenegàre , vrb: senecare Definitzione fàere a béciu, antzianu; nau de matas, èssere o fàere begra, bècia; assenegae = fàere a bémida, assupare Sinònimos e contràrios imbeciai, imbedustare / abbrecare, imbecrare / abbatimare, assupai Frases dami s'arcanu tou, o tempus, chi piús nou ti faghet cantu piús ti assènegas! (T.Rubattu)◊ assenegadas domitas biancas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vieillir Ingresu to get old Ispagnolu envejecer Italianu invecchiare Tedescu alt werden.

becióngiu , agt: betzonzu, vetzontzu Definitzione unu pagu béciu Sinònimos e contràrios becitedhu | ctr. giovunedhu Frases a su pipiu po giogare sa mama dhi at istérriu una burrighedha beciòngia in terra Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vieillot Ingresu rather old Ispagnolu un poco viejo Italianu vecchiòtto Tedescu ziemlich alt.

bécru , agt: bexu, begru, brecu Definitzione nau de linna, chi est bècia; nau de erbas, chi si funt intostadas, fatas linnosas; si narat de gente puru, ma prus che àteru a brulla Sinònimos e contràrios béciu, blagadinu, casale / intostadu, tostu / prudigadu | ctr. noàdile, giòvunu, modhe Frases a sas àrbures si ndhe lis segant sas naes begras pro bogare linna noa ◊ sos ramos bogant annoizos dae s'antigu mutzu truncu bexu (S.Casu)◊ bi at un'alvuredu de nughes bexas Ètimu ltn. vec(u)lus Tradutziones Frantzesu vieux Ingresu old, hoary Ispagnolu añejo, añoso Italianu annóso, tiglióso Tedescu alt.

imbeciài , vrb: imbeciare, imbetzare, immetzare Definitzione fàere béciu, a béciu, antzianu, pèrdere is fortzas e is calidades de su giòvono, de sa cosa noa Sinònimos e contràrios annosigai, assenecare, imbedustare / abbrecare, imbecrare, imbetzire | ctr. annoai 1, apitzinnare, impisedhire, ingiovanèssiri Frases in duos meses ti ses imbetzada ◊ giaghi est tanta s'antua chi mi dant, de imbetzare mi benit sa gana ◊ si nch'est imbeciau ◊ t'imbèciant is malis allenus ◊ una domo non restat noa, ma s’imbetzat e si derruet che a totu sas cosas ◊ in cuss'ambiente soe nàssiu, créssiu e imbeciau ◊ megu de m'imbeciai dogna dí de prus! Sambenados e Provèrbios prb: su male continu imbetzat sa zente Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu vieillir Ingresu to make old Ispagnolu envejecer Italianu invecchiare Tedescu alt werden.

imbedustàre , vrb Definitzione intrare in tempus, bènnere bedustu, mannu de annos Sinònimos e contràrios annosigai, assenecare, imbeciai, imbedustire | ctr. impisedhire, ingiovanèssiri Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu prendre de l'âge Ingresu to age Ispagnolu envejecer Italianu attemparsi Tedescu alt werden.

imbegràdu , pps, agt Definitzione de imbegrare; nau de linna, chi est begra, bècia giai in sa mata Sinònimos e contràrios imbetzau | ctr. noàdile Tradutziones Frantzesu vieux Ingresu old Ispagnolu añoso Italianu annóso Tedescu alt.

istantíssu , agt: stantissu Definitzione nau de cosa de papare fata de tempus meda, chi at pérdiu su sabore suo, bonu, e ndhe at postu unu malu, de guastu; in cobertantza, foedhu, chistionu chentza sustàntzia, de pagu contu, iscioloriau Sinònimos e contràrios asseadu, contomosu, cosconosu, istantiadu, istantufu, tastosu, tosconosu, tufosu / illeriadu, irbentiadu 2. lassai a parti is fuedhus istantissus! Ètimu ctl., spn. estantís, estantizo Tradutziones Frantzesu qui sent le moisi, qui sent le rance, suranné Ingresu stale, obsolete Ispagnolu rancio, pasado, anticuado Italianu stantìo, vièto Tedescu alt, ranzig.

stantissài , vrb: istantissai* Definitzione nau de cosa de papare, pèrdere sa perfetzione sua, pèrdere su sabore suo, su sabore bonu; nau de ccn., essire un'ibbambiau Sinònimos e contràrios istantiare Frases su grandu calori stantissat is ous Tradutziones Frantzesu moisir, se gâter Ingresu to stale Ispagnolu desabrir, desazonar Italianu invietire Tedescu alt werden, ranzig werden.