Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acalamàre , vrb rfl Definitzione èssere a assubentu comente est unu currendho, torrare àlidu a pelea Sinònimos e contràrios assupai Tradutziones Frantzesu se fatiguer Ingresu to worry oneself Ispagnolu jadear Italianu affannarsi Tedescu keuchen.

afadiài, afadicàre , vrb: afatigai, fadiai Definitzione pigare a fadiga, a immarritzone Sinònimos e contràrios cansai, istracare, strachedhai | ctr. pasai 2. fiat afadiau caiat trabballau meda Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fatiguer Ingresu to tire Ispagnolu cansar Italianu affaticare Tedescu ermüden.

cansài , vrb: cansare, cantzai Definitzione fàere istracu, a immarritzone / cansai sa conca = fàghere de conca coment'e iscutinèndhela Sinònimos e contràrios afadiai, fadiae, istracare, strachedhai Frases cudhus falsus profetas si cantzànt in debbadas, preghendi ◊ ti cansas debbadas trabballendu de aici 2. su bentu de s'istadi ndi portat su fragu de su fogu e is itzérrius de is béstias assuentadas e cansadas ◊ candu seu cantzau mi crocu, candu ndi tèngiu gana trabballu Ètimu ctl., spn. cansar Tradutziones Frantzesu fatiguer Ingresu to tire Ispagnolu cansar Italianu stancare Tedescu anstrengen.

fadiàe, fadiài, fadiàri , vrb: afadiai, fadicare, fadigare, fatigai Definitzione pigare a immarritzone a fortza de trebballare, camminare meda o fàere isfortzu Sinònimos e contràrios cansai, istimpidare, istracare, peleai, strachedhai | ctr. pasai, sfadiai Frases curriant sempri sentza de si fadiai ◊ eus a camminai abbellu e candu si fadiaus si pasiaus ◊ babbu tuo at faticatu note e die pro lassare totu a tie Ètimu ltn. *faticare Tradutziones Frantzesu peiner, se fatiguer, accabler Ingresu to work hard, to prostrate Ispagnolu esforzarse Italianu faticare, prostrare Tedescu ermüden, schwächen.

ilvilíre , vrb: irvilire, isvilire, ivilire Definitzione fàere a gana lègia, orròschere, fàere naschire arrefudu Sinònimos e contràrios abbolotai, aconare, afastiai, agrungiai, ascamare, colloviare, dirgustare, isbolotiare, iserare, istomacare, spreai, tolocare / ifadare, istufare Frases daghi si est atatu e isvilidu ti at bogadu sa fune a t'isbrocare (A.D.Migheli)◊ candho m'irvilo de istare fora mi recuo ◊ istat intro intanadu che colora e no s'irvilit de su tantu sere ◊ nara impresse, chi cun sa ciarra tua ti apo irvilidu! 2. ch'est intro de s'ostera bufendhe dai oltaedie, solu, nemos lu càlculat e finas sa butighinaja ndh'est isvilida de li nàrrere a si moderare ◊ nde so isvilidu de fàghere semper su púpulu 3. custa fit una purga solu a l'intèndhere, ca ilviliat a chie sisiat! Sambenados e Provèrbios prb: màndhigu continu, màndhigu isvilidu Ètimu itl. svilire Tradutziones Frantzesu dégoûter, fatiguer, se lasser Ingresu to make sick, to bore, to be bored Ispagnolu repugnar, aburrirse Italianu nauseare, stuccare, annoiarsi Tedescu anekeln, sich langweilen, belästigen.

istimpidàre , vrb Definitzione pigare un'istimpida, una cadha, pelea o múngia manna Sinònimos e contràrios cansai, fadiae, istracare, peleai, strachedhai | ctr. pasai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu peiner, se fatiguer Ingresu to work hard Ispagnolu darse un tute, cansarse Italianu fare una sfaticata Tedescu sich abschinden.

istracàre , vrb: istragai, istragare, stracai Definitzione fàere a immarritzone, fàere trebballare o fàere isfortzu fintzes a sentire sa pelea de si pàrrere de no pòdere sighire a fàere cosa o de àere gana de pàusu; fintzes orròschere, passare sa gana de fàere cosa Sinònimos e contràrios afadiai, cansai, fadiae, iddobbare, strachedhai / arrebbentare, istajire / arròsciri | ctr. pasai Frases su istare frimmos istracat prus de calesisiat travallu ◊ istracat su tzaponzu, ma fintzas s'istúdiu, balla! ◊ cussu ballu mi at totu istragau! 2. istracadu ti ndhe ses de cramare chentza chi ti rispondhat neune? 3. issu est un'ómini istragau de su trabbàlgiu! Ètimu itl. straccare Tradutziones Frantzesu fatiguer Ingresu to tire Ispagnolu cansar Italianu stancare, logorare Tedescu ermüden.

peleài, peleàre , vrb: apeliai, peliai Definitzione pigare pelea, matana, apeleu, múngia faendho cosa; istare a perrica abbetiandho po calecuna cosa chi si bolet Sinònimos e contràrios fadiae, ghimallai, matanare, penai, trumentai / apiliare, pedie Frases o Gesús santu ahi peleadu cantu as pro a mie! ◊ die e note peleo pro sas munzas chi mi leo ◊ za ndhe at peleadu, sa zente, de fàmine, in tempos de gherra!…◊ cantu pensas e faghes e peleas det a sa morte tua terminare ◊ pro èssere abberu ómine, unu depet peleare: sinono it'ómine est?! ◊ a peleare macos bi cheret passéntzia meda ◊ e chie bi la faghet a peleare tota vida zente dorta?! 2. est de diora peliendi po dhi bendi sa domu Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu combattre, se fatiguer, demander avec insistance Ingresu to fight, to worry oneself, to ask insistently Ispagnolu pelear, pedir con insistencia, instar Italianu combàttere, affannarsi, chièdere con insistènza Tedescu kämpfen, streiten, sich abmühen, sich ängstigen, um etwas bitten (eindringlich).

pistorjàre , vrb Definitzione pistare pruschetotu in su sensu de si pigare múngia, matana, pelea meda Sinònimos e contràrios pistatzare, pistongiai, pistorai Frases in custa terra pistorjada dae milli peleas no si pesat frama chi ómine no cherjat ◊ no est de nemos sa neche e no bi est su bisonzu de bos pistorjare tra frades ◊ che cheriat ispèrdere su fenapu pistorjàndhesi chin su picu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fatiguer, affliger Ingresu to weary, to harrass Ispagnolu afanarse Italianu affaticare, travagliare Tedescu anstrengen, sich betrüben.

rabanàre , vrb Definitzione pigare pelea, múngia manna, trebballare meda Sinònimos e contràrios frustatzare, isballare, istrabatzare, peleare, stravaciai Frases già rabanat pagu cussu póveru cristianu!… Ètimu itl. arrapinarsi Tradutziones Frantzesu se fatiguer Ingresu to overwork oneself Ispagnolu agotar, matarse Italianu strapazzarsi Tedescu sich strapazieren.