cansài , vrb: cansare,
cantzai Definitzione
fàere istracu, a immarritzone / cansai sa conca = fàghere de conca coment'e iscutinèndhela
Sinònimos e contràrios
afadiai,
fadiae,
istracare,
strachedhai
Frases
cudhus falsus profetas si cantzànt in debbadas, preghendi ◊ ti cansas debbadas trabballendu de aici
2.
su bentu de s'istadi ndi portat su fragu de su fogu e is itzérrius de is béstias assuentadas e cansadas ◊ candu seu cantzau mi crocu, candu ndi tèngiu gana trabballu
Ètimu
ctl., spn.
cansar
Tradutziones
Frantzesu
fatiguer
Ingresu
to tire
Ispagnolu
cansar
Italianu
stancare
Tedescu
anstrengen.
irfortzàre , vrb: isfortzai,
isfortzare,
issortzare,
sforsare Definitzione
pònnere a fàere ifortzu, prus fortza de su chi si podet, pònnere a calecuna cosa chi si agguantat cun dificurtade, fàere fortza o fortzare a tropu
Sinònimos e contràrios
fortzai
Frases
no irfortzes sa fune ca si segat, ca est débbile! ◊ su destinu est custu: non dhu depeus isfortzai ◊ torradu bi ses tue a t'isfortzare chirchendhe versos ue no bi ndh'at! (Pirastru)◊ si est irfortzadu chin s’arte de ndhe rèndhere prus bellu s’agherzu
Tradutziones
Frantzesu
forcer
Ingresu
to force
Ispagnolu
forzar,
esforzar
Italianu
sforzare
Tedescu
anstrengen.
pistàe , vrb: pistai,
pistare,
pistari Definitzione
nau de cosa (mescamente tostada o àrrida), fàere a orrughedhos minudos, a farinos, o segundhu fintzes a pasta, istrecare acropandho cun calecuna cosa o aina tostada: nau de cosa chi no segat, ammodhigare a cropos, a istrecadura, ponendho pesu in pitzu o poderandhodha a istrintu meda; lassare singiale de cropu (e fintzes atumbare a cropu a logu tostau); giare surra, atripare meda, pigare a cropos a meda (fintzes iscúdere a una mata po ndhe fàere orrúere su frutu, es. landhe, olia, nughe); pigare o giare cadha, múngia / pps. pistadu, pistu
Sinònimos e contràrios
cerfai,
ischitzare,
pistatzare
/
abbugnai,
atzumbarare
/
magiare,
surrai
/
batacollare,
matanare
Maneras de nàrrere
csn:
pistai a fini, a grussu; pistare a unu chei s'azu, che tilipirche, chei su nie = surraidhu meda; pistai àcua = pistare a modhe, fàghere cosas in debbadas; pistàresi sa limba = (puru) faedhare in debbadas; dare pedra ’e pistare a unu = pònnereli dificurtades meda (mescamente andhèndheli in contràriu); pistai is pabaristas = istare abberindhe e serrendhe sas pibiristas a meda, pistincai
Frases
pístadi sa limba, pro nàrrere machines! ◊ si pistat su sale russu pro lu fàghere fine ◊ no ti che seas subra de sas pumatas ca si pistant! ◊ chie lu at pistu custu labiolu, chi est totu a marcos?! ◊ su ferreri pistat su ferru in s'ancódina ◊ sa figu posta a càtigu si est totu pista in s'isterzu ◊ mi apo pistu unu pódhighe corpendhe a martedhu ◊ ndh'est rutu dae cadhu e at pistu sa conca a una pedra (P.Pillonca)
2.
si no mi l'agabbas, oe ti pisto! ◊ ti pisto chi ti apo a fàghere modhe che tamata!
3.
Gonàriu at isprimitziau a si pistai ◊ debbadas ti pistas: cusse no ti cheret ◊ chissaghi cantu as pistau in sa vida!…◊ in cussu logu est totu unu pistai: est fortunau chini ndi torrat sanu! ◊ ses tota vida pista pista!
Ètimu
ltn.
pistare
Tradutziones
Frantzesu
piler,
écraser,
se donner du mal
Ingresu
to crush,
to do one's best
Ispagnolu
machacar,
afanarse
Italianu
pestare,
arrabattarsi
Tedescu
zerstoßen,
stoßen,
schlagen,
sich bemühen,
sich anstrengen.
pistorjàre , vrb Definitzione
pistare pruschetotu in su sensu de si pigare múngia, matana, pelea meda
Sinònimos e contràrios
pistatzare,
pistongiai,
pistorai
Frases
in custa terra pistorjada dae milli peleas no si pesat frama chi ómine no cherjat ◊ no est de nemos sa neche e no bi est su bisonzu de bos pistorjare tra frades ◊ che cheriat ispèrdere su fenapu pistorjàndhesi chin su picu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fatiguer,
affliger
Ingresu
to weary,
to harrass
Ispagnolu
afanarse
Italianu
affaticare,
travagliare
Tedescu
anstrengen,
sich betrüben.
sfrisciurài , vrb: irfrissurare* Definitzione
bogare sa frisciura; su si fàere in bàtoro, fàere dónnia isfortzu po ccn., fàere de totu pommore de unu, trummentare o fintzes su si arrennegare po unu, po ccn. cosa
Sinònimos e contràrios
smerai
2.
si est sfrisciurau po nudha!
Tradutziones
Frantzesu
s'évertuer
Ingresu
to get angry,
to rack one's brain
Ispagnolu
afanarse
Italianu
arrovellarsi
Tedescu
sich anstrengen.